یکی از سؤالاتی که در زمینه ارث بسیار مطرح می‌شود این است که چرا ارث زن نصف ارث مرد است؟ بسیاری از افراد این مسئله را مطرح می‌کنند که نصف بودن سهم‌الارث زن به معنای عدم ارزش‌گذاری برای زنان است و به این معنا است که در قانون ایران و شرع اسلام ارزش زنان نصف ارزش مردان محاسبه می‌شود. اما بیایید ببینیم دیدگاه قانون‌گذاران به این مسئله چیست؟
در دین اسلام زن از نظر شخصیتی با مرد برابر است و در کمال انسانی تفاوتی میان زن و مرد وجود ندارد اما چرا در میزان دیه و میزان ارث زن و مرد تفاوت وجود دارد؟ این تفاوت در کجاست؟
تماس فوری با تیم حقوقی متخصص در شهر شما
تماس با تلفن‌های 09150998001 و 09393106011
تفاوت در دیه و میزان ارث
براساس قانون ایران و اسلام، میزان دیه زن ، به میزان نصف دیه مرد در نظر گرفته شده است. یعنی اگر فردی در یک درگیری زن و مردی را بکشد، دیه ای که به ورثه زن تعلق میگیرد نصف دیه مرد است. همچنین چنانچه مردی ، زنی را به قتل برساند،برای قصاص شدن قاتل ، ورثه متوفی باید نیمی از دیه یک مرد را به خانواده قاتل پرداخت کنند! به عبارتی هم کشته بدهند و هم برای مجازات مجرم هزینه پرداخت کنند.
همین مسئله در زمینه ارث نیز وجود دارد. یعنی ارث فرزند پسر دوبرابر دختر محسوب می‌شود. شاید این مسئله در گذشته توجیه داشت. یعنی این مسئله بیان میشد که از آنجایی که زن مسئولیت اقتصادی ندارد ، سهم ارث کمتری می‌برد. زیرا در گذشته نقش زن در جامعه صرفا خانه داری بود و تأمین مخارج زندگی برعهده شوهر بود. حتی این مسئله در برخی خانواده های متعصب وجود داشت که پدر خانواده پیش از مرگ اموال خود را میان پسران خود تقسیم میکرد و معتقد بود زن بار زندگی برعهده ندارد و نیازی به اموال پدر ندارد.
اما آیا در زندگی کنونی نیز میتوان اینطور برداشت کرد؟ در زندگی فعلی که زنان دوش به دوش مردان در امور اجتماعی و اقتصادی مشارکت دارند باید به این قانون چطور نگاه شود؟
توجیه بسیاری از افراد این است که در زمان ظهور اسلام زن در بیشتر کشورها از ارث محروم بود و زنان به هیچ وجه وارث محسوب نمیشدند اما در همین زمان در کشور ایران زنانی داشتیم که به پادشاهی میرسیدند و بحث ارث و تقسیم اموال در کشور ایران دیدگاه متفاوتی با اسلام داشت.
مشکل دیگری که مطرح می‌شود این است که آیا در قانون امروز ایران ما باید تابع قوانین 1400 سال قبل اسلام باشیم و زن را یک موجود درجه دو محسوب کنیم؟ زنی که در یک حادثه دست خود را از دست میدهد و از کار افتاده می‌شود چه تفاوتی با مردی دارد که همین آسیب را دیده؟ در اینجا بحث عزت نفس زنان مطرح می‌شود.
در حقیقت امروزه در جامعه ما استناد به اینکه اعراب در دوران جاهلیت به زن ارث نمیدادند و اسلام با این ارث اندک به زن بها داده را نمی‌توان درست دانست . به عبارتی باید قوانین دینی را با توجه به شرایط زندگی و دوره زندگی محسوب کرد.
اما در حال حاضر در کشور ما براساس فقه اسلام این نوع تقسیم را نسبت به وظایف و مسئولیت های زن عادلانه میدانند که البته این قوانین به شدت مورد اعتراض بانوان قرار دارد.در هر حال ما قصد داریم از دید اسلام به این پرسش که چرا ارث زن نصف ارث مرد است پاسخ دهیم.
سهم الارث مادر از فرزند فوت شده اش چقدر است؟
چرا ارث زن نصف ارث مرد است؟
بیایید ببینیم در فقه اسلام به ارث زنان چطور نگاه می‌شود؟ در مسئله ارث زنان سه فرضیه وجود دارد که معمولاً به همه آنها توجه نمی‌شود.
در یک سری از موارد امکان ارث برابر میان زن و مرد وجود دارد مثلاً زمانی که فرزندی بمیرد و پدر و مادری داشته باشد هرکدام از آنها سهم برابری از ارث فرزند می‌برند.
در بعضی موارد زن از مرد کمتر ارث می‌برد. مثلاً ارثیه دختر نیمی از ارثیه پسر است. برای حل این مسئله نیز والدین می‌توانند با ثبت وصیت قانونی و رسمی این مسئله را اصلاح کنند. یعنی تقسیم ارث را خودشان انجام دهند و سهم فرزندان را تأمین کنند.
در بعضی از موارد زن بیشتر از مرد ارث می‌برد. مثلاً اگر میت به جز پدر و دخترش وارث دیگری نداشته باشد ، در این حال پدر یک ششم اموال را ارث می‌برد و مابقی به دختر میرسد. اما اگر میت نوه نیز داشته باشند و فرزندانش قبل از او فوت کرده باشند در این حالت سهم ارث پسر به نوه پسری میرسد و سهم ارث دختر به نوه دختری میرسد. چنانچه پسر متوفی، فرزند دختر داشته باشد و دختر او پسر داشته باشد، دختر دو برابر پسر ارث می‌برد.
برای انجام مشاوره حقوقی تلفنی و حضوری با همکاران ما کلیک کنید.
پاسخ به پرسش از دید امامان شیعه
همینطور که میبینید در برخی موارد ارث زن و مرد مساوی است و در بعضی موارد ارث زن از مرد بیشتر است یا از او کمتر است. بنابراین باید اینطور بپرسیم که چرا در بعضی مواقع ارث زنان نصف ارث مردان است؟
در این زمینه امام رضا علیه السلام به سؤال پاسخ میدهند:
زن وقتی که شوهر کرد، مالی به عنوان مهر می گیرد و هزینه زندگی وی بر عهده مرد است و مرد باید نفقه و سایر مخارج زن را بدهد، ولی بر عهده زن چیزی نیست، از این جهت حق مرد بیشتر است.
اما صادق علیه السلام فرمود :
علتش این است که اسلام سربازی را بر زن واجب نکرده و مهر و نفقه را بر مرد لازم شمرده است. از جرائم اشتباهی که خویشاوندان مجرم باید دیه بپردازند، زن از پرداخت دیه و شرکت با دیگران معاف است.
سهم‌الارث دختر مجرد
البته باید بدانیم که این روایت‌ها زمانی درست است که اولاً زن ازدواج کرده باشد، دوما زن مهریه‌اش را مانند رسم اعراب در زمان عقد دریافت کند (به عبارتی مهریه حتماً به دست زن برسد) . اما این سؤال ایجاد می‌شود که در حال حاضر در کشور ما جمعیت بالایی از خانم‌های مجرد وجود دارند که به هر دلیلی از جمله مسائل اقتصادی و اجتماعی یا نبود شرایط ازدواج‌نکرده‌اند و چنین زنانی نفقه و مهریه‌ای دریافت نمی‌کنند. بنابراین آیا باز هم میزان ارث دریافتی آنها با مردان برابر است؟ آیا شرایط اقتصادی و قیمت اجاره مسکن و خرج زندگی برای این خانمها نصف آقایان است؟
برای انجام مشاوره حقوقی تلگرامی و آنلاین کلیک کنید.
سهم‌الارث زن مطلقه
و سؤال دیگر اینکه در عرف ایران مهریه معمولاً زمانی طلب می‌شود که یا زندگی به بن‌بست خورده و کار به طلاق کشیده باشد یا اینکه شوهر فوت کرده باشد و خانم از سهم‌الارث او مهریه را بگیرد که در این حالت نیز باید دید آیا متوفی اصولاً تمکن مالی پرداخت مهریه را دارد؟ یا در زمان طلاق با توجه به قوانین سخت ایران بابت طلاق از سوی زوجه که بسیاری از خانمها بابت جدایی چاره‌ای جز بخشیدن مهریه خود ندارند آیا سهم‌الارث نیمه باز هم عادلانه به نظر میرسد؟ یا به همین ترتیب مسئله دیه را میتوان مثال زد.
همچنین در نظر داشته باشید که سهم زن از اموال شوهر شامل مهریه و یک هشتم اموال است و اگر فرزندی نداشته باشد، مابقی اموال به دولت خواهد رسید. در این حالت آیا حق الارث را نمی‌توان پشتوانه مالی زن در نظر گرفت؟
آیا امکان محروم الارث کردن افراد وجود دارد؟
سهم الارث زنان نظامی و سرپرست خانوار
در بحث شرکت در جهاد نیز ما امروزه فعالیت زنان را در نیروهای نظامی، ارتش و … در بسیاری از کشورها و کشور خودمان داریم و در تمام طول تاریخ نقش خانمها را در صحنه جنگ و در مصیبت های بعد از جنگ (بیوگی و سرپرستی خانواده در ، پروش فرزندان یتیم، نگهداری از شوهر آسیب دیده در جنگ) و مواردی از این دست دیده و میبینیم.
طبیعی است که آنچه در احکام اسلامی بیان شده مختص به جامعه عرب و رسوم آن کشور در دوران پیامبر بوده که ما مفصل به آن اشاره کردیم. اما به نظر میرسد که لازم است قانون‌گذاران با دیدگاه جدیدی به مسائل این چنینی نگاه کنند.اما قانون مسئله ای زنده و پویاست که با رشد جوامع تغییر میکند. به نظر میرسد که لازم است قانون نویسان ما نیز تغییر ساختار جامعه امروزی را با جامعه صدر اسلام در نظر بگیرند.
در صورتی که به هر صورت در زمینه مسائل مرتبط با تقسیم ارث، دیه ، پرونده های حقوقی و کیفری پرسشی داشتید، همکاران ما در سامانه حقوقی عدلاک آماده پاسخ گویی به شما عزیزان می باشند.
تماس فوری با تیم حقوقی متخصص در شهر شما
تماس با تلفن‌های 09150998001 و 09393106011
[/et_pb_text][/et_pb_column] [/et_pb_row] [/et_pb_section]