یکی از مسائل مهم در پرونده‌های جنایی و کیفری معاونت در جرم است؛ اما معاونت در جرم به چه معناست؟ در بعضی از موارد علاوه بر مجرمین اصلی پرونده، افرادی نیز در انجام جرم حضور دارند که به صورت مستقیم در وقوع جرم نقشی نداشته‌اند اما غیرمستقیم در این جرم دخالت داشته‌اند و رفتار آنها از نظر قانونی جرم محسوب می‌شود.
در قوانین حقوقی و کیفری معاونت در جرم بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا این احتمال وجود دارد که در صورت عدم دخالت این فرد، جرم موردنظر واقع نشود یا مجرمین در ارتکاب جرم به مشکل برخورد کنند. در این مقاله با ما باشید تا درباره معاونت در جرم با هم صحبت کنیم، سپس درباره شرایط تحقق این جرم و مجازات آن نیز گفتگو خواهیم کرد.
تماس فوری با تیم حقوقی متخصص در شهر شما
تماس با تلفن‌های 09150998001 و 09393106011
برای انجام مشاوره حقوقی تلفنی و حضوری با همکاران ما در سامانه حقوقی عدلاک کلیک کنید.
معاونت در جرم چیست؟
اگر بخواهیم درباره معاونت در جرم صحبت کنیم باید بگوییم معاونت در جرم حالتی است که در ان فرد بی آنکه جرمی مرتکب شود، امکان وقوع جرم را ایجاد می‌کند؛ اما اینکه چطور فرد این کار را انجام می‌دهد در جرم بسیار مهم است.
مصادیق معاونت در جرم در قوانین کیفری به وضوح نوشته شده و برای آن مجازات‌هایی تعیین شده است؛ مثلاً چنانچه فردی سلاحی را بخرد و آن را به دوستش بدهد و او را برای سرقت ترغیب کند، در صورت وقوع سرقت، او به معاونت در جرم متهم می‌شود.
مصادیق قانونی معاونت در جرم
بیایید ببینیم در قانون چه کسانی مرتکب معاونت در جرم شده‌اند؟
براساس ماده 126 این افراد را می‌توان معاون جرم به حساب آورد:
- فردی که دیگران را تشویق، ترغیب، تهدید، تطمیع یا تحریک به ارتکاب جرم کند یا با فریب و نیرنگ یا با سوء استفاده از قدرت، زمینه وقوع جرم را فراهم کند.
- کسی که وسایل ارتکاب جرم را بخرد یا بسازد یا روش ارتکاب جرم را به مجرم آموزش دهد.
- هرکسی که به هر نحو وقوع جرم را برای مجرم ساده‌تر کند.
همچنین براساس ماده 128 قانون مجازات اسلامی، اگر کسی از یک فرد نابالغ برای انجام جرمی استفاده کند، مرتکب جرم حساب می‌شود و علاوه بر این به دلیل سوء استفاده از افراد نابالغ نیز به حداکثر مجازات مشخص شده در قانون محکوم می‌گردد. به عنوان مثال کسی که از کودکان خردسال یا افراد غیرممیز برای جیب‌بری یا جا به جایی مواد مخدر استفاده می‌کند، مرتکب جرم حساب می‌شود.
در چه شرایطی جرم معاونت در جرم تحقق پیدا می‌کند؟
برای تحقق پیدا کردن این جرم باید سه شرط اثبات گردد:
- باید جرم اصلی اتفاق بیفتد یا حداقل آغاز شود: مثلاً اگر فرد، دیگری را برای سرقت تشویق و ترغیب می‌کند در صورتی معاون جرم حساب می‌شود که این سرقت انجام شود یا حداقل فرد برای شروع به جرم اقدام کند.
طبق ماده 129، درصورتی‌که در ارتکاب جرم، مرتکب جرم به هر دلیلی قابل‌تعقیب نباشد مثلاً صغیر باشد یا مجنون باشد، آن مرتکب تعقیب یا مجازات نمی‌گردد اما این مسئله در مجازات معاونت در جرم تأثیری ندارد و معاون جرم قطعاً مجازات خواهد شد.
- وحدت قصد بین رفتار معاون و مجرم: براساس تبصره ماده 126 قانون مجازات اسلامی، درصورتی‌که مجرم، مرتکب جرمی شدیدتر از چیزی شود که قصد معاون بوده است، معاون جرم به مجازات معاونت در جرم خفیف‌تر محکوم می‌گردد؛ بنابراین درصورتی‌که کسی اسباب و زمینه ارتکاب جرم سرقت را ایجاد کند، اما مجرم در حین جرم مرتکب قتل شود، معاون به مجازات معاونت جرم سرقت محکوم می‌شود نه معاونت در قتل
- تقدم و تقارن میان فعل مرتکب جرم و عمل معاون: شرط دیگر معاونت در وقوع جرم، همزمانی زمان انجام جرم توسط مجرم و کار معاون است؛ مثلاً درصورتی‌که بعد از وقوع یک جرم، آثار جرم از بین برود، معاونت در جرم تحقق نمی‌یابد چون عمل معاون جرم باید قبل از ارتکاب جرم باشد یا همزمان با آن انجام شود.
مجازات معاونت در جرم چیست؟
ماده 127 قانون مجازات اسلامی در زمینه معاونت در جرم بیان می‌کند:
درصورتی‌که در شرع یا قانون. مجازات دیگری برای معاون تعیین نشده باشد. مجازات وی به شرح زیر است:
الف – در جرائمی که مجازات قانونی آنها سلب حیات یا حبس دائم است. حبس تعزیری درجه دو یا سه
ب – در سرقت حدی و قطع عمدی عضو. حبس تعزیری درجه پنج یا شش
پ – در جرائمی که مجازات قانونی آنها شلاق حدی است سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری درجه شش
ت – در جرائم موجب تعزیر یک تا دو درجه پایین تر از مجازات جرم ارتکابی
تبصره 1 – در مورد بند (ت) این ماده مجازات معاون از نوع مجازات قانونی جرم ارتکابی است مگر در مورد مصادره اموال. انفصال دائم و انتشار حکم محکومیت که مجازات معاون به ترتیب جزای نقدی درجه چهار. شش و هفت است.
تبصره 2 – درصورتی‌که به هر علت قصاص نفس یا عضو اجراء نشود. مجازات معاون بر اساس میزان تعزیر فاعل اصلی جرم. مطابق بند (ت) این ماده اعمال می شود.
برای انجام مشاوره حقوقی تلگرامی و آنلاین کلیک کنید.
مجازات معاونت در جرم
بر اساس ماده ۱۲۷ قانون مجازات اسلامی درصورتی‌که در شرع، مجازات دیگری برای معاون تعیین نشده باشد، مجازات وی به شرح زیر است:
الف- در جرایمی که مجازات قانونی آنها سلب حیات یا حبس دائم است: حبس تعزیری درجه دو یا سه.
ب- در سرقت حدی و قطع عمدی عضو: حبس تعزیری درجه پنج یا شش.
ج– در جرایمی که مجازات قانونی آنها شلاق حدی است: سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری درجه شش
د- در جرایم موجب تعزیر: یک تا دو درجه پایینتر از مجازات جرم ارتکابی. در این خصوص می‌بایست توجه نمود که مجازات معاون از نوع مجازات قانونی جرم ارتکابی است مگر در مورد:
۱– مصادره اموال که مجازات معاون جزای نقدی درجه چهار است.
۲– انفصال دائم که مجازات معاون جزای نقدی درجه شش است.
۳– انتشار حکم محکومیت که مجازات معاون جزای نقدی هفت است.
تماس فوری با تیم حقوقی متخصص در شهر شما
تماس با تلفن‌های 09150998001 و 09393106011