ابطال ازدواج چگونه رخ می‌دهد؟

ابطال ازدواج چیست؟ یک ازدواج در چه شرایطی باطل می‌شود؟ یکی از مسائلی که در پرونده‌های طلاق و خانواده بسیار دیده می‌شود، باطل کردن ازدواج است؛ اما ازدواج چه زمانی رخ می‌دهد؟

ازدواج زمانی باطل می‌شود که برخلاف قوانین کشور یا عرف جامعه باش. در این حالت زن و شوهر می‌توانند به سادگی از هم جدا شوند و عقد را باطل کنند. این نوع از جدایی نیازی به تشریفات طلاق و مراحل جدایی ندارد.

ابطال ازدواج در موارد متعددی انجام می‌شود. از جمله ازدواج‌های باطل در قانون و عرف ایران می‌توان به این موارد اشاره کرد: سه طلاقه بودن، شوهر داشتن زن، داشتن چهار زن عقد دائم برای مرد، ازدواج با محارم، نداشتن دین یکسان و یا ازدواجی که در عده زن رخ دهد باطل است. ما در اینجا به توضیح برخی از این موارد می‌پردازیم. ازدواج با چه کسانی موجب ابطال ازدواج می‌شود؟

شرط صفت در ازدواج

برای انجام مشاوره حقوقی تلفنی و حضوری با وکیل خانواده در سامانه حقوقی عدلاک کلیک کنید.

ازدواج با محارم

 ازدواج با محارم نسبی، سببی و رضایی باطل و حرام است.

حالا بیایید تفاوت این سه نوع محارم را که ازدواج با آنها موجب ابطال ازدواج می‌شود را با هم بررسی کنیم.

 محارم نسبی: افرادی هستند که به دلیل پیوند خونی محرم هستند و ازدواج با آنها ممنوع است؛ مانند برادر، پدر، خواهر، مادر، خاله، دایی، عمو و عمه

محارم سببی: افرادی که به واسطه ازدواج به فرد محرم می‌شوند و در بعضی موارد ازدواج با آنها ممنوع است؛ بنابراین ازدواج با این افراد موجب ابطال ازدواج می‌شود؛ مثلاً ازدواج پسر با همسر پدرش یا ازدواج داماد با مادر زن

ماده 1045 قانون مدنی بیان می‌دارد:

نکاح با اقارب نسبی ذیل ممنوع است اگرچه قرابت حاصل از شبهه یا زنا باشد.

نکاح با پدر و اجداد و با مادر و جدات هرقدر که بالا برود

 نکاح با اولاد هرقدر که پایین برود.

نکاح با برادر و خواهر و اولاد آنها تا هر قدر که پائین برود.

نکاح با عمات و خالات خود و عمات و خالات پدر و مادر و اجداد و جدات.

برای انجام مشاوره حقوقی تلگرامی و آنلاین با همکاران ما در سامانه حقوقی عدلاک کلیک کنید.

محارم رضایی: در گذشته زنانی که به هر دلیل قادر به شیر دادن به کودکان خود نبودند، کودک را به دست دایه می‌سپردند. شیر خوردن کودک از زنی به جز مادرش، درصورتی‌که پشت سر هم باشد و کودک در میان این شیر خوردن غذای دیگری نخورد، موجب محرمیت کودک به آن زن می‌شود. همچنین کودک آن زن نیز که با نوزاد همشیر است، به او محرم می‌شود و ازدواج میان این دو کودک حرام است. به این محرمیت محرمیت رضایی گفته می‌شود.

طلاق به دلیل کراهت از شوهر

ماده ۱۰۴۶ قانون مدنی بیان می‌دارد:

قرابت رضاعی از حیث حرمت نکاح در حکم قرابت نسبی است مشروط بر اینکه.

اولاً) شیر زن از حمل مشروع حاصل شده باشد.
ثانیاً) شیر مستقیماً از پستان مکیده شده باشد.
ثالثاً) طفل لااقل یک‌شبانه روز و یا ۱۵دفعه متوالی شیر کامل خورده باشد بدون اینکه در بین غذای دیگر یا شیر زن دیگر را بخورد.
رابعاً) شیر خوردن طفل قبل از تمام شدن دو سال از تولد او باشد.
خامسا) مقدار شیری که طفل خورده است از یک زن و از یک شوهر باشد بنابراین اگر طفل در شبانه‌روز مقداری از شیر یک زن و مقداری از شیر زن دیگر بخورد موجب حرمت نمی‌شود

اگرچه شوهر آن دو زن یکی باشد و همچنین اگر یک زن یک دختر و یک پسر رضاعی داشته باشد که هر یک‌ را از شیر متعلق به شوهر دیگر شیر داده باشد آن پسر و یا آن دختر برادر و خواهر رضاعی نبوده و ازدواج بین آن‌ها از این حیث ممنوع نمی‌باشد.

ماده ۱۰۴۷ قانون مدنی  نکاح بین اشخاص ذیل به واسطه مصادره ممنوع دائمی است.

 بین مرد و مادر و جدات زن از هر درجه که باشد اعم از نسبی و رضاعی.

 بین مرد و زنی که سابقاً زن پدر و یا زن یکی از اجداد یا زن پسر یا زن یکی از احفاد او بوده است هرچند قرابت رضاعی باشد.

 بین مرد با اناث از اولاد زن از هر درجه که باشد ولو رضاعی مشروط بر اینکه بین زن و شوهر زناشویی واقع شده باشد.

ازدواج با زن شوهردار

براساس شرع و قانون، ازدواج با زن شوهردار باعث ابطال ازدواج می‌شود. براساس قانون ازدواج با زن شوهردار غیرقانونی و باطل است و موجب ایجاد حرمت ابدی میان زن و مرد می‌شود. در قانون ایران ازدواج زن با چند شوهر امکان‌پذیر نیست و موجب حرمت دائمی میان زن و مرد دوم می‌شود.

ماده ۱۰۵۰ قانون مدنی  درباره ازدواج با زن شوهردار بیان می‌دارد:

هر کس زن شوهردار را با علم به وجود علقه زوجیت و حرمت نکاح و یا زنی را که در عده طلاق و یا در عده وفات است با علم به عده ‌و حرمت نکاح برای خود عقد کند عقد باطل و آن زن مطلقاً بر آن شخص حرام موبد می‌شود.

وکیل خانواده در مشهد

ازدواج در زمان عده

یکی از مواردی که باعث ابطال ازدواج می‌شود ، ازدواج زن در زمان عده شوهر اول، باطل است. به عبارتی زن تا پایان عده اجازه ازدواج ندارد زیرا در مدت عده، زن متأهل حساب می‌شود. طبیعتاً پس از پایان این مدت، زن می‌تواند ازدواج کند.

تفاوت در مذهب

در قوانین ایران ازدواج زن مسلمان با مرد غیرمسلمان خلاف قانون است ؛ اما اگر مرد مسلمان با زن غیرمسلمان ازدواج کند این ازدواج امکان‌پذیر است (البته در میان فقها در این زمینه اختلاف وجود دارد و عده‌ای از آنها این مسئله را غیرقانونی و باطل می‌دانند.)

ازدواج مسلمان با غیرمسلمان

 ازدواج با زنی که سه طلاقه شده یا 9 بار طلاق داده شده است.

درصورتی‌که مرد همسرش را سه بار طلاق داده باشد و یا نه بار میان زن و مردی عقد صورت بگیرد و طلاق انجام شده اشد، ازدواج مجدد میان این مرد و زن باطل است.

 ماده ۱۰۵۸ قانون مدنی  می‌گوید: زن هر شخصی که به نه طلاق که شش‌تای آن عددی است مطلقه شده باشد بر آن شخص حرام موبد می‌شود.

ماده ۱۰۵۷ قانون مدنی بیان می‌دارد:

زنی که سه مرتبه متوالی زوجه یک نفر بوده و مطلقه شده بر آن مرد حرام می‌شود مگر اینکه به عقد دائم به زوجیت مردی دیگری ‌درآمده و پس از وقوع نزدیکی با او به واسطه طلاق یا فسخ یا فوت فراق حاصل شده باشد.

نتایج قانونی ابطال ازدواج چیست؟

چنانچه باطل شدن ازدواج اعلام شود، زن و شوهر برای جدا شدن نیازی به اجرائیه ندارند.؛ اما باید بدانید با باطل شدن ازدواج، مهریه حتی درصورتی‌که میان طرفین نزدیکی صورت گرفته باشد به زن تعلق نمی‌گیرد؛ بنابراین حتی اگر مرد مهریه همسر را پرداخته باشد، می‌تواند آن مهریه را طلب کند.

البته درصورتی‌که زن از باطل بودن عقد بی‌اطلاع باشد و زن و شوهر با هم نزدیکی کرده باشند، مرد باید به زن ارش البکاره و مهرالمثل پرداخت کند.

شرایط به اجرا گذاشتن مهریه برای بار دوم

چند ماده‌قانونی

ماده 1048 قانون مدنی بیان می‌دارد:

 جمع بین دو خواهر ممنوع است اگرچه به عقد منقطع باشد.

عقد در حال احرام باطل است و با علم به حرمت موجب حرمت ابدی است.

 زنای با زن شوهردار یا زنی که در عده رجعیه است موجب حرمت ابدی است.

نزدیکی به شبهه و زنا اگر سابق بر نکاح باشد از حیث مانعیت نکاح در حکم نزدیکی با نکاح صحیح است ولی مبطل نکاح سابق ‌نیست.

نکاح مسلمه با غیرمسلم جایز نیست.

چنانچه در زمینه مسائل مرتبط به ابطال نکاح به مشکلی برخورد کردید، می‌توانید با یک وکیل طلاق در مشهد یا وکیل خانواده در مشهد ارتباط برقرار کنید. همچنین شما می‌توانید در هر شهری که هستید، از طریق تلفن، تلگرام و یا حتی به صورت حضوری با همکاران ما در سامانه حقوقی عدلاک ارتباط برقرار کنید و پاسخ سؤالات خود را از همکاران ما دریافت کنید.

شرط ازدواج