وکیل خانواده در مشهد: آیا میدانید فدیه چیست؟ فدیه در طلاق به چه چیزی گفته می‌شود؟ میزان فدیه چطور مشخص می‌شود؟ ما در این مقاله درباره فدیه طلاق و شرایط آن با شما صحبت می‌کنیم.
فدیه در طلاق چیست و چه کاربردی دارد؟
در کشور ما طلاق حقی برای مردان است و یک مرد می‌تواند بدون هیچ مشکل خاصی همسر خود را طلاق دهد؛ یعنی اگر مردی بخواهد همسرش را طلاق دهد، کافی است یک تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش به دادگاه بدهد و پس از پرداخت حقوق مالی زن مانند مهریه و نفقه و اجرت‌المثل، صیغه طلاق در دفترخانه جاری می‌گردد.
اما اگر خانمی بخواهد از همسر خود جدا شود، درصورتی‌که وکالت بلاعزل در طلاق نداشته باشد باید مراحل قانونی متعددی را طی کند و مسائل مختلفی را به دادگاه ثابت کند؛ مثلاً اثبات عسر و حرج کند. در بعضی از موارد زن باید برای طلاق گرفتن از مرد وجهی را به او بپردازد که به عنوان فدیه شناخته می‌شود و شرایط خاص خود را دارد.
فدیه در لغت
فدیه در لغت: به معنای مالی است که می‌پردازند تا یک زندانی یا اسیر را آزاد کنند.
فدیه در فقه: معنای لفظ فدیه در فقه نیز مشابه فدیه در لغت است و به معنای مالی است که با هدف خلاص شدن و رها شدن از یک مشکل پرداخته می‌شود.
فدیه در شرع اسلام
در شرع اسلام فدیه در سه مورد پرداخت شده است و برای آن احکام و مقررات خاصی مشخص‌شده است.
فدیه روزه: خانم‌های باردار، افراد مسن و افراد بیماری که توانایی روزه گرفتن ندارند، در برابر هر روزی که روزه نمی‌گیرند باید مبلغ مشخصی مال را به فقرا پرداخت کنند. به این مال فدیه میگویند.
فدیه حج
چنانچه در مراسم حج، فردی که در حال احرام بوده کار حرامی انجام دهد که در زمان حج ممنوع شده است مثلاً حیوانی شکار کند یا ناخن و موی خود را کوتاه کند، باید پولی را به عنوان فدیه بپردازد.
فدیه طلاق
این نوع فدیه زمانی پرداخت می‌شود که طلاق خلع و طلاق مبارات رخ دهد؛ یعنی زن از شوهر خود تنفر و کراهت دارد و برای اینکه بتواند مرد را به طلاق راضی کند باید بخشی از مهریه یا تمام آن را به شوهر خود ببخشد که به آن فدیه طلاق گفته می‌شود.
بیشتر بدانید:
فدیه در طلاق
طلاق انواع مختلفی دارد که هرکدام از انواع آن قواعد و تشریفات خاص خود را دارد. یکی از انواع طلاق، طلاق رجعی است که صرفاً توسط مرد انجام می‌شود. در این نوع از طلاق، مرد تقاضای صدور حکم طلاق دارد و نیازی به ارائه هیچ دلیلی برای دادگاه ندارد. صرفاً پرداخت حقوق مالی زن موجب می‌شود که مرد بتواند زن را طلاق دهد. همچنین در این نوع از طلاق این حق برای مرد وجود دارد که به همسران خود رجوع کنند.
طلاق خلع و مبارات نوعی از طلاق‌های بائن هستند که در آن زن خواستار جدایی از همسر خود است. دلیل این طلاق کراهت و تنفر زن از شوهر یا کراهت دو طرف نسبت به یکدیگر است. در این حال زن مالی را به شوهر خود می‌بخشد تا طلاق صادر شود. این مال می‌تواند تمام یا بخشی از مهریه باشد. به این مال بخشیده شده از طرف زن که در ازای آن طلاق می‌گیرند فدیه گفته می‌شود. میزان این فدیه با توجه به اینکه نوع طلاق خلع باشد یا مبارات تفاوت دارد.
برای مطالعه بیشتر:
ویژگی‌های فدیه
فدیه‌ای که برای طلاق خلع یا مبارات به مرد داده می‌شود باید این ویژگی‌ها را داشته باشد:
- مالیت داشته باشد.
- میزان آن معلوم و مشخص باشد.
- قابلیت مالکیت خصوصی داشته باشد.
بخوانید:
میزان فدیه در طلاق خلع و مبارات
با توجه به قانون مدنی، میزان فدیه بستگی به نوع طلاق دارد که طلاق خلع باشد یا مبارات و مبلغ آن نیز متفاوت است.
ماده 1146 قانون مدنی در این زمینه بیان می‌دارد:
طلاق خلع، آن است که زن، به واسطه کراهتی که از شوهر خود دارد، در مقابل مالی که به شوهر می‌دهد، طلاق می‌گیرد. اعم از اینکه مال مزبور، عین مهر یا معادل آن و یا بیشتر و یا کمتر از مهر باشد
بر اساس این قانون میزان فدیه خلع می‌تواند به اندازه مهریه یا کمتر و بیشتر از آن باشد.
ماده 1147 قانون مدنی در زمینه فدیه در طلاق مبارات می‌گوید:
طلاق مبارات، آن است که کراهت از طرفین باشد. ولی در این صورت، عوض باید زائد بر میزان مهر نباشد.
بر اساس این ماده، میزان فدیه در طلاق مبارات می‌تواند هم اندازه با مهریه باشد یا کمتر از آن باشد. درصورتی‌که میزان فدیه از مهریه بیشتر باشد، طلاق مبارات درست است اما مرد مالک اضافه آن پول نخواهد بود.
رجوع از فدیه در طلاق خلع و مبارات
در بخش قبلی درباره فدیه در طلاق توضیح دادیم همین‌طور میزان فدیه را بر اساس قانون مدنی مشخص کردیم. حال درباره امکان رجوع و شرایط رجوع از فدیه در طلاق صحبت می‌کنیم. آیا رجوع از فدیه در طلاق خلع و مبارات امکان‌پذیر است؟
رجوع از فدیه در طلاق خلع و مبارات در مدت عده ممکن است؛ اما عده چیست؟ عده مدت زمانی است که از زمان طلاق باید سپری شود تا زن دوباره حق ازدواج داشته باشد. مدت عده سه بار طهارت از زمان طلاق یا معادل سه ماه است و درصورتی‌که زن باردار باشد، عده او تا زمان وضع حمل می‌باشد.
رجوع در طلاق
رجوع در طلاق حقی است که برای مردان مشخص‌شده است و معنای آن این است که مرد، در طول مدت عده طلاق حق رجوع به همسرش را خواهد داشت. درصورتی‌که مرد در این مدت به همسرش رجوع کند، نیازی به خواندن صیغه ازدواج نیست.
اما در طلاق‌های بائن مرد امکان رجوع به همسر را ندارد. طلاق خلع و مبارات یکی از طلاق‌های بائن است که در آن زن با پرداخت فدیه از همسر خود جدا شده است؛ بنابراین در این نوع طلاق تا پایان دوره عده امکان رجوع برای دو طرف وجود دارد.
جمع‌بندی
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره قواعد طلاق و فدیه در کانال تلگرامی مشاوره حقوقی موسسه حقوقی مهر آرتا نوین عضو شوید و سؤالات حقوقی خود را با همکاران ما مطرح نمایید.