وکیل میراث: آیا میدانید تقسیم ارث مرد بدون فرزند چطور انجام میشود؟ یکی از مسائلی که در زمینه ارث وجود دارد، تقسیم آن است. در قوانین ارث، اموال فرد مرحوم میان همسر، پدر و مادر و فرزندان او تقسیم میشود. در این زمینه تقسیم‌بندی خاصی وجود دارد.
در قوانین ایران مسائل مرتبط با تقسیم ارث به دقت مشخص‌شده است؛ بنابراین زمانی که فردی می‌میرد، مطابق قوانین موجود ارث میان وراث او تقسیم می‌گردد تا از اختلافات ناشی از ارث جلوگیری شود. در این مقاله با ما باشید تا درباره تقسیم ارث افراد بدون فرزند با شما گفتگو کنیم.
تقسیم ارث مرد بدون فرزند
بعد از فوت یک فرد، اموال او باید مطابق وصیت انجام‌گرفته تقسیم شود؛ اما درصورتی‌که فرد وصیتی انجام نداده باشد، برای تقسیم اموال او میان ورثه باید چه کرد؟
به‌طورکلی لازم است برای تقسیم اموال فرد فوت شده انحصار ورثه انجام شود؛ یعنی ورثه فرد دادخواست انحصار وراثت را به شورای حل اختلاف تقدیم می‌کنند. تا اقدامات لازم برایت تقسیم اموال فرد انجام گردد.
اما درصورتی‌که فرد مرحوم فرزندی نداشته باشد و وصیتی نیز برای تقسیم اموال از او وجود نداشته باشد، اموال او به چه کسانی می‌رسد؟ قبل از هر چیز برای تقسیم اموال فردی که فرزندی ندارد، لازم است که افرادی که از اموال او ارث می‌برند مشخص شوند تا بر اساس اولویت خویشاوندی ارث میان آنها تقسیم شود.
به‌طورکلی ورثه افراد شامل خویشاوندان سببی و نسبی میشود. خویشاوند سببی که از فرد مرحوم ارث می‌برد همسر او می‌باشد. مطابق ماده 864 قانون مدنی، در صورت فوت یک مرد، همسر دائمی او، اولین کسی است که از اموال مرد ارث می‌برد.
تقسیم ارث بر اساس طبقه‌بندی وراث
پس از همسر، نوبت به خویشاوندان سببی می‌رسد؛ یعنی افرادی که به خاطر رابطه نسبی یا خونی به متوفی وابسته هستند.
ماده 862 قانون مدنی، افرادی را که به خاطر رابطه خونی و نسبی از دیگری ارث می‌برند را این‌طور تقسیم کرده است:
- پدر، مادر، فرزندان، نوه‌ها
- پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها، خواهرها، برادرها و فرزندان آنها
- عمه‌ها، عموها، خاله‌ها، دایی‌ها و فرزندان آنها
ازآنجایی‌که در اینجا فرد مرحوم فرزندی ندارد تقسیم ارث بر اساس همین درجات فامیلی انجام میشود. البته این ارث بردن خویشاوندان بر اساس طبقاتی که گفته شده انجام میشود و درصورتی‌که ورثه‌ای در هرکدام از طبقات یاد شده وجود داشته باشد.
طبقات بعدی از ارث محروم می‌گردند؛ مثلاً فرزندان فرد مرحوم خانواده درجه اول او هستند. درصورتی‌که فرزندان فرد فوت شده باشند، ارث میان نوه‌ها تقسیم میشود؛ اما اگر فرزندان زنده باشند، نوه‌ها ارثی از پدربزرگ خود نمی‌برند (مگر در حالتی که فرد در وصیت خود سهمی به آنها داده باشد.)
سهم‌الارث همسر
درصورتی‌که مردی بمیرد و فرزندی نداشته باشد، ارث مرد بدون فرزند، در درجه اول به همسر دائمی او داده میشود؛ یعنی سهم زن از ارث پرداخت می‌گردد. به‌طورکلی یک چهارم کل دارایی فرد، سهم همسر اوست و بقیه آن، به ترتیب اولویت در میان طبقات مشخص‌شده حقوقی با همان شرایطی که گفتیم تقسیم میشود.
مثلاً ورثه طبقه اول فرد متوفا شامل پدر و مادر او هستند. طبقه دوم آن پدربزرگ، مادربزرگ، خواهر و برادر می‌باشند و در سومین دسته، عمه، عمو، خاله، دایی و… جای دارند.
بیشتر بدانیم:
شرایط وکالت در طلاق چیست؟
خروج فرزند از کشور بدون اجازه پدر و مادر
قوانین تقسیم ارث
اگر مرد خویشاوندی نداشته باشد
گفتیم که تقسیم ارث مرد بدون فرزند ندارد این است که پس از مشخص شدن ورثه، با توجه به قوانین مشخص‌شده در قانون مدنی، سهم‌الارث افراد به آنها داده میشود؛ اما سؤال این است که ازآنجایی‌که اگر متوفی خویشاوندی نداشت ارث او به چه کسی تعلق می‌گیرد؟
بر اساس قانون، ارث مردی که فرزندی ندارد، در ابتدا به همسر او داده میشود. اگر همسر دائمی فرد در قید حیات باشد، در ابتدا سهم‌الارث او داده میشود که یک چهارم اموال مرد است. سپس بقیه اموال میان اقوام نسبی فرد تقسیم میشود.
حال اگر فرد به جز همسرش خویشاوندی نداشت و تنها ورثه او همسرش بود، یک چهارم از اموال شوهر را ارث می‌برد و از آنجا که فرد دیگری در زنجیره فامیلی برای تقسیم ارث نمی‌ماند، بقیه اموال شوهر به حاکم شرع تعلق می‌گیرد. مگر اینکه مرد از قبل اموالش را برای همسرش وصیت کند.
اگر مرد در طبقه اول ارث پدر و مادری داشته باشد، اموال فرد فوت شده سه قسمت میشود. یک سوم به مادر و بقیه به پدر تعلق می‌گیرد. همچنین درصورتی‌که فرد فوت شده همسر نداشته باشد، تقسیم اموال میان پدر و مادر او به همین روش خواهد بود. در صورت نبود آنها ارث میان خواهر و برادر فرد مزبور و در طبقه بعدی سایر خویشاوندان تقسیم می‌گردد.
چند نکته حقوقی
یکی از مسائل مهم درباره تقسیم ارث مرد بدون فرزند این است که پس از فوت فرد، ابتدا هزینه‌های مرتبط با کفن و دفن فرد از اموال او پرداخت میشود، بدهی‌هایش صاف میشود، مهریه همسرش را به او می‌پردازند. سپس در صورت وجود وصیت، طبق وصیت عمل خواهد شد. بر اساس قانون فرد می‌تواند تا یک سوم کل دارایی خود را از طریق ارث ببخشد؛ و بقیه آن با تائید ورثه تقسیم خواهد شد.
پس از پرداخت بدهی‌ها و مهریه زن، سهم‌الارث افراد بر اساس قانون تقسیم میشود. برای تعیین سهم‌الارث باید هرکدام از ورثه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنند و مدارکی مانند گواهی فوت یا استشهاد شهود را ارائه کرده و درخواست انحصار ورثه نمایند تا میزان ارث آنها مشخص شود.
شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر درباره قوانین تقسیم ارث و پاسخ به سؤالات حقوقی خود در زمینه مسائل مرتبط با ارث یا پرونده‌های مالی و حقوقی و کیفری، به گروه تلگرامی مشاوره حقوقی ما ملحق شوید.
ارث مرد بدون وارث به چه کسی می‌رسد
ابتدا مهریه همسر فرد و بدهی‌های فرد و مخارج مراسم ختم او پرداخت میشود و سپس یک چهارم اموال به همسر تعلق می‌گیرد. بعد از آن خویشاوندان نسبی مانند پدر و مادر یا پدربزرگ و مادربزرگ و خواهران و برادران فرد یا فرزندان آنها و در نهایت خاله‌ها، عمه‌ها، دایی‌ها و عموها می‌توانند از فرد ارث ببرند.
تقسیم ارث طبقه‌بندی‌ای که پیش از این گفتیم انجام خواهد شد و درصورتی‌که فردی در هر طبقه وجود داشته باشد، طبقات بعدی ارثی نخواهند برد.
بیشتر بدانیم:
چالشهای ارث در قلمرو تعارض قوانین ایران فرانسه و مصر
مجازات جرم رابطه نامشروع