دیه مجازاتی نقدی است که در جنایت‌های غیرعمدی که در آن‌ها امکان قصاص وجود ندارد پرداخت می‌شود. مانند آسیب به اعضای بدن یا قتل غیرعمدی که حکم مجازات آن قصاص نیست. بنابراین در جنایت‌های غیرعمدی که به جان و جسم افراد وارد می‌شود و امکان قصاص وجود ندارد، دیه پرداخته می‌شود.

انواع دیه

دیه نفس
دیه اعضا
دیه منافع

در قوانین اسلام و همچنین قانون کشور ما، به جسم و جان انسان‌ها اهمیت زیادی داده شده است. بنابراین هیچ‌کس حق ندارد به جان یا بدن دیگری تعرض کند یا آسیب وارد کند. اهمیت این موضوع آن‌قدر زیاد است که قانون برای آن مجازات‌هایی را در نظر گرفته است.

چنانچه فردی عمداً یا سهواً به‌سلامتی یا زندگی فرد دیگری آسیبی بزند و موجب آسیب مادی، فوت یا معلولیت در فرد گردد، از نظر قانون او موظف به جبران خطای خود خواهد بود و مطابق قانون باید دیه یا ارش مشخص‌شده را پرداخت کند. مبلغ این دیه متناسب با آسیب وارده تعیین می‌شود.

در این مقاله به توضیح درباره دیه و شرایط آن می‌پردازیم.

دیه چیست؟ — **برای مشورت درباره پرونده حقوقی خود کلیک کنید.**

دیه از دیدگاه قانون

در ماده 17 قانون مجازات اسلامی آمده است: «دیه، اعم از مقدر و غیر مقدر، مالی است که در شرع مقدس برای ایراد جنایت غیرعمدی بر نفس، اعضاء و منافع و یا جنایت عمدی، در مواردی که به هر جهت قصاص ندارد، به موجب قانون مقرر می‌شود.»

آدرس دادگاههای مشهد

توضیحاتی درباره انواع دیه

دیه انواع مختلفی دارد که درباره هرکدام توضیح خواهیم داد:

دیه قتل: این دیه مربوط به زمانی است که فرد عمداً یا سهواً فردی را به قتل رسانده باشد. میزان دیۀ قتل برابر با دیۀ کامل انسان است که در ماه حرام 800 میلیون تومان و در ماه غیر حرام 600 میلیون تومان می‌باشد. پرداخت دیه در جرائم عمدی زمانی انجام می‌شود که ولی دم بپذیرند به جای قصاص، دیه دریافت کنند.

دیۀ اعضای بدن: این نوع دیه زمانی پرداخت می‌شود که آسیب بر یکی از اعضای بدن باشد. مبلغ این دیه متناسب با عضو آسیب‌دیده در قانون مشخص‌شده است اما چنانچه دیه عضو آسیب‌دیده در قانون مشخص نباشد، برای آن اُرش تعیین می‌گردد.

دیۀ منافع اعضا: چنانچه فردی آسیبی به یکی از اعضای بدن دیگری بزند که در آن توانایی آن عضو آسیب ببیند. مثلاً دست به درستی حرکت نکند یا گوش سالم باشد اما توانایی شنیدن آن اختلال پیدا کند، فرد باید دیۀ آن را بپردازد.

دیۀ جراحت: آسیب‌های وارده به دیگران که موجب جراحت‌های شدید شوند مانند زخم عمیق روی صورت و یا کبودی یا اثر شکستگی روی سر باید مطابق دیۀ مشخص‌شده برای آن آسیب که در قانون مشخص‌شده پرداخت نماید.

همچنین تقسیم‌بندی دیگری نیز برای انواع دیه وجود دارد :

دیۀ مقدر: چنانچه میزان دیۀ عضو آسیب‌دیده مشخص باشد به آن دیه مقدر میگویند

دیۀ غیر مقدر: اگر دیۀ عضو آسیب‌دیده در قانون مشخص نباشد، به آن ارش گفته می‌شود که مبلغ آن را قاضی متناسب با نظر پزشکی قانونی مشخص می‌کند.

بیشتر بدانیم:
مجازات های حدی- مجازات جرم زنا در اسلام

موارد پرداخت دیه

بر اساس قانون در چه مواردی باید دیه پرداخت شود؟

مطابق ماده 17 قانون مجازات اسلامی می‌توان گفت موارد پرداخت دیه شامل آسیب غیر عمد بر جان افراد یا جسم آنها و جنایت‌های عمدی است که به هر دلیلی امکان قصاص وجود ندارد و یا ولی دم به جای قصاص، بر گرفتن دیه رضایت داده‌اند. البته برای هر عضو بدن و هر آسیبی ، دیۀ مشخصی وجود دارد که تعیین میزان آن برعهدۀ پزشکی قانونی می باشد. مثلا دیۀ آسیب به سر با دیۀ شکستگی پا یا قطع عضو متفاوت است.

توصیه ما به شما این است که در چنین پرونده هایی از راهنمایی و مشاوره یک وکیل کیفری بهره مند شوید. یک وکیل پایه یک دادگستری در شهر خود پیدا کنید و از او بخواهید تا اطلاعات لازم را در زمینه پرونده شما بررسی کند.