حق حبس چیست و حق حبس در مهریه عندالاستطاعه به چه معناست؟ همان‌طور که میدانید مهریه حقی عندالامطالبه است؛ یعنی مرد موظف است به محض طلب کردن زن، مهریه را پرداخت کند و اگر مرد مهریه را نپردازد زن می‌تواند از حق حبس استفاده کند.
حق حبس در حقیقت حقی است که در قانون مدنی برای عدم تمکین مرد و انجام ندادن وظایف زناشویی به زن داده‌شده است؛ یعنی زن می‌تواند تا وقتی که مهریه اش را کامل دریافت نکرده، از انجام وظایف زناشویی سرباز بزند. البته این حق مشروط است یعنی اگر مهریه زمان دار نباشد این حق قابل استفاده است؛ اما آیا اگر مهریه عندالاستطاعه بود نیز این حکم وارد است؟ برای پاسخ به این سؤال ابتدا باید تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه را بیان کنیم.
حق حبس از کجا آمده؟ بررسی مبانی فقهی و مواد قانونی مرتبط
ذکر ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی کافی است، اما تحلیل و تفسیر آن به همراه ارجاع به نظر فقهای مشهور (مثل امام خمینی، آیت‌الله مکارم و…) و نظریات مشورتی اداره حقوقی قوه قضائیه هم می‌تواند اعتبار مطلب را بالا ببرد.
تفاوت مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه
در سند عقد دو نوع مهریه وجود دارد که توجه به این مسئله به خصوص برای خانم‌ها بسیار مهم است. چرا که این دو کلمه می‌تواند دو دیدگاه متفاوت را از مهریه و حق دریافت آن ایجاد کند.
1- مهریه عندالمطالبه: این نوع مهریه به محض طلب شدن از طرف خانم باید پرداخت شود؛ یعنی مرد تعهد می دهد که شرعاً و قانونا به محض طلب زن مهریه را بپردازد و اگر چنین نکند قابلیت پیگیری توسط قانون را خواهد داشت.
2- مهریه عندالاستطاعه: در این نوع از مهریه، پرداخت مهریه مشروط به استطاعت و توانایی مالی مرد است. به عبارتی اگر مرد توان مالی نداشته باشد، قادر به پرداخت آن نخواهد بود و برای این استطاعت حداقل هایی وجود دارد. به‌عنوان مثال اگر مرد یک خانه هفتاد متری به‌عنوان منزل داشته باشد و مهریه خانم عندالاستطاعه باشد، چون آن منزل محل سکونت مرد محسوب می‌شود، مشمول پرداخت نمی‌گردد.
حال که با مفهوم متفاوت این دو نوع مهریه آشنا شدیم به تفاوت آنها در حق حبس می پردازیم.
حق حبس زن
ماده 1085 قانون مدنی می‌گوید: «زن می‌تواند تا زمانی که مهریه به او تسلیم نشده است از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند ، مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود» مطابق این ماده زن می‌تواند تا زمانی که مهریه اش را دریافت نکرده از تمکین کردن خودداری کند. خواه این تمکین تمکین عام باشد یا تمکین خاص. البته باید بدانید که در این شرایط تمکین نکردن زن، حق نفقۀ او را از بین نمیبرد و مرد موظف است نفقۀ او را پرداخت کند. با این وجود استفاده از حق حبس شرایطی دارد و زن در همه حال نمی‌تواند از حق حبس استفاده کند.
برای مطالعه بیشتر:
برای مشاوره تلفنی و حضوری با تیم حقوقی موسسه کلیک کنید.
قوانین و شرایط دریافت مهریه چیست؟
شرایط استفاده از حق حبس
برای اینکه زن بتواند از حق حبس استفاده کند باید این شرایط وجود داشته باشد:
- مهریه زن حال باشد، یعنی برای پرداخت آن مهلت مشخص نشده باشد.
- زن قبلا تکالیف زناشویی خود را ایفا نکرده باشد؛ بنابراین زنی که قبلا از شوهر خود تمکین کرده حتی اگر فقط یکبار این کار را کرده باشد، نمی‌تواند از حق حبس استفاده کند.
اگر مهریه‌ام عندالاستطاعه است، چگونه برای دریافت آن اقدام کنم؟
نکاتی مانند درخواست اعسار مرد، توقیف اموال در صورت اثبات استطاعت، اثبات امتناع مرد از پرداخت و زمان مناسب طرح دعوا را می‌توان با زبان ساده و کاربردی مطرح کرد.
حق حبس در مهریه عندالاستطاعه
یکی از سؤالات مهم این است که اگر مهریه عندالاستطاعه باشد آیا زن می‌تواند از حق حبس استفاده کند؟ چون شرط مهریه عندالاستطاعه، استطاعت مالی مرد است. باید بگوییم بر اساس قانون و احکام دادگاهها در مهریه عندالاستطاعه حق حبس وجود ندارد و تنها زنی می‌تواند از حق حبس استفاده کند که مهریه او عندالمطالبه باشد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه با یکی از همکاران ما در موسسه حقوقی مهر آرتا نوین مشورت کنید. شما همچنین می توانید به گروه تلگرامی مشاوره حقوقی موسسه ملحق شوید و سؤالات خود را از وکیل مهریه یا وکیل خانواده مستقیما بپرسید.