قتل خطای محض یکی از انواع قتل‌هاست که در آن جرم به طور عمدی واقع نشده بلکه به صورت اشتباه یا غیر عمد رخ داده است. در دین اسلام قتل یکی از جرائم بزرگ است و در آیات قرآن برای آن مجازات قصاص مشخص شده است. به عنوان مثال آیه 32 سوره مائده بیان می‌دارد:
«هرکسی، انسانی را جز به قصاص یا به کیفر فساد در زمین بکشد، پس چنان است که گویی همه مردم را کشته.»
بر اساس قانون ایران قتل می‌تواند به چند صورت انجام شود. قتل عمد، قتل شبه عمد و قتل خطای محض
ما پیش از این در مقاله‌هایی مفصل به انواع قتل و مجازات حدی آن پرداخته‌ایم. حال قصد داریم در زمینه قتل خطای محض و مصادیق آن با شما صحبت کنیم.
چنانچه مایلید در زمینه قتل شبه عمد و قتل خطای محض بیشتر بدانید در این مقاله با ما همراه باشید.
تماس فوری با تیم حقوقی حرفه‌ای در شهر شما
تماس با تلفن‌های 09150998001 و 09393106011
برای انجام مشاوره حقوقی تلفنی و حضوری با همکاران ما در سامانه حقوقی عدلاک کلیک کنید.
قتل خطای محض
کلمه قتل یک کلمه عربی به معنی از دست رفتن زندگی و از بین بردن زندگی افراد است. خطا در این محض به معنای این است که مرتکب قصد انجام جرم را نداشته و هدف او از این عمل قتل نبوده است؛ زیرا مرتکب جرم هم در کار و هم در اقدام خطا کرده؛ بنابراین به چنین قتلی، قتل خطای محض گفته می‌شود؛ بنابراین قتل خطای محض قتلی است که در آن هدف و قصد انجام کاری وجود ندارد مثل اینکه یک فرد برای شکار به سمت حیوانی شلیک کند اما گلوله به یک انسان اثابت کند و او را بکشد.
مجازات قتل در قانون چیست؟
در چه مواردی قتل خطای محض است؟
چطور می‌توان یک جرم را قتل خطای محض در نظر گرفت؟ بر اساس ماده 292 قانون مجازات اسلامی، چند مورد به عنوان موارد کلی قتل خطای محض در نظر گرفته شده است. ما در اینجا به برخی از این موارد اشاره می‌کنیم:
- قتل در خواب و بیهوشی، به شرطی که مجرم نسبت به اعمال خودآگاهی نداشته باشد و بدون آگاهی آن را انجام داده باشد.
- قتل توسط فرد مجنون و صغیر
- جنایت‌هایی که در آن فرد مرتکب، قصد انجام جنایت علیه مجرم را نداشته و هدف او انجام کار دیگری بوده است؛ مثلاً برای شکار حیوان تیری شلیک می‌کند اما تیرش به یک انسان برخورد می‌کند.یا مثلاً به قصد جدا کردن دو نفر که با هم گلاویزند یکی از آنها را هل می‌دهد و فرد تعادلش را از دست می‌دهد، سرش به لبه جدول می‌خورد و از این ضربه فوت می‌کند.
بر اساس بند پ ماده 292 قانون مجازات اسلامی، چنانچه فردی با هدف قتل یک فرد شلیک کند اما تیر او به فرد دیگری برخورد کرد و او را کشت، با توجه به اینکه مجرم با هدف ارتکاب قتل اقدامی انجام داده است، عمل او قتل عمد است و مجازات قتل عمد درباره او انجام می‌شود؛ بنابراین زمانی که افراد با هدف انجام جرم اقدامی انجام می‌دهد، آن عمل قتل محسوب می‌شود و او مجازات خواهد شد.
برای انجام مشاوره حقوقی تلگرامی و آنلاین با همکاران ما در سامانه حقوقی عدلاک کلیک کنید.
مجازات قتل خطای محض
باید بدانید درصورتی‌که فردی به صورت غیر عمد مرتکب قتل شود، یعنی قتل خطایی انجام دهد، اگرچه قصاص نخواهد شد، اما باید دیه فرد را بپردازد. دیه طی سه سال و هر بار یک سوم دیه باید پرداخت شود. در قتل خطای محض قانون‌گذار برای برای تعیین کردن مسئول پرداخت مبلغ دیه، قائل به تفکیک می‌شود و در ماده 463 قانون مجازات اسلامی این‌طور آمده است:
«در قتل خطای محض، درصورتی‌که جنایت با بینه یا قسامه یا علم قاضی ثابت شود، پرداخت دیه بر عهده عاقله است و اگر با اقرار مرتکب یا نکول او از سوگند یا قسامه ثابت شود بر عهده خود او است.»
بر اساس تبصره این ماده چنانچه بعد از اقرار مرتکب به جنایت خطایی، عاقله اظهارات او را تصدیق نماید، عاقله مسئول پرداخت دیه است.
چنانچه عاقله مسئول پرداخت دیه باشد، علاوه بر نسب مشروع، عاقل و بالغ باشد و تمکین مالی هم داشته باشد.
چنانچه ولی فرد تمکن مالی نداشته باشد و نتواند در زمان مشخص شده دیه را بپردازد، مبلغ دیه توسط مرتکب پرداخته می‌شود. مگر اینکه فرد مرتکب توانایی مالی نداشته باشد که در این صورت مبلغ دیه از بیت‌المال پرداخته می‌شود.
در چه مواردی خود مرتکب مسئول پرداخت دیه است؟
_اگر به علت مرگ یا فرار دسترسی به فرد مرتکب جنایت امکان‌پذیر نباشد، دیه از اموال او گرفته می‌شود و چنانچه او مالی نداشته باشد، مبلغ دیه از بیت‌المال پرداخت می‌شود.
در قتل خطای محض، خود فرد مسئول پرداخت کردن دیه است اما از پرداخت دیه سرپیچی کند چه باید کرد؟
بر اساس قانون مجازات اسلامی، در قتل خطای محض، مسئول دیه باید هر سال یک سوم دیه را بپردازد؛ اما اگر فرد به این وظیفه عمل نکرد و از اجرای آن امتناع کرد، در صورت تقاضای محکوم‌له دادگاه با فروش اموال محکوم‌علیه به جز مستثنیات دین، حکم را اجرا یا محکوم‌علیه را بازداشت می‌کند. اجرای این حکم به این شرط است که محکوم‌علیه عسر و هرج نداشته باشد.
همچنین محکوم‌له می‌تواند بعد از مشخص شدن اموال محکوم‌علیه درخواست توقیف اموال او به اندازه مبلغ دیه اقدام کند.
با توجه به تعاریف ارائه شده در فقه در صورت وقوع چنین قتلی، آن هم به صورت قتل خطا، یعنی بدون قصد باشد و هدف قاتل، انجام عملی علیه مقتول نباشد؛ بنابراین این قتل خطای محض می‌باشد. چنانچه متهم قصد انجام کاری علیه مقتول را نداشته باشد و قصد انجام قتل نداشته باشد، قتل به عنوان قتل خطای محض شناخته می‌شود.
تماس فوری با تیم حقوقی حرفه‌ای در شهر شما
تماس با تلفن‌های 09150998001 و 09393106011