یکی از قرارهای نهایی صادرشده در دادسرا، قرار منع تعقیب است. صدور قرار منع تعقیب در مواردی انجام می‌شود که یا دلایل کافی برای ارتکاب جرم از سوی متهم وجود ندارد و یا اینکه متهم کاری را انجام داده، اما عمل او جرم نباشد.
چنانچه به صدور این قرار اعتراض دارید می‌توانید از طریق دفاتر خدمات قضایی اقدام کنید و فرم مخصوص اعتراض را پر کنید. این اعتراض در دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به جرم را دارد بررسی می‌شود و به آن رسیدگی می‌گردد.
به‌طورکلی در دادگاه‌ها دو نوع رأی صادر می‌شود. حکم یا قرار
قرارها نیز دو دسته هستند:
- قرارهای مقدماتی
- قرارهای نهایی
قرارهای مقدماتی: قرارهای مقدماتی قرارهایی هستند که پرونده را برای صدور رأی در آن دادرسی می‌کنند. مثل ارجاع به کارشناس
قرارهای نهایی: قرارهایی هستند که با صدور آنها، پرونده از مرجع رسیدگی فعلی خارج می‌شود. مثل قرار جلب به دادرسی یا قرار ترک تعقیب
ما در این مقاله به بحث قرار منع تعقیب می‌پردازیم.
قرار منع تعقیب یکی از قرارهای نهایی است که در بعضی از پرونده‌ها در دادسرا صادر می‌شود. بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری، قرار منع تعقیب زمانی صادر می‌شود که متهم کاری را انجام داده باشد، اما آن کار جرم نباشد یا اینکه دلایل کافی برای ارتکاب جرم از سوی متهم وجود نداشته باشد. البته صدور این قرار بسته به قانون و شرایط پرونده است.
قرار منع تعقیب از قرارهای قابل‌اعتراض است. در ادامه این مقاله بیشتر درباره قرار منع تعقیب و شرایط اعتراض به آن صحبت می‌کنیم.
قرار منع تعقیب
احکام صادر شده در مراجع قضایی اعم از اینکه دادگاه صادرکننده آنها دادگاه حقوقی باشد یا کیفری، دو دسته هستند. یا قرار هستند و یا حکم.
یکی از انواع قرارهای نهایی که در دادسرا صادر می‌شود قرار منع تعقیب است.
ماده 278 آیین دادرسی کیفری درباره این قرار این‌طور بیان می‌کند:
هرگاه به علت جرم نبودن عمل ارتکابی، قرار منع تعقیب صادر و به هر دلیل قطعی شود… هرگاه به علت فقدان یا عدم‌کفایت دلیل، قرار منع تعقیب صادر و در دادسرا قطعی شود…
بر این اساس قرار منع تعقیب در دو حالت صادر می‌شود:
- متهم عملی را انجام داده، اما آن عمل جرم نبوده: بر اساس اصل قانونی بودن جرم و مجازات، تنها در صورتی می‌توان عملی را جرم دانست که قانون آن کار را جرم دانسته باشد و برای آن جرم مجازاتی در قانون مشخص‌شده باشد؛ بنابراین چنانچه عمل انجام شده توسط یک فرد جرم انگاری نشده باشد، نمی‌توان او را به مجازات محکوم کرد.
- دلایل کافی برای ارتکاب جرم از سوی متهم وجود ندارد:
در ماده 160 قانون مجازات اسلامی درباره دلایل اثبات جرم آمده است:
ادله اثبات جرم عبارت از اقرار، شهادت، قسامه و سوگند در موارد مقرر قانونی و علم قاضی است…
بر این اساس درصورتی‌که واقعاً جرمی رخ‌داده باشد اما دلیل کافی مانند شهادت، قسامه، اقرار و … برای ثابت کردن آن جرم نباشد، اتهام قابل‌اثبات نیست و بنابراین قرار منع تعقیب صادر می‌شود.
ماده 278 قانون آیین دادرسی کیفری دراین‌باره می‌گوید:
هرگاه به علت جرم نبودن عمل ارتکابی قرار منع تعقیب صادر شود، تعقیب مجدد متهم برای همان اتهام امکان‌پذیر نمی‌باشد؛ اما اگر دلیل قرار منع تعقیب، عدم وجود دلایل کافی باشد، امکان تعقیب مجدد متهم برای همان اتهام وجود داشته ولی منوط است به ارائه دلیل جدید و موافقت دادستان یا دادگاه.
نحوه اعتراض به منع تعقیب
در این بخش درباره نحوه اعتراض به قرار منع تعقیب صحبت می‌کنیم. قوانین مربوط به اعتراض به قرار منع تعقیب در مواد 270 تا 277 قانون آیین دادرسی کیفری آمده است.
بند الف ماده 270 قانون آیین دادرسی کیفری درباره قرار منع تعقیب می‌گوید که این قرار مانند قرار موقوفی تعقیب، یک قرار قطعی و قابل‌اعتراض است. معنی این جمله این است که می توان به صدور این قرار اعتراض کرد و از دادگاه درخواست تجدیدنظر یا بررسی مجدد نمود.
مهلت اعتراض به قرار منع تعقیب
مهلت اعتراض به قرار منع تعقیب برای ساکنان ایران ده روز است و برای افرادی که در خارج از ایران زندگی می‌کنند این مهلت 1 ماه از تاریخ ابلاغ حکم می‌باشد. مرجع رسیدگی به اعتراض در این قرار دادگاهی است که صلاحیت رسیدگی به جرم را داشته باشد.
برای اعتراض به این حکم باید به یکی از دفاتر خدمات قضایی و پر کردن فرم ویژه اقدام کنید. با ثبت اعتراض خود در دفتر خدمات قضایی اقدام کنید و اعتراض خود را برای دادگاه ارسال کنید.
دادگاه کیفری جلسه‌ی ویژه‌ای تشکیل می‌دهد و به اعتراض به قرار منع تعقیب رسیدگی می‌کند. تصمیم این دادگاه درباره اعتراض نهایی و قطعی است. مگر اینکه جرم واقع شده یکی از موارد زیر باشد:
- جرائم موجب به مجازات سلب حیات
- جرائمی که موجب حبس ابد می‌شوند.
- جرائمی که موجب مجازات قطع عضو یا جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی یا میزان نصف دیه کامل یا بیش از آن
- جرائم موجب مجازات تعزیری درجه سه و بالاتر
درصورتی‌که دادگاه اعتراض به قرار منع تعقیب را موجه حساب کند، قرار جلب دادرسی صادر می‌شود و پرونده دوباره به دادسرا بازگردانده می‌شود تا بازپرس، متهم را احضار کند و اتهام را به او تفهیم کند. سپس بعد از دریافت تأمین مناسب از متهم، پرونده دوباره به دادگاه ارسال می‌شود.
در صورت نیاز به کسب اطلاعات بیشتر درباره انواع قرار منع تعقیب و شیوه اعتراض به آنها می‌توانید به گروه تلگرامی ما در موسسه حقوقی مهر آرتا نوین مراجعه کنید یا از طریق شماره تماس‌های 09155046909 و 09393106011 از طریق تلفن یا تلگرام آماده پاسخ‌دهی به سؤالات حقوقی شما عزیزان می‌باشد.
بیشتر بدانیم: