انتشار عکس‌های خصوصی دیگران – یکی از شایع‌ترین جرائمی که امروزه در دادگاه‌ها و مراجع قضایی دیده می‌شود مربوط به انتشار تصاویر شخصی و فیلم‌های خصوصی افراد در فضای مجازی بدون رضایت آن‌هاست که در بیشتر موارد موجب هتک حرمت افراد و جریحه‌دار شدن اعتماد آنها می‌شود.
بر اساس ماده 745 قانون جرائم رایانه‌ای:
«هر کس به‌وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر نماید، یا در دسترس دیگران قرار دهد، به‌نحوی‌که منجر به ضرر یا عرفا موجب هتک حیثیت او شود، به مجازات جرم پخش عکس و فیلم خصوصی در فضای مجازی محکوم می‌شود.»
چنین جرمی در قانون به دو صورت ذکر شده است:
- اقدام به تغییر یا تحریف و انتشار عکس و فیلم دیگران
- پخش فیلم یا عکس یا صدای دیگران بدون رضایت طرف مقابل
چنانچه فردی از دو مورد بالا دچار زیان شده باشد، با ثبت شکایت در دادسرا یا کلانتری می‌تواند پرونده تشکیل دهد تا مراحل رسیدگی به جرم و مجازات مرتکبین آغاز شود.
مجازات تهدید به انتشار تصاویر خصوصی
از دیگر جرائم موجود که امروزه به شدت رایج شده است تهدید به انتشار تصاویر فیلم‌های خصوصی افراد به قصد سوءاستفاده و اخاذی می‌باشد. بعضی از افراد سودجو با هدف اخاذی به تصاویر خصوصی دیگران دسترسی پیدا می‌کنند و سپس با تهدید آنها از تصاویر شخصی برای اخاذی بهره می‌برند. قانون برای حمایت از افراد جامعه و جلوگیری از رفتار سوءاستفاده گران تهدید و ارعاب و اخاذی و نشر تصاویر غیر را در رده جرائم کیفری قرار داده و برای این افراد مجازات تعیین کرده است.
ماده 669 قانون مجازات اسلامی در خصوص تهدید به جرم می‌گوید:
«هرکس دیگری را به هر نحوی، به قتل یا ضررهای نفسی و شرافتی یا مالی یا به افشای سری نسبت به خود یا بستگان او تهدید کند، اعم از اینکه به واسطه این کار تقاضای دریافت وجه یا انجام امر یا ترک فعلی را کرده یا نکرده باشد به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا زندان از دو ماه تا دو سال محکوم می‌شود.»
در این موارد دادگاه این اختیار را دارد که فرد را به از یک تا 74 ضربه شلاق محکوم کند یا اینکه از یک ماه تا یک سال حبس برای فرد تعیین کند.
البته این مجازات تنها برای تهدید است. چنانچه فرد به هر تهدید خود را عملی کرد مجازات او هم برای تهدید و هم به جرم انتشار تصاویر تعیین خواهد شد. حد قانونی آن حداقل جزای نقدی 40 میلیون تومان و دو سال حبس می‌باشد.
در ماده 11 قانون کاهش مجازات حبس‌های تعزیری، مدت حبس نصف شده و به یک ماه تا یک سال تغییر پیدا کرد.
شرایط تحقق جرم
برای تحقق جرم تهدید به انتشار تصاویر خصوصی، شرایطی در قانون اعلام شده است:
- فرد تهدیدکننده قادر به انجام تهدید خود باشد؛ مثلاً فردی که هیچ آشنایی‌ای با رایانه ندارد یا به اینترنت دسترسی ندارد نمی‌تواند این تهدید را عملی کند.
- وضعیت فرد تهدید شده طوری باشد که امکان وقوع جرم نباشد مثلاً تهدید فردی که عکس و فیلمی از خود ندارد به انتشار تصاویر، جرم محسوب نمی‌شود.
- تهدید کردن یک امر نسبی است. در این مقوله ملاک تشخیص عرف است؛ یعنی تهدید باید به صورتی باشد که عرفا باعث ترس و نگرانی فرد شود.
مجازات انتشار عکس خصوصی دیگران
اگر فرد با تهدید یا بدون تهدید، اقدام به منتشر کردن تصاویر شخصی دیگران کند مشمول جرم و مجازات می‌شود. از این دسته جرائم روابط شکل‌گرفته بین بعضی از دختران و پسرها است که مدتی بعد عکس‌ها تبدیل به‌وسیله ای برای اخاذی از افراد می‌شوند
در ماده 745 قانون مجازات اسلامی به وضوح بیان شده است:
«هرکس به‌وسیله سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به‌نحوی‌که منجر به ضرر یا عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از ۳۰ روز تا ۱ سال (طبق اصلاحات سال ۹۹) یا جزای نقدی از ۲۰ تا ۱۵۰ میلیون ریال (طبق جدیدترین تغییرات تعدیل جزای نقدی توسط هیئت‌وزیران) یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»
مطابق اصلاحات قانون در سال 99: دادگاه می‌تواند یا به حبس از ۳۰ روز تا ۱ سال یا جزای نقدی از ۲ هزار تومان تا ۱۵ میلیون تومان حکم دهد. همچنین دادگاه می‌تواند با توجه به شرایط به هر دو مجازات حکم دهد.
مجازات تغییر یا تحریف فیلم و عکس دیگران
ماده 744 قانون مجازات اسلامی و ماده 16 جرائم رانندگی بیان می‌دارد:
«هرکس به‌وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به‌نحوی‌که عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پانزده میلیون ریال ( ۱۵.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا صد میلیون (۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»
مجازات نقدی در اصلاح قانون در سال 99 به این مجازات افزوده شده است.
همچنین در تبصره این قانون بیان شده است: «چنانچه تغییر یا تحریف به صورت مستهجن باشد، مرتکب به حداکثر هر دو مجازات مقرر محکوم خواهد شد. در اینجا کمی دقت لازم است در اینکه مفاد ماده و نه تبصره به این دلیل که قابل‌گذشت است طبق اصلاحات سال ۹۹ حبس آن تقریباً ۳۰ روز تا یک سال خواهد بود.»
درصورتی‌که جرم فوق مصداق این تبصره باشد،تخفیف و کاهش مجازات فوق شامل فرد نمی‌شود؛ زیرا این جرم غیرقابل‌گذشت است و بنابراین مجازات ذکر شده در ماده برای فردی که تصاویر افراد را تغییر داده و به صورت مستهجن در می‌آورد دو سال حبس و 4 میلیون تومان جریمه نقدی می‌باشد.
پیش از طرح شکایت
دقت داشته باشید که به هیچ وجه نباید با فردی که به هر نحو شما را با انتشار تصاویر و مکاتبات خصوصی‌تان تهدید می‌کند مذاکره یا معامله کنید و ابداً نباید به خواسته‌های چنین فردی تن بدهید. بسیاری از افراد از ترس خانواده یا اطرافیان خود به خواسته‌های تهدیدکننده عمل می‌کنند ولی باج دادن به این افراد شما را بیشتر و بیشتر در فشار قرار می‌دهد و فرد مقابل بیشتر می‌تواند روی شما کنترل داشته باشد.
بهترین کار این است که اعتماد به نفستان را حفظ کنید. قاطع و جدی به تهدیدگر هشدار دهید که اگر به کار خودش ادامه دهد از طریق قانون وارد عمل خواهید شد. حتی می‌توانید از ارسال متن قانون و جرائم مشخص‌شده در آن برای فرد استفاده کنید و یادتان باشد از تمام چت‌ها و مکاتبات و تماس‌هایتان مستندسازی کنید. از چت‌ها عکس بگیرید و از نرم‌افزارهای موجود برای ثبت تهدیدهای فرد استفاده کنید.
در بیشتر مواقع برخورد قاطع و پرقدرت موجب می‌شود که تهدیدگر عقب بکشد و تصاویر منتشر نشود؛ اما چنانچه هشدارهای شما عملی نشد، می‌توانید از اسنادی که ثبت کردید برای شکایت رسمی استفاده کنید. در این مورد لازم است شخصاً اقدام کنید یا با یک وکیل پایه یک دادگستری مشورت کنید. ما به شما بهترین وکلای دعاوی مشهد را معرفی می‌کنیم تا بتوانید در اسرع وقت نسبت به پیگیری حقوق قانونی خود اقدام کنید.
وکیل جرایم فضای مجازی در مشهد
با افزایش سوءاستفاده از تصاویر افراد در فضای مجازی، میزان دعاوی کیفری در این زمینه در پلیس فتا افزایش‌یافته است؛ بنابراین نیاز کمک گرفتن از بهترین وکلای کیفری که با جرائم رایانه‌ای و سایبری آشنا باشند احساس می‌شود. کسانی که با مفاد قانونی آشنایی داشته باشند و بتوانند بهترین مسیر را برای حل مشکلات پیشنهاد دهند.