احضار شهود در دادگاه یکی از مسائلی است که به تعیین مسیر پرونده کمک می‌کند؛ اما همیشه این امکان وجود دارد که افراد به شهادت دروغ متوسل شوند. بعضی از افراد سودجو از طریق ارائه شهادت دروغ کسب سود می‌کنند اما در دادگاه‌های کیفری، شهادت شاهدان تأثیر بسیاری دارد و در قانون هم به صورت مفصل درباره آن صحبت شده است.
در زمان محاکمه‌های کیفری و حقوقی، همیشه زمانی می‌رسد که دادگاه از طرفین پرونده می‌خواهد شاهد خود را احضار کنند. احضار شهود در دادگاه یکی از مسائل مهم در نتیجه پرونده‌های حقوقی و کیفری است.
تماس فوری با تیم حقوقی متخصص در شهر شما
تماس با تلفن‌های 09150998001 و 09393106011
اهمیت شاهد در پرونده‌های حقوقی و کیفری به این دلیل است که حضور شاهد به سادگی می‌تواند سرنوشت پرونده را تغییر دهد و موجب نجات جان یک نفر شود یا سال‌ها دیگری را روانه زندان کند.
برای انجام مشاوره حقوقی تلفنی و حضوری با همکاران ما در سامانه حقوقی عدلاک کلیک کنید.
شرایط احضار شهود در دادگاه
شاهد و مطلع فردی است که به صورت تصادفی شاهد اتفاق یا وقوع جرم بوده است. به این فرد شاهد، و گواه نیز گفته می‌شود.
یکی از دلایل اثبات ادعا در دادگاه‌ها، شهادت است؛ به عبارت دیگر شاهد یک موضوع درصورتی‌که یک واقعه را مستقیماً دیده باشد، بر طبق شرایط خاص می‌تواند در دادگاه شهادت ارائه کند.
مواردی نیز وجود دارد که اثبات جرم و کشف آن بدون شهادت شاهدان ممکن نیست؛ بنابراین شاهدان پرونده، چشم و گوش قانون هستند. اگر با وکیل خود مشورت کنید به شما خواهد گفت که ارائه شهادت در دادگاه شرایط خاصی دارد و شهادت شاهدان باید بر پایه راستی و صداقت باشد؛ یعنی شاهدین باید از صحنه‌سازی و دروغ یا جانبداری خودداری کنند و صرفاً آنچه را که دیده‌اند را بیان نمایند.
چه زمانی در دادگاه شاهد احضار می‌شود؟
شرایط شاهدان در دعاوی چیست؟
اهمیت شاهدان در پرونده‌های کیفری و حقوقی یکسان نیست؛ اما در قانون حقوقی و کیفری برای شاهدین و شهادت آنها اهمیت بالایی قائل شده‌اند.
بند 3 ماده 1258 قانون مدنی شهادت را یکی از دلایل اثبات دعوا می‌داند؛ یعنی گواه شاهدان در نتیجه دادگاه به شدت مؤثر می‌باشد. احکام قانونی و شرایط مرتبط با شهادت در دادگاه در موارد 1309 تا 1320بیان می‌شود.
مراحل رسیدگی و اظهارات شهود و گواهان در دعاوی حقوقی در قانون آئین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در مسائل مدنی بیان شده است و این موارد نیز در ماده 229 تا 247 قانون به آن اشاره گردیده است.
شرایط شاهدان در دعاوی جزایی و کیفری با هم متفاوت است. به صورتی که براساس ماده 204 آئین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری، با تشخیص بازپرس یا معرفی شاکی یا متهم شاهدین فراخوانده می‌شوند تا تحقیقات کامل شود.
برای انجام مشاوره حقوقی تلگرامی و آنلاین با همکاران ما کلیک کنید.
جلب شهود در صورت امتناع از حضور
جزئیات احضار شهود در دادگاه چگونه معلوم می‌شود؟ چنانچه شما شاهد یک جرم بودید یا مطلع یک موضوع باشید و برای عدم حضورتان در دادگاه عذرموجهی نداشته باشید.دادگاه می‌تواند حکم جلب شما را بگیرد؛ اما اگر برای عدم وجود شاهد عذرموجهی داشته باشید و بازپرس آن عذر را قبول کند، دوباره فرد احضار می‌شود و درصورتی‌که در دومین بار نیز حضور پیدا نکند، جلب می‌شود.
در این ماده‌قانونی آمده است:
درصورتی‌که دلیل پرونده منحصر به شهادت شهود و مطلعان نباشد، تحقیق از آنان می‌تواند به صورت الکترونیکی و با رعایت مقررات راجع به دادرسی الکترونیکی به عمل آید.
ماده ۲۰۵ قانون مدنی بیان می‌دارد:
درصورتی‌که شاهد یا مطلع از نیروهای مسلح باشد، باید حداقل ۲۴ ساعت پیش از تحقیق یا جلسه محاکمه از طریق فرمانده یا رئیس او دعوت شود. فرمانده یا رئیس او مکلف است پس از وصول دستور مقام قضایی، شخص احضار شده را در موقع مقرر بفرستد.
بنابراین در دعاوی کیفری، قاضی یا بازپرس می‌تواند شاهد را ملزم به حضور در دادسرا کند اما نمی‌تواند او را وادار به شهادت دادن کند.
براساس ماده 216 قانون فوق :
اگر شاهد یا مطلع به عللی از قبیل بیماری یا کهولت سن نتواند حاضر شود یا تعداد شهود یا مطلعان، زیاد و در یک یا چند محل باشند، همچنین، اگر اهمیت و فوریت امر اقتضا کند، بازپرس در محلی که شاهد حضور دارد حاضر می‌شود و به تحقیق می‌پردازد.
ترتیبات قانونی مرتبط به تحقیق از شاهدین در موارد 204 تا 216 قانون آئین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب کیفری در زمینه جزئیات احضار شهود در دادگاه مشخص شده است.
ماده 204 قانون آیین دادرسی کیفری :
بازپرس به تشخیص خود یا با معرفی شاکی یا به تقاضای متهم و یا حسب اعلام مقامات ذی‌ربط، شخصی که حضور یا تحقیق از وی را برای روشن شدن موضوع ضروری تشخیص دهد، برابر مجازات احضار می‌کند.
تبصره 1 – درصورتی‌که شاهد یا مطلع برای عدم حضور خود عذرموجهی نداشته باشد جلب می‌شود؛ اما درصورتی‌که عذرموجهی داشته باشد و بازپرس آن عذر را بپذیرد، مجدداً احضار و در صورت عدم حضور جلب می‌شود.
تبصره 2- درصورتی‌که دلیل پرونده منحصر به شهادت شهود و مطلعان نباشد، تحقیق از آنان می‌تواند به صورت الکترونیکی و با رعایت مقررات راجع به دادرسی الکترونیکی به عمل آید.
ماده 205 قانون آیین دادرسی کیفری:
درصورتی‌که شاهد یا مطلع از نیروهای مسلح باشد، باید حداقل بیست و چهار ساعت پیش از تحقیق یا جلسه محاکمه از طریق فرمانده یا رئیس او دعوت شود. فرمانده یا رئیس مربوط مکلف است . پس از وصول دستور مقام قضائی، شخص احضار شده را در موقع مقرر بفرستد.
ماده 206 قانون آیین دادرسی کیفری:
تحقیق و بازجویی از شهود و مطلعان قبل از رسیدگی در دادگاه غیرعلنی است.
ماده 207 قانون آیین دادرسی کیفری:
بازپرس از هر یک از شهود و مطلعان جداگانه و بدون حضور متهم تحقیق می‌کند و منشی اطلاعات ایشان را ثبت می‌کند و به امضاء یا اثر انگشت آنان می‌رساند. تحقیق مجدد از شهود و مطلعان در موارد ضرورت یا مواجهه آنان بلامانع است. دلیل ضرورت باید در صورت‌مجلس قید کرد.
ماده 208 قانون آیین دادرسی کیفری:
پس از حضور شهود و مطلعان، بازپرس ابتداء اسامی حاضران را در صورت‌مجلس قید می‌کند و سپس از آنان به ترتیبی که از جهت تقدم و تأخر صلاح بداند تحقیق می‌نماید.
ماده 209 قانون آیین دادرسی کیفری:
بازپرس پیش از شروع به تحقیق، حرمت و مجازات شهادت دروغ و کتمان شهادت را به شاهد تفهیم می‌کند و نام، نام خانوادگی، نام پدر، سن، شغل، میزان تحصیلات، مذهب، محل اقامت، ایمیل، شماره تلفن ثابت و همراه و سابقه محکومیت کیفری و ردجه قرابت سببی یا نسبی و وجود یا عدم رابطه خادم و مخدومی شاهد یا مطلع با طرفین پرونده را سؤال می‌نماید و در صورت‌مجلس قید می‌کند.
ماده 210 قانون آیین دادرسی کیفری:
شاهد و مطلع پیش از اظهار اطلاعات خود به این شرح سوگند یاد می‌کند: به خداوند متعال سوگند یاد می‌کنم که جز به راستی چیزی نگویم و تمام واقعیت را بیان کنم.
ماده 211 قانون آیین دادرسی کیفری:
بازپرس می‌تواند درصورتی‌که شاهد یا مطلع واجد شرایط شهادت نباشد، بدون یاد کردن سوگند، اظهارات او را برای اطلاع بیشتر استماع کند.
ماده 212 قانون آیین دادرسی کیفری:
اظهارات شهود و مطلعان در صورت‌مجلس قید می‌شود، سپس متن آن قرائت می‌گردد و به امضاء یا اثر انگشت شاهد یا مطلع می‌رسد و چنانچه از امضاء یا اثر انگشت امتناع یا از ادای شهادت خودداری ورزد یا قادر به انجام آن نباشد، مراتب در صورت‌مجلس قید می‌شود و تمام صفحات صورت‌مجلس به امضای بازپرس و منشی می‌گردد.
تبصره – بازپرس مکلف است از شاهد یا مطلع علت امتناع از امضاء یا اثرانگشت یا ادای شهادت را بپرسد و پاسخ را در صورت‌مجلس قید کند.
ماده 213 قانون آیین دادرسی کیفری:
تفهیم اتهام به کسی که به عنوان متهم احضار نشده از قبیل شاهد یا مطلع ممنوع است و چنانچه این شخص پس از تحقیق در مظان اتهام قرار گیرد، باید طبق مقررات و به عنوان متهم برای وقت دیگر احضار شود.
ماده 214 قانون آیین دادرسی کیفری:
هرگاه بیم خطر جانی یا حیثیتی و یا ضرر مالی برای شاهد یا مطلع و یا خانواده آنان وجود داشته باشد، اما استماع اظهارات آنان ضروری باشد، بازپرس به منظور حمایت از شاهد یا مطلع و با ذکر علت در پرونده، تدابیر زیر را اتخاذ می‌کند:
الف – عدم مواجهه حضوری بین شاهد یا مطلع با شاکی یا متهم
ب – عدم افشای اطلاعات مربوط به هویت، مشخصات خانوادگی و محل سکونت یا فعالیت شاهد یا مطلع
پ – استماع اظهارات شاهد یا مطلع در خارج از دادسرا با وسایل ارتباط از راه دور
تبصره 1 – در صورت شناسایی شاهد یا مطلع حسب مورد توسط متهم یا متهمان یا شاکی و یا وجود قرائن یا شواهد، مبنی بر احتمال شناسایی و وجود بیم خطر برای آنان، بازپرس به درخواست شاهد یا مطلع، تدابیر لازم را از قبیل آموزش برای حفاظت از سلامت جسمی و روحی یا تغییر مکان آنان اتخاذ می‌کند. ترتیبات این امر به موجب آئین‌نامه‌ای است که ظرف شش ماه از تاریخ لازم الاجراء شدن این قانون توسط وزارت دادگستری تهیه می‌شود و به تصویب رئیس قوه قضائیه می‌رسد.
تبصره 2 – ترتیبات فوق باید به نحوی صورت پذیرد که منافی حقوق دفاعی متهم نباشد.
تبصره 3 – ترتیبات مقرر در این ماده و تبصره (1) آن در مرحله رسیدگی در دادگاه نیز اجراء می‌شود.
ماده 215 قانون آیین دادرسی کیفری:
درصورتی‌که شاهد یا مطلع برای حضور خود درخواست هزینه ایاب و ذهاب کند یا مدعی ضرر و زیانی از حیث ترک شغل خود شود، بازپرس هزینه ایاب و ذهاب را طبق تعرفه‌ای که قوه قضائیه اعلام می‌کند و ضرر و زیان ناشی از ترک شغل را در صورت لزوم با استفاده از نظر کارشناس تعیین و شاکی را مکلف به تودیع آن در صندوق دادگستری می‌نماید.
هرگاه شاکی، به تشخیص بازپرس توانایی پرداخت هزینه را نداشته یا احضار از طرف بازپرس باشد، هزینه‌های مذکور از محل اعتبارات مصوب قوه قضائیه پرداخت می‌شود. هرگاه در جرائم قابل‌گذشت، شاکی با وجود ملائت از پرداخت هزینه‌های مذکور در این ماده خودداری کند، استماع شهادت یا گواهی مطلعین معرفی شده از جانب وی به عمل نمی‌آید؛ اما در جرائم غیرقابل‌گذشت، هزینه‌های مذکور به دستور بازپرس از محل اعتبارات مصوب قوه قضائیه پرداخت می‌شود. هرگاه متهم متقاضی احضار شاهد یا مطلع باشد، هزینه‌های مذکور از محل اعتبارات مصوب قوه قضائیه پرداخت می‌شود.
ماده 216 قانون آیین دادرسی کیفری:
درصورتی‌که شاهد یا مطلع به عللی از قبیل بیماری یا کهولت سن نتواند حاضر شود و یا تعداد شهود یا مطلعان، زیاد و در یک یا چند محل باشد و همچنین هرگاه اهمیت و فوریت امر اقتضاء کند، بازپرس در محل حضور می‌یابد و مبادرت به تحقیق می‌کند.
چه کسانی می‌توانند شهادت دهند؟
باید بدانید هرکسی نمی‌تواند شاهد پرونده باشد و همچنین کسی که می‌خواهد در دادگاه شهادت بدهد باید شرایط ویژه‌ای داشته باشد؛ مانند اینکه فرد از نظر عقلی دارای بلوغ، ایمان، عقل، عدالت و طهارت باشد و در مسئله مورد درگیری ذی نفع نباشد.
مسئله دیگر این است که شاهد نباید با یکی از طرفین دعوا دارای خشونت باشد،همچنین شاهد نباید ولگرد یا تکدی‌گر باشد.
پیش از ارائه شهادت، شاهد باید سوگند یاد کند که جز حقیقت چیزی بیان نکند.
تماس فوری با تیم حقوقی متخصص در شهر شما
تماس با تلفن‌های 09150998001 و 09393106011