تابه‌حال درباره قتل موجه چیزی شنیده‌اید؟ حتماً میگویید که نه مگر قتل هم می‌تواند توجیه‌پذیر باشد؟ باید بگوییم بله اگرچه قتل عملی غیرانسانی و غیرقانونی است، اما در قانون مواردی داریم که در آن قتل قابل توجیه دانسته شده است؛ یعنی قتل با دلایل و علت‌های موجه روی داده است .مثلاً قتلی که فرد برای دفاع از خود انجام داده باشد یعنی فرد در معرض یک تهدید واقعی از طرف فرد دیگری قرار داشته و برای دفاع از خود تلاش کرده و در این میان خواسته یا ناخواسته مرتکب قتل شده است.
در این مقاله ما به صورت مختصر درباره قتل موجه یا قتل‌هایی که در شرایط خاص موجه حساب محسوب می‌شوند با شما عزیزان گفتگو می‌کنیم.
سقوط قصاص در قتل عمد
برای انجام مشاوره حقوقی تلفنی و حضوری با همکاران ما کلیک کنید.
تماس فوری با بهترین تیم وکلا در شهر شما
شماره تلفن‌های 09150998001 و ۰۹۳۹۳۱۰۶۰۱۱
قتل موجه چیست؟
قتل های موجه به قتل‌هایی گفته می‌شود که یکی از علل موجهه درباره آنها صدق می‌کند؛ مانند
- قتل عمدی شخص مهدور الدم
- قتل عمدی که در دفاع مشروع از خود رخ می‌دهد
- قتل عمدی مرد غریبه‌ای که با همسر فرد در حال زنا باشد
- قتل عمدی در اجرای دستور فرمانده قانونی
- قتل در حالت خواب
- قتل غیرمسلمان توسط مسلمان
حال به طور مختصر درباره هرکدام از این موارد توضیحاتی را ارائه می‌کنیم.
- قتل عمدی شخص مهدور الدم : براساس ماده 302 قانون مجازات اسلامی، قانون‌گذار در زمینه قتل موجه شخص مهدور الدم استثنا قائل شده است. علت این کار در تدوین قوانین مرتبط به موارد اجرای قصاص در قتل عمد است که برای حمایت از مقتول و خانواده او انجام می‌شود. در قوانین ایران فرد مقتول محترم است و برای فرزندان و خانواده خود دارای ارزش است؛ بنابراین اگر فردی که سزاوار کشتن نیست ، توسط دیگری کشته شده باشد ، قتل یک قاتل، حکم قصاص ندارد زیرا براساس قانون آن فرد مستحق کشتن تشخیص داده می‌شود.
- قتل عمدی که فرد برای دفاع مشروع از خود یا دیگران مرتکب می‌شود: یکی از مواردی که امکان قتل قابل توجیه وجود دارد، دفاع مشروع است. البته هر مقاومتی دفاع مشروع حساب نمی‌شود . البته دفاع مشروع در قوانین ایران شرایط خاصی دارد .البته دفاع مشروع بیشتر درباره دفاع از خود میباشد و قتل برای دفاع از فرد دیگر، تنها با رسیدن به شرایط خاصی مجاز است و جنبه قانونی دارد؛ مثلاً تصور کنید که در خانه ناگهان باز شود و مرد غریبه‌ای مست با چاقو وارد خانه شود و در حالت غیرطبیعی به فرزندان خانه یا خانم خانه حمله کند. در این حال ممکن است یکی از افراد خانواده تلاش کند از خانواده خود حفاظت کند و امکان دسترسی به پلیس و کمک همسایه را ندارد؛ بنابراین خودش با یک جسم سخت یا یه چاقو به مهاجم حمله می‌کند و موجب قتل می‌شود. در صورت وصول برخی شرایط این قتل موجه محسوب می‌شود.
برای انجام مشاوره حقوقی تلگرامی و آنلاین با همکاران ما کلیک کنید.
در ماده 156 قانون مجازات اسلامی در این زمینه این‌طور بیان شده است:
هرگاه فردي در مقام دفاع از نفس، عرض، ناموس، مال يا آزادي تن خود يا ديگري در برابر هرگونه تجاوز يا خطر فعلي يا قریب‌الوقوع با رعايت مراحل دفاع مرتكب رفتاري شود كه طبق قانون جرم محسوب می‌شود، در صورت اجتماع شرايط زير مجازات نمي‌شود:
1. رفتار ارتكابي براي دفع تجاوز يا خطر ضرورت داشته باشد.
2. دفاع مستند به قرائن معقول يا خوف عقلايي باشد.
3. توسل به قواي دولتي بدون فوت وقت عملاً ممكن نباشد يا مداخله آنان در دفع تجاوز و خطر مؤثر واقع نشود.
4. خطر و تجاوز به سبب اقدام آگاهانه يا تجاوز خود فرد و دفاع ديگري صورت نگرفته باشد.
- قتل عمدی مرد بیگانه‌ای که با همسر فرد در حال زنا باشد: یکی از مواردی که در قوانین ایران مشخص شده است این است که مردی که همسر خود را در حال زنا با فرد بیگانه می‌بیند و در حالت خشم و عصبانیت مرتکب قتل مرد بیگانه می‌شود ، مشمول قصاص نیست. البته این مورد تنها شامل حال شوهر زن می‌شود و اگر توسط مرد دیگری انجام شود جرم قتل محسوب می‌شود .
- دوم اینکه این قتل در صورتی قتل، موجه حساب می‌شود که مرد با چشمان خود زنا را ببیند، یعنی اگر براساس شنیده عمل کند مشمول قصاص قرار می‌گیرد. همچنین مرد باید مقتول را در حالت زنا کشته باشد .نه اینکه بعداً مرتکب قتل شود. همچنین مرد باید اطمینان داشته باشد که زنش با رضایت خود تن به زنا داده ؛ بنابراین قتل زناکار تنها در صورت شرایطی که گفته شد موجب سقوط قصاص می‌شود و اگر این شرایط وجود نداشته باشد مشمول قصاص است.
4- قتل عمدي در اجراي امر آمر قانوني: قانون جدید مجازات اسلامی بیان می‌کند که قتل درصورتی‌که به فرمان یک فرمانده و آمر قانونی باشد قصاص محسوب نمی‌شود. براساس ماده 158 قانون جدید مجازات اسلامی سه شرط برای این مسئله وجود دارد. اول اینکه ارتکاب این قتل با حکم و اجازه قانون باشد. دوم اینکه انجام این کار برای اجرای قانون ضروری باشد. سوم چنانچه ارتکاب قتل به دستور یک مقام قانونی ذی‌صلاح باشد و این فرمان خلاف شرع نباشد. در این سه حالت سقوط قصاص در قتل عمد رخ می‌دهد.
تماس فوری با بهترین تیم وکلا در شهر شما
شماره تلفن‌های 09150998001 و ۰۹۳۹۳۱۰۶۰۱۱
قتل‌های عمدی که مشمول قصاص نیستند
در اجرای قصاص ، مواردی وجود است که حکم قصاص اجرا نمی‌شود؛ یعنی به دلیل بعضی از شرایط در جرم قتل، این امکان وجود دارد که قانون قاتل را مستوجب قصاص نداند.؛ یعنی قاتل نیاز به قصاص ندارد و از همان اول با واکنش متفاوتی از جرم قصاص روبرو می‌شود؛ بنابراین این موارد در قانون از قصاص مبرا شده‌اند.
1- قاتل پدر یا جد پدری مقتول باشد. براساس آمده 301 قانون مجازات اسلامی، چنانچه قاتل پدر یا جد پدری مقتول باشد از قصاص ساقط می‌شود. این قانون را می‌توان عامل اصلی قتل‌های ناموسی در کشور دانست؛ یعنی فرد با علم به اینکه در قانون قصاص نمی‌شود، اقدام به کشتن دختر خود می‌کند که در سال‌های اخیر متأسفانه این مسئله شدت گرفته است.
2-قاتل دیوانه یا نابالغ : اگر قاتل یک فرد نابالغ یا دیوانه باشد، قصاص نخواهد شد و والدین او باید دیه را به خانواده مقتول بپردازند.2-
3-اگر مقتول دیوانه باشد و این دیوانگی اثبات شود
4-اگر قاتل مست باشد و در مستی مرتکب جرم شده باشد
ماده 307 قانون مجازات اسلامی با ارتکاب جنایت در زمان مستی و عدم داشتن تعادل روانی در اثر استفاده از مواد روان‌گردان یا مخدر یا مواردی از این دست مرتکب جرم شود، مستوجب قصاص است. مگر اینکه قابت شود که فرد در اثر مصرف مواد مخدر یا الکلی اختیار خود را به طور کامل انجام داده است.در این حالت مجرم علاوه بر پرداخت دیه باید به مجازات تعزیری که در کتاب پنجم تعزیرات مؤثر است محکوم گردد؛ اما چنانچه در دادگاه ثابت شود که متهم عمداً مست کرده تا پس از انجام قتل بتواند با ترفند و استفاده از قانون از مجازات فرار کند ، در این حالت جرم عمدی محسوب می‌شود و مشمول قصاص است.
5- اگر فردی در حالت خواب یا بیهوشی کشته شود: هر زمان فرد قاتل ، مقتول را در حالت خواب به قتل برساند ، این قتل، خطای محض است و براساس قانون قاتل مجازات نمی‌شود اما باید دیه مقتول را به خانواده او بپردازد.
- قاتل مسلمان و مقتول غیرمسلمان باشد: درصورتی‌که یک مسلمان مرتکب جرم علیه غیرمسلمان شود، اگر فرد غیرمسلمان قبل از قصاص مسلمان شود، قصاص ساقط می‌شود و علاوه بر پرداختن دیه باید فرد به مجازات تعزیری محکوم شود.
امیدواریم که این مقاله بتواند به شما عزیزان اطلاعات کاملی در زمینه قصاص و سقوط قصاص ارائه کرده باشد. درصورتی‌که به هر نحو درگیر یکی از جرائم کیفری یا حقوقی شدید، همکاران ما در سامانه حقوقی عدلاک آماده کمک‌رسانی به شما عزیزان میباشند. فراموش نکنید در روزهای سخت ما در کنار شما هستیم.
غیر از ارتکاب قتل در موارد دفاع از جان خود و خانواده خود،اونهم بصورت غیرعمد و یا نهایتا در شرایطی بسیار خطرناک که امکان رخ دادن یک جنایت کثیف توسط مقتول میخواسته انجام شود و برای جلوگیری از این اتفاق اگر قتل عمد هم انجام شود نباید قاتل قصاص شود و مابقی قوانین و مواردی که در قانون جمهوری اسلامی ذکر شده است فاقد هرگونه ارزش میباشند و کاملا غیرقانونی و برخلاف قوانین بین‌الملل و حتی قانون شرع و خدا میباشد