یکی از مسائلی که در پرونده‌های طلاق و خانواده باعث اختلاف است مسئله دادن جهیزیه است. جهیزیه چیست؟ جهیزیه در حقیقت شامل لوازم اولیه زندگی است که توسط دخترخانم به خانه شوهر برده می‌شود. به صورت کلی جهیزیه شامل لوازم ضروری زندگی دو نفره است که از سوی خانواده دختر و پسر به آنها هدیه داده می‌شود تا طرفین بتوانند زندگی مشترک خود را آغاز کنند و در کنار هم زندگی را بسازند.
مثلاً گفته می‌شود جهیزیه حضرت زهرا (س) شامل چند تکه لباس و چند تکه ظرف برای آشپزی بود. براساس قانون اسلام تأمین لوازم و اسباب زندگی بر عهده مرد است و اگر پدر دختر تمایل داشته باشد مقداری لباس یا طلا را به عنوان جهیزیه با دختر همراه می‌کند.
در بعضی از اقوام هم مرسوم است که در زمان عقد مبلغ مهریه به خانم پرداخت می‌شود و خانواده دختر با همان مبلغ و متناسب با آن لوازمی را برای شروع زندگی مشترک تهیه می‌کنند.
اما باید بدانید که دادن جهیزیه چه در قانون و چه در عرف وظیفه‌ی خانواده دختر نیست و این صرفاً هدیه‌ای از طرف والدین دختر و پسر برای ساختن زندگی مشترک است که نباید از حد نیازهای اولیه یک زندگی ساده دو نفره بیشتر باشد.
تماس فوری با تیم حقوقی متخصص در شهر شما
تماس با تلفن‌های 09150998001 و 09393106011
برای انجام مشاوره حقوقی تلفنی و حضوری کلیک کنید.
مصیبتی به نام دادن جهیزیه
متأسفانه عرف جامعه در طول زمان تغییر کرده و به طرز حیرت‌آوری نه تنها دادن جهیزیه بلکه در بعضی خانواده‌ها تأمین سیسمونی کامل برای فرزند به دنیا نیامده عروس و داماد نیز بر دوش پدر دختر قرار داده می‌شود. امری که نه عاقلانه است و نه در شرایط اقتصادی فعلی منصفانه به نظر می‌رسد.
امروزه دادن جهیزیه به یک چالش جدی در خانواده‌های دختردار تبدیل شده است و یکی از بزرگترین سدها در مسیر ازدواج دختران جوان این است که با توجه به تورم شدید کشور و قیمت‌های عجیب و غریب لوازم زندگی توانایی تأمین جهیزیه را ندارند.
عرف غلط اجتماعی
یکی از مسائلی که در عرف جامعه ما امروز جاافتاده است این است که دادن جهیزیه را وظیفه پدر دختر می‌دانند و علاوه بر آن انتظارات سنگینی از جهیزیه دارند. به عبارتی خانواده پسر توقع تأمین یک زندگی کامل از جوراب تا یخچال و فریزر و لوازم برقی را از خانواده دختردارند و در بسیاری از مواقع درباره مارک و مدل آن هم اظهارنظر می‌کنند و عروس و خانواده او را زیر فشار قرار می‌دهند تا بهترین مارک و مدل و گران‌ترین جهیزیه را تأمین کند.
اول اینکه این مسئله موجب فشار به خانواده عروس می‌شود و دومین مسئله این است که بخش زیادی از شیرینی زندگی مشترک تأمین لوازم و خریدن آن در کنار هم است؛ یعنی زوجین با هم کار کنند و با هم زندگی را بسازند نه اینکه عروس و داماد با هم به خانه‌ای وارد شوند که تا محتویات یخچال آن توسط خانواده دختر پر شده است.
برای انجام مشاوره حقوقی تلگرامی و آنلاین کلیک کنید.
جهیزیه در قانون
ماده 1107 قانون مدنی جهیزیه را بخشی از نفقه زن می‌داند و بیان می‌کند که تأمین جهیزیه بر عهده شوهر است و زن هیچ وظیفه‌ای برای تأمین آن ندارد.
ماده 1107 قانون مدنی بیان می‌کند:
نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض.
بنابراین تأمین لوازم زندگی با مرد است اما اگر خانمی لوازمی را تحت عنوان جهیزیه وارد زندگی مشترک می‌کند، باید آن اموال را لیست کند و در زمان ورود اموال به منزل شوهر، این لیست توسط مرد و دو شاهد امضا شود و در اختیار پدرخانم قرار بگیرد تا در صورت ایجاد مشکلات آتی، براساس آن اقدام شود.
باید بدانید که جهیزیه یکی از دارایی‌های خانم است و مرد در حقیقت صرفاً امانت‌دار آن است و می‌تواند از این اموال استفاده کند اما نسبت به جهیزیه زن حق مالکیت ندارد؛ بنابراین هر زمان که زن بخواهد می‌تواند جهیزیه را مطالبه کند و در صورت طلاق و جدایی نیز ، جهیزیه طبق لیست امضا شده توسط داماد باید به خانم مرجوع شود.
آیا طلاق در دوره عادت ماهیانه امکان پذیر است؟
آیا شوهر می‌تواند جهیزیه زن را بفروشد؟
باید بگوییم که شوهر ابداً اجازه ندارد جهیزیه خانم را بفروشد و چنانچه چنین کاری انجام دهد یا به هر نحوی به جهیزیه آسیب برساند موظف به جبران خسارت و برگرداندن عین مال است و فروختن جهیزیه همسر توسط مرد مصداق بارز فروش مال غیراست.
سیاهه جهیزیه چیست؟
سیاهه جهیزیه در حقیقت لیست اموالی است که توسط خانم به منزل شوهر منتقل می‌شود و در زمان تحویل توسط داماد و دو شاهد امضا می‌شود. جهیزیه یکی از اموال خانم است و مانند بقیه اموال او به ارث می‌رسد. چنانچه به هر دلیل دعوای استرداد جهیزیه مطرح شود و شوهر اقدام به آسیب زدن به آنها کند یا آنها را از بین ببرد ، در قبال آن مسئول خواهد بود.
براساس ماده 108 قانون آیین دادرسی خواهان چنین پرونده‌ای می‌خواهد درخواست استرداد جهیزیه را داشته باشد و تا زمان تحویل اموال ، از دادگاه تقاضای قرار تأمین کند.
سیاهه جهیزیه که از طرف خانواده خانم تهیه شده و توسط شوهر امضا شده است در این زمان کاربرد دارد تا خانم بتواند از امضای شوهر و شاهدین امضا کرده آن برگه برای احقاق حقوق خود استفاده کند.
اما اگر از جهیزیه خانم سیاهه‌ای تنظیم نشده باشد و امضا نشده باشد، فاکتور خرید لوازم و شهادت شاهدان می‌تواند به خانم کمک کند تا به حقوق خود دست یابد.
اما همانطور که گفتیم دادن جهیزیه وظیفه خانواده خانم نیست؛ بنابراین خانم صرفاً می‌تواند آن بخشی از جهیزیه را مطالبه کند که در سیاهه جهیزیه طرح شده‌اند و مابقی آن‌که توسط شوهر خریداری شده است در تملک شوهر باقی می‌ماند.
دعوای استرداد جهیزیه
زمانی که ازدواجی به بن‌بست می‌خورد، یکی از مسائلی که ایجاد می‌شود دعوای استرداد جهیزیه است. این دعوی زمانی مطرح می‌شود که یک طرف بخواهد اموال را از بین ببرد یا به آنها آسیب بزند؛ بنابراین خانم به عنوان خواهان باید دادخواست استرداد جهیزیه را مطرح کند.
براساس ماده 117 قانون آیین دادرسی ، درصورتی‌که امکان از بین رفتن مال و ضایع کردن آن از سوی شوهر باشد، دادگاه بدون اینکه به شوهر ابلاغ کند، قرار استرداد را صادر می‌کند.
همچنین درصورتی‌که امکان از بین بردن مال یا جا به جا کردن آن از سوی شوهر باشد، حکم ورود به منزلی که جهیزیه در آن وجود دارد صادر می‌شود تا شوهر نتواند از ورود مأموران جلوگیری کند. دعوای استرداد جهیزیه زمانی مطرح می‌شود که اختلافاتی درباره جهیزیه وجود دارد.
در این حالت یک جلسه دادگاه تشکیل می‌شود و قاضی با شنیدن حرف طرفین و بررسی اسنادی مانند سیاهه اموال که در اختیار والدین خانم بوده و امضاها و رسید امضا شده، اثبات ادعای خانم را بررسی می‌کند. در صورت اثبات ادعا، حکم استرداد جهیزیه صادر می‌شود.
تماس فوری با تیم حقوقی متخصص در شهر شما
تماس با تلفن‌های 09150998001 و 09393106011