یکی از مواردی که در زمینه تقسیم ارث کاربرد دارد، حکم مرگ فرضی است؛ اما حکم فوت فرضی چیست؟ حکم موت فرضی در زمانی صادر میشود که برای مدتی طولانی از فرد خبری نیست تا جایی که خانواده، دوستان و نزدیکان او را مرده می‌نگارند.
براساس ماده 1019 تا 1022 قانون مدنی، در صورتی که فردی ناپدید گردد و بعد از مدتی طولانی، خبری از او نباشد، در صورتی که این مدت از سه سال تا حداکثر 10 سال باشد، فرد فوت‌شده در نظر گرفته میشود؛ بنابراین خانواده و نزدیکان او می‌توانند با دریافت حکم موت فرضی، برای تقسیم ارث اقدام کنند.
برای انجام مشاوره حقوقی تلفنی و حضوری با همکاران ما کلیک کنید.
تماس فوری با تیم حقوقی حرفه‌ای در شهر شما
تماس با تلفن‌های 09150998001 و 09393106011
دادگاه صالح برای صدور حکم موت فرضی
صدور حکم موت فرضی و احکام مرتبط با فرد مفقودالاثر در دادگاه خانواده آخرین محل سکونت فرد دنبال میشود. اگر فرد غایب پیش از این در ایران زندگی نمیکرده و خارج از ایران بوده باشد، دادگاه صالح برای صدور حکم موت فرضی، دادگاه همان مکان است.
در صورتی که فرد ناپدیدشده آخرین بار در ایران سکونت داشته اما محل اقامت او مشخص نباشد، دادگاه محلی محلی که فرد در آن زندگی میکند، مرجع صالح خواهد بود. چنانچه ورثه فرد مورد نظر مشخص نباشند، دادگاه صالح، دادگاهی است که فرد در آنجا اموالی دارد.
شرایط گرفتن حقوق همسر بعد از فوت
درخواست صدور حکم موت فرضی
چه کسانی می‌توانند از دادگاه برای صدور حکم موت فرضی درخواست کنند؟
- ورثه فرد ناپدیدشده
- وصی فرد یا موصی‌له او می‌توانند از دادگاه خانواده برای صدور حکم موت فرضی درخواست کنند؛ اما در قانون دادستان حق درخواست صدور حکم موت فرضی را ندارد.
برای انجام مشاوره حقوقی تلگرامی و آنلاین با همکاران ما کلیک کنید.
روش درخواست صدور حکم فرضی
درخواست کتبی صادر کردن حکم موت فرضی باید شامل این موارد باشد:
- مشخصات ظاهری و اطلاعات شخصی فرد ناپدیدشده
- تاریخ غیبت فرد
- دلایلی برای اثبات ناپدید شدن فرد و شواهد و دلایلی که به متقاضی حق درخواست صدور حکم موت فرضی را می‌دهد.
- دلایل و اسنادی که باعث میشود فرد بتواند از دادگاه درخواست صدور حکم فوت فرضی برای فرد غایب را بنماید. این دلایل در مواد 1020- 1021 و 1022 قانون مدنی به این صورت بیان شده اند:
ماده 1020 قانون مدنی بیان می‌دارد:
موارد ذیل از جمله مواردی محسوب است که عادتا‌ً شخص غایب زنده فرض نمی‌شود:
۱- وقتی‌که ده سال تمام از تاریخ آخرین خبری که از حیات غایب رسیده است گذشته و در انقضاء مدت مزبور سن غایب از ۷۵ سال گذشته باشد.
۲- وقتی‌که یک نفر به عنوانی از عناوین جزء قشون مسلح بوده و در زمان جنگ مفقود و سه سال تمام از تاریخ انعقاد صلح بگذرد بدون اینکه خبری از او برسد هرگاه جنگ منتهی به انعقاد صلح نشده باشد مدت مزبور ۵ سال از تاریخ ختم جنگ محسوب میشود.
۳- وقتی‌که ۱ نفر حین سفر بحری در کشتی بوده که آن کشتی در آن مسافرت تلف شده است سه سال تمام از تاریخ تلف شدن کشتی گذشته باشد بدون اینکه از آن مسافر خبری برسد.
براساس ماده 1021 قانون مدنی:
در مورد فقره اخیر ماده قبل اگر با انقضاء مدت‌های ذیل که مبدا آن از روز حرکت کشتی محسوب میشود کشتی به مقصد نرسیده باشد و در صورت حرکت بدون مقصد به بندری که از آنجا حرکت کرده برنگشته و از وجود آن به هیچ وجه خبری نباشد کشتی تلف شده محسوب میشود.
الف) برای مسافرت در بحر خزر و داخل خلیج فارس یک سال.
ب) برای مسافرت در بحر عمان، اقیانوس هند، بحر احمر، بحر سفید (مدیترانه)، بحر سیاه و بحر آزوف دو سال.
ج) برای مسافرت در سایر بحار سه سال.
مطابق ماده 1022 قانون مدنی:
اگر کسی در نتیجه واقعه‌ای به غیر آنچه در فقره ۲ و ۳ ماده ۱۰۲۰ مذکور است دچار خطر مرگ گشته و مفقودشده و یا در طیاره بوده و طیاره مفقودشده باشد وقتی میتوان حکم موت فرضی او را صادر نمود که پنج سال از تاریخ دچار شدن به خطر مرگ بگذرد بدون اینکه خبری از حیات مفقود رسیده باشد.
وصیت نامه چیست و چه ویژگیهایی دارد؟
شرایط و مراحل صدور حکم موت فرضی
- ارائه دادخواست صدور حکم فوت فرضی به دادگاه: در این دادخواست کتبی، ورثه یا موصی و موصی‌له فرد مفقودشده، با ارائه دلایل و مستندات و اعلام زمان غیبت فرد، درخواست صدور حکم فوت فرضی را ارائه می‌کنند.
- انتشار آگهی: بعد از ثبت دادخواست، یک آگهی به صورت سه دفعه متوالی و به فاصله یکبار از هم در یک روزنامه محلی و یک روزنامه کثیرالانتشار به چاپ میرسد تا در صورت هر گونه اطلاعات از فرد مزبور، اطلاعاتی به دست دادگاه برسد، در صورتی که یک سال از تاریخ انتشار سومین آگهی بگذرد و هیچ خبری از او نشود، دادگاه حکم موت فرضی را صادر میکند.
- انجام تحقیقات قانونی: بعد از ثبت آگهی و انجام تحقیقات دادگاه از طریق مراجع قانونی و شهود و استعلام‌های قانونی به دنبال هر رد و اثر و اقدامی از فرد گم‌شده می‌گردد و چنانچه در این میان مفقودیت فرد و ناپدیدی او به اثبات برسد حکم موت فرضی صادر میشود در غیر این صورت حکم رد می‌گردد.
نتایج قانونی صدور حکم فوت فرضی در مسائل مالی
پس از صدور حکم موت فرضی، اموال فرد گم‌شده بین ورثه تقسیم میشود و ورثه می‌توانند به عنوان مالک در این اموال دخل و تصرف انجام دهند؛ زیرا ورثه مالک سهم‌الارث خود هستند.
براساس ماده 1029 قانون مدنی «هرگاه فردی چهار سال تمام غایب مفقودالاثر باشد، زن او میتواند تقاضای طلاق کند. در این صورت با رعایت ماده 1023 حاکم او را طلاق می‌دهد.»
بازگشت غائب مفقودالاثر بعد از صدور حکم موت فرضی
براساس ماده 1027 قانون مدنی در صورتی که بعد از صدور حکم موت فرضی، فرد مفقود پیدا شود، افرادی که به عنوان ورثه اموال او را به دست آورده اند، باید چیزی را که از اموال او کسب کرده اند یا منافع آن را به فرد پیدا شده برگردانند. همچنین اگر اموال فرد از بین رفته باشد، فرد نمی‌تواند نسبت به آن ادعایی داشته باشد.
تماس فوری با تیم حقوقی حرفه‌ای در شهر شما
تماس با تلفن‌های 09150998001 و 09393106011