جرم آدم‌ربایی و گروگان‌گیری دو مورد از شناخته‌شده‌ترین جرائم پرخشونت علیه افراد است. ربودن افراد یا به گروگان گرفتن افراد به قصد رسیدن به مال یا خواسته می‌باشد. این دسته از جرائم علاوه بر جرائم جسمی، موجب آسیب به روح قربانی نیز می‌شود. به‌طوری‌که در برخی مواقع قربانی تا سال‌ها بعد درگیرمشکلات ناشی از این حادثه می‌باشد به همین دلیل هم در قانون کشور ایران برای جرم آدم‌ربایی و جرم گروگان‌گیری مجازات سنگینی در نظر گرفته شده است. ما در این مقاله در زمینه جرم آدم‌ربایی، مجازات گروگان‌گیری و موارد مرتبط با آن با شما صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
آیا آدم‌ربایی و گروگان‌گیری هر دو یک جرم هستند؟
بسیاری از افراد گمان می‌کنند که آدم‌ربایی و گروگان‌گیری یک جرم مشترک هستند؛ اما باید بدانید که این دو جرم اگرچه در ظاهر شباهت‌هایی با هم دارند، اما در قانون کیفری به طور متفاوتی به آنها نگاه می‌شود و در قانون آدم‌ربایی از گروگان‌گیری متمایز شده است. ما در اینجا تعریفی از این دو جرم ارائه می‌دهیم تا به شما کمک کنیم تفاوت آنها را از دیدگاه قانون درک کنید.
آدم‌ربایی چیست؟
آدم‌ربایی به معنای دزدیدن و حرکت دادن یک فرد به صورت غیرقانونی و نگه‌داشتن او برخلاف ارائه‌ی فرد است. در جرم آدم‌ربایی، متهم یک فرد را به صورت مخفیانه می‌دزدد و او را به صورت غیرقانونی محدود می‌کند. آدم‌ربایی با اهداف مختلفی انجام می‌شود که می‌تواند از دریافت پول، اجبار خانواده به انجام یک عمل غیرقانونی یا ناخواسته، انتقام، تحقیر فرد یا دلایل دیگر باشد. همچنین این جرم می‌تواند به صورت فیزیکی یا روانی انجام شود. آدم‌ربایی فیزیکی یعنی فردی را بدزدند و او را زندانی کنند؛ اما آدم‌ربایی روانی در حقیقت تحت‌فشار گذاشتن یک فرد با تهدیدات جدی است تا او را به کاری وادار کنند یا از کاری بازدارند.
براین اساس آدم‌ربایی به معنای گرفتن آزادی تن دیگری بدون رضایت او و با هدف نامشروع از طریق جا به جایی فرد به محل دیگر است. عدم رضایت فرد ربوده شده شرط لازم برای وقوع این جرم است؛ بنابراین نمی‌توان فردی را با رضایت خودش ربود.
گروگان‌گیری
گروگان‌گیری در حقیقت به معنی کنترل کردن یا نگه‌داشتن یک فرد یا گروه، برای اجبار افراد دیگر یا دولت به انجام یک خواسته است؛ مثلاً فردی افرادی را گروگان می‌گیرد تا دولت خواسته‌های او را انجام دهد و در قبال آزادی آنها پول طلب می‌کند یا خواسته دیگری را بیان می‌کند. در حقیقت در این جرم گروگان گیر فرد یا افرادی را بدون خواست آنها نگه می‌دارد و تهدید می‌کند که در صورت نرسیدن به درخواست‌های خود آنها را می‌کشد یا به آنها صدمه وارد می‌کند.
در کشورهای مختلف برای برخورد با آدم‌ربایی و مجازات گروگان‌گیری جرائم مختلفی مشخص شده است که این مجازات‌ها بسته به شدت عمل فرد و تشخیص قاضی می‌تواند جریمه‌های سنگین، حبس یا حتی اعدام باشد. البته باید بدانید که این مجازات در کشورهای مختلف متفاوت است.
مجازات آدم‌ربایی و گروگان‌گیری در ایران
قانون مجازات اسلامی در زمینه آدم‌ربایی این‌طور حکم می‌کند:
هرکس به قصد مطالبه وجه یا مال یا به قصد انتقالم یا به هر منظور دیگر، توسط تهدید یا حیله یا به هر نحو دیگر، شخصاً یا توسط دیگری، شخصی را برباید یا مخفی نماید، به حبس از پنج تا 15 سال محکوم خواهد شد.
عناصر وقوع جرم آدم‌ربایی
همان‌طور که میدانید برای وقوع هر جرم باید سه رکن وجود داشته باشد. رکن قانونی، رکن مادی و رکن معنوی.
حال بیایید این موارد را در مورد جرم آدم‌ربایی بررسی کنیم.
رکن قانونی جرم آدم‌ربایی
در ماده 621 و 631 قانون مجازات اسلامی، به صورت مفصل به تشریح جرائم آدم‌ربایی، ربودن نوزاد، مشارکت افراد در جرم آدم‌ربایی و مجازات آن اشاره شده است. بسیاری از دادگاه‌ها در زمان رسیدگی به این جرم در زمینه پنهان کردن فرد دیگر، به ماده 621 قانون مجازات اسلامی استناد می‌کند اما با توجه به قانون تشدید مجازات آدم‌ربایی که در سال 1353 تصویب شد و این واقعیت که این قانون به صورت کامل منسوخ نشده است، صدور احکام با مواد قانونی بعدی نیز به تشخیص قاضی بستگی دارد.
چرا نزاع و درگیری خیابانی جرم است؟
رکن مادی جرم آدم‌ربایی
همان‌طور که گفتیم ربودن افراد به زور و یا با تهدید و فریب‌کاری عنصر مادی این جرم است؛ یعنی درصورتی‌که فرد با هر انگیزه‌ای، فردی را بدون رضایت او با حیله و فریب برباید، عنصر مادی جرم اتفاق افتاده است. بر اساس ماده 631 قانون مجازات اسلامی ربودن و مخفی کردن طفل یا تعویض کردن اطفال مصداق رکن مادی این جرم است. به عبارتی چنانچه رباینده درباره هویت و ویژگی فردی که قصد دزدیدن او را دارد دچار اشتباه شود، مثلاً به جای فرزند فرد ثروتمندی که قصد باج‌گیری از او را دارد، کودک دیگری را بدزدد، باز هم این عنصر مادی محقق می‌شود
عمل مجرمانه: انتقال یک فرد از محلی به محل دیگر با زور و حیله و تهدید بدون اراده فرد
درصورتی‌که زن یا مردی که از همسرش جدا شده، فرزندی را که تحت حضانت طرف مقابل است برباید، آن فرد مرتکب آدم‌ربایی شده است و وجود رابطه خونی سببی یا نسبی مانع از مجازات او نخواهد شد.
شکل ارتکاب جرم
مرتکب جرم آدم‌ربایی می‌تواند هر فردی باشد که به نحوی در آدم‌ربایی مشارکت یا مداخله مستقیم یا غیرمستقیم داشته است. اگر رباینده شخصاً فردی را ندزدد و این کار را توسط دیگری انجام دهد، مثلاً به دیگری پول بدهد تا این عمل را برای او انجام دهد یا دیگری را تشویق به ربودن فرزند کند، مجازات انجام دهنده جرم برای او نیز مشخص می‌شود؛ به عبارت دیگر فردی که دیگری را ترغیب به آدم‌ربایی کند، خود به جرم مشارکت در جرم مجازات خواهد شد.
صور خاص آدم‌ربایی
بر اساس قانون شرایط خاصی در زمینه آدم‌ربایی وجود دارد. این چهار مورد موجب می‌شود که فرد، در جرم مرتکب آدم‌ربایی سهیم شده و به جرم مشارکت در جرم مجازات شود. مواردی مانند سرقت نوزاد، مخفی کردن اموات، مخفی کردن مجرم و ربودن اتباع ایرانی از این قبیل هستند.
رکن معنوی وقوع جرم
مرتکب جرم آدم‌ربایی، باید به موضوع جرم و توصیف آن یعنی سرقت انسان زنده واقف باشد و عامل باشد ؛ یعنی با سوءنیت اقدام به عمل کند. در این حالت علم و آگاهی مرتکب به عدم رضایت قربانی شرط نیست زیرا آدم‌ربایی یک جرم خاص است و نیازی به سوءنیت ندارد. صرف ربودن انسان زنده در حالت خواب، بیداری یا بیهوشی شامل این حکم است.
انگیزه فرد مرتکب
بر اساس قانون انگیزه یک فرد یکی از اجزای تشکیل‌دهنده عنصر روانی جرم نیست. در جرائم تعزیری انگیزه شرافتمندانه یکی از شروط تخفیف مجازات است ؛ اما در جرم آدم‌ربایی انگیزه یکی از عناصر جرم محسوب می‌شود. بر اساس ماده 621 قانون مجازات اسلامی، برای آدم‌ربایی به قصد نیاز است و فردی که قصد عملی را می‌کند انگیزه نیز دارد.
با این وجود این مسئله دلالت بر سوءنیت نیست و آدم‌ربا باید عمداً اقدام به ربودن فرد کند و ازآنجایی‌که نتیجه جرم آدم‌ربایی از عمل آدم‌ربا نشآت می‌گیرد، بنابراین سوءنیت خاص در سوءنیت عام فرد مستتر شده. به عبارتی فردی که قصد ربودن دیگری را دارد، می‌داند که دارد موجب سلب آزادی آن فرد می‌شود بنابراین مجازات خواهد شد.
چنانچه در زمینه وقوع جرائم کیفری مانند آدم‌ربایی، گروگان‌گیری، سرقت، قتل و … نیاز به پشتیبانی قانونی یک وکیل ماهر دارید، همکاران ما در سامانه حقوقی عدلاک پشتیبان شما عزیزان خواهند بود.
برای انجام مشاوره حقوقی تلفنی و حضوری با همکاران ما در سامانه حقوقی عدلاک کلیک کنید.
مجازات جرم آدم‌ربایی
ماده 621 قانون مجازات اسلامی در زمینه مجازات آدم‌ربایی بیان می‌دارد:
هر کس به قصد مطالبه وجه یا مال یا به قصد انتقام یا به هر منظور دیگری به عنف یا تهدید یا حیله یا به هر نحو دیگر شخصاً یا توسط دیگری شخصی را برباید یا مخفی کند درصورتی‌که ارتکاب جرم به عنف یا تهدید باشد به حبس درجه چهار و در غیر این صورت به حبس درجه پنج محکوم خواهد شد درصورتی‌که سن مجنی علیه کمتر از پانزده سال تمام باشد یا ربودن توسط وسایل نقلیه انجام پذیرد یا به مجنی علیه آسیب جسمی یا حیثیتی وارد شود، مرتکب به حداکثر مجازات تعیین شده محکوم خواهد شد و در صورت ارتکاب جرائم دیگر به مجازات آن جرم نیز محکوم می‌گردد.
همچنین بر اساس ماده 631 قانون مجازات اسلامی :
هرکس طفلی را که تازه متولد شده است بدزدد یا پنهان کند یا او را به جای طفل دیگری یا متعلق به زن دیگری غیر از مادر طفل قلمداد کند به شش ماه تا سه سال حبس محکوم خواهد شد و چنانچه احراز شود که طفل مزبور مرده بوده، مرتکب به یک‌صد هزار تا پانصد هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.
مجازات مشارکت در جرم آدم‌ربایی نیز در قانون در نظرگرفته شده است. همچنین درصورتی‌که فرد ربوده شده کمتر از 15 سال باشد و در صورت این آدم‌ربایی دچار آسیب جسمی، روحی یا شرافتی شده باشد، حداکثر میزان مجازات در نظر گرفته خواهد شد.
مجازات شروع آدم‌ربایی
ماده 122 قانون مجازات اسلامی بیان می‌دارد:
هر کس قصد ارتکاب جرمی کرده و شروع به اجرای آن نماید، لکن به واسطه عامل خارج از اراده او قصدش معلق بماند، به شرح زیر مجازات می‌شود:
الف- در جرائمی که مجازات قانونی آنها سلب حیات، حبس دائم یا حبس تعزیری درجه یک تا سه است به حبس تعزیری درجه چهار
ب – در جرائمی که مجازات قانونی آنها قطع عضو یا حبس تعزیری درجه چهار است به حبس تعزیری درجه پنج
پ – در جرائمی که مجازات قانونی آنها شلاق حدی یا حبس تعزیری درجه پنج است به حبس تعزیری یا شلاق یا جزای نقدی درجه شش
تبصره- هرگاه رفتار ارتکابی، ارتباط مستقیم با ارتکاب جرم داشته، لکن به جهات مادی که مرتکب از آنها بی‌اطلاع بوده وقوع جرم غیرممکن باشد، اقدام انجام شده در حکم شروع به جرم است.
برای انجام مشاوره حقوقی تلگرامی و آنلاین با همکاران ما در سامانه حقوقی عدلاک کلیک کنید.
موارد تشدید مجازات جرم آدم‌ربایی
بر اساس قانون مواردی برای تخفیف مجازات و مواردی برای تشدید مجازات افراد وجود دارد. در زمینه آدم‌ربایی موارد تشدید مجازات عبارتند از:
- اگر سن قربانی از 15 سال کمتر باشد.
- اگر آدم‌ربا از خودرو، موتورسیکلت یا هر وسیله نقلیه برای انجام جرم استفاده کند
- اگر به قربانی آسیب جسمی، روحی یا حیثیتی وارد آید مثلاً به او تعرض شود، مجازات مرتکبین تشدید خواهد شد.
معاونت در جرم
درصورتی‌که فردی آگاهانه وسایل ارتکاب جرم آدم‌ربایی را فراهم کند یا به طریقی به مجرم کمک کند یا انجام جرم را آسان‌تر کند بر اساس ماده 43 قانون مجازات اسلامی مرتکب مشارکت در جرم شده و مجازات او بر اساس قانون تعیین خواهد شد.
امیدواریم که این مقاله توانسته باشد به سؤالات شما در زمینه جرم آدم‌ربایی پاسخ دهد. چنانچه درگیر پرونده‌های این چنینی شدید، همکاران ما در سامانه حقوقی عدلاک می‌توانند راهنمای شما در حل پرونده‌ها باشند. فراموش نکنید در روزهای سخت ما در کنار شما هستیم.
تماس فوری با بهترین تیم وکلا در شهر شما
شماره تلفن‌های ۰۹۱۵۵۰۴۶۹۰۹ و ۰۹۳۹۳۱۰۶۰۱۱