آیا اگر وکیل داشته باشیم نیاز هست خودمان نیز در جلسه دادگاه حضور پیدا کنیم؟
آداب حضور موکل به همراه وکیل در دادگاه:
افراد با این تصور که اشراف بیشتری نسبت به پرونده دارند گمان میکنند نیاز هست مطالبی را از زبان خود در در صحن دادگاه بیان کنند غافل از اینکه چه بسا وکیل برنامه ای برای آن حداقل در آن جلسه نداشته باشد یا اگر برنامه و دفاعی هم مد نظرش است ترجیح میدهد در فرصت لازم که از اثرگذاری بیشتری برخوردار باشد ارائه گردد.
یک وکیل دادگستری حرفهای بر اساس اطلاعات و تجربهای که دارد با آنالیز پرونده و در نظر گرفتن دفاعیات احتمالی طرف مقابل پاسخ لازم را تدارک دیده و بر اساس استراتژی از پیش تعیین شده در جلسه دادگاه حضور پیدا میکند اما حضور موکل در دادگاه چه بر اساس الزام دادگاه باشد یا تمایل شخص موکل بسیار چالش برانگیز خواهد بود.
حضور موکل به همراه وکیل در جلسات دادرسی الزامی نیست مگر بنا بر تشخیص قاضی که در این صورت مراتب در ابلاغیه قید شده و به اطلاع وکیل نیز میرسد. چه بسا این دستور به وکیل ابلاغ گردد تا حتماً موکل خود را در دادگاه حاضر نماید، در این صورت عدم حضور موکل میتواند به ضرر او تمام شود. مطلبی که وکیل در مورد آن با توجه به موضوع پرونده تصمیم خواهد گرفت.
باید یادآور شد در پرونده های کیفری با توجه به این که اتهام باید به خود موکل تفهیم گردد محاکم اصرار بر حضور شخص موکل دارند. در مورد نحوه حضور و رفتار موکل باید گفت معمولاً وکیل در موارد فوق قبل از وقت دادگاه در جلسهای اختصاصی فرضیه های مختلف احتمالی را بررسی و با هماهنگی، موضوعاتی که باید موکل در حضور قاضی مطرح نماید را مشخص میکند.
اما همیشه روند جلسه دادرسی مطابق آنچه پیش بینی شده پیش نمیرود و اتفاقاتی رخ میدهد که کلیه پیش فرضها را به هم ریخته و جهت را به سمت و سویی علیه موکل پیش میبرد در نتیجه نحوه حضور و پاسخ موکل به سوالات مطروحه یا برخورد با طرف دعوی بسیار حائز اهمیت است.
بر اساس تجربه شخصی و همچنین تجربیات سایر همکاران بارها شاهد بودهام که علیرغم روند مطلوب دادرسی به ناگاه در اثر یک کلمه یا یک جمله نابجا کل مسیر رسیدگی تغییر یافته و به ضرر موکل پیش رفته است.
در همین زمینه لازم دیدم مواردی را که موکل می بایست در زمان حضور در صحن دادگاه رعایت کند را به طور مختصر بیان کنم.
آداب حضور موکل به همراه وکیل در جلسات دادگاه:
- در صحن دادگاه حتماً در کنار وکیل خود بنشینید. قطعاً وکیل شما بر این امر نظارت خواهد کرد.
- به هیچ وجه تأکید میگردد به هیچ وجه تا زمانی که از شخص شما به عنوان موکل و طرف دعوی سؤال نشده پاسخ ندهید. معمولاً سؤالات از وکیل پرسیده
- میشود و وکیل شما نیز از قبل پاسخ لازم را تدارک دیده است پس لزومی به پاسخ دادن شما نیست.
- زمانی که به عنوان اصحاب دعوی مخاطب سوال قاضی شما هستید سعی کنید پاسخها کوتاه و در حداقل واژه ها و جملات بیان گردد. آنجا که از پاسخ خود اطمینان دارید با بله یا خیر جواب دهید. نیازی به توضیح اضافه نیست. شاید گمان کنید میتوانید با شکافتن مسأله موضوع را برای دادگاه بهتر توضیح دهید اما لزومی ندارد. این کار باعث طرح سوالات بیشتر میشود که چه بسا در آن لحظه آمادگی پاسخ نداشته باشید. برخی پاسخها بر پیچیدگی موضوع می افزایند. زیاد صحبت کردن در جلسه دادرسی به معنای محق بودن نیست.
- بین حرفها و دفاعیات وکیل نپرید. شایسته است اگر مطلبی به ذهن شما رسید که احتمال میدهید وکیل شما فراموش کرده باشد به جای بیان مستقیم حتماً آن را به وکیل خود انتقال دهید. شاید وکیل شما لزومی به طرح آن ندیده باشد.
- در طول جلسه دادرسی حتماً بر خود مسلط باشید و آرامش خود را حفظ کنید. اجازه ندهید طرف مقابل یا وکیلش تمرکز شما را به هم بزند. برخی به عمد یا سهواً روند رسیدگی را به حاشیه میبرند تا واقعیت را پنهان کنند یا حقیقت را وارونه جلوه دهند و به حدی تیزهوشانه از این ترفندها بهره میبرند که به ناگاه خود را در دامی مییابید که بیرون آمدن از آن به سهولت امکان پذیر نیست. مراقب باشید که بازیگر سناریویی که آنها به نحوی هوشمندانه کارگردانی میکنند نباشید. هر رفتار ،کلمه یا نقش شما یا وکیلتان میتواند آخرین حرکت و تلاش در دفاع از حق واقعیتان باشد پس آن را به راحتی هدر ندهید.
- هیچگاه به سؤالات طرف مقابل یا وکیل ایشان پاسخ ندهید. شما حق دارید در مقابل سؤالات طرف مقابل یا وکیل ایشان سکوت اختیار کرده و از پاسخ دادن امتناع نمایید. بدیهی است اگر قاضی دادگاه لازم بداند آن را از شما خواهد پرسید. طرفین دعوی یا وکلای ایشان اگر سؤالی از طرف مقابل داشته باشند موظفند آن را از طریق قاضی رسیدگی کننده مطرح نمایند. عدم پاسخ به معنای ایجاد حق برای طرف مقابل نیست.
- اگر در پاسخ به سؤالات دادگاه مردد بودید حق دارید که با وکیل خود مشورت کرده آنگاه پاسخ دهید. سؤالاتی که در پاسخ آن مردد هستید را با بیان جملاتی شبیه «مطمئن نیستم» «الأن حضور ذهن ندارم» «باید بیشتر فکر کنم» یا «پس از بررسی پاسخ خواهم داد» پاسخ دهید تا فرصت لازم برای ارائه پاسخ مناسب داشته باشید. توجه داشته باشید که در محضر دادگاه هر حرفی زده شود علیه شما قابل استناد خواهد بود. این کار دست وکیل را برای دفاع مناسب میبندد.
- در نهایت به وکیل خود اعتماد کنید و بدانید که دفاع از حقوق شما تخصص اوست.
حضور موکل در دادگاه همراه وکیل: آیا لازم است؟
یکی از پرتکرارترین پرسش‌هایی که افراد هنگام مراجعه به دادگاه دارند این است که آیا حضور موکل در دادگاه حقوقی الزامی است یا وکیل به تنهایی میتواند در جلسات دادگاه شرکت کند؟ پاسخ به این سؤال بستگی به نوع دعوا، مرحله رسیدگی و تصمیم قاضی دارد. در ادامه به بررسی مهم‌ترین نکات مرتبط با این موضوع می‌پردازیم.
حضور موکل در دادگاه
طبق قانون، در بسیاری از دعاوی حقوقی حضور موکل الزامی نیست و وکیل میتواند به نیابت از او در جلسات حاضر شود. اما در برخی موارد خاص مانند دعاوی خانوادگی (طلاق توافقی، حضانت و…) یا در دعاوی کیفری که نیاز به ادای توضیح یا ارائه شهادت وجود دارد، حضور شخص موکل اهمیت پیدا میکند. بنابراین توصیه میشود قبل از هر اقدامی، با وکیل خود مشورت کنید تا از الزامات قانونی پرونده مطلع شوید.
ابلاغ به موکل در صورت داشتن وکیل
زمانی که فرد برای پیگیری پرونده خود وکیل می‌گیرد، بسیاری از ابلاغیه‌های دادگاه مستقیماً به وکیل ارسال میشود و نیازی به ابلاغ جداگانه به موکل نیست. این موضوع روند رسیدگی را تسهیل میکند و باعث میشود موکل دغدغه‌ای بابت دریافت ابلاغیه‌ها نداشته باشد. البته در موارد مهم، وکیل موظف است موکل را در جریان امور قرار دهد.
حضور وکیل بجای موکل
حضور وکیل بجای موکل در دادگاه امری قانونی است و قانون‌گذار این امکان را فراهم کرده تا نیابت حقوقی بدون نیاز به حضور مستقیم موکل انجام شود. این موضوع به‌ویژه برای افرادی که ساکن شهر دیگری هستند یا به هر دلیل نمی‌توانند در دادگاه حاضر شوند، اهمیت ویژه‌ای دارد.
ابلاغ به وکیل یا موکل؟
در صورت داشتن وکیل، اصولاً ابلاغ‌ها به وکیل انجام میشود، مگر در مواردی که قانوناً موکل باید شخصاً مطلع باشد. بنابراین اهمیت دارد که موکل هنگام تنظیم وکالتنامه، اختیار کامل پیگیری پرونده را به وکیل بدهد.
وکالت برای حضور در دادگاه
هنگام اعطای وکالت به وکیل، باید دقت داشت که در متن وکالتنامه صراحتاً ذکر شود که وکیل حق حضور در جلسات دادرسی را دارد. بدون این اختیار، وکیل نمی‌تواند به‌تنهایی در دادگاه شرکت کند و حضور موکل الزامی خواهد بود.
حضور در دادگاه بدون وکیل
اگر فرد بدون وکیل به دادگاه مراجعه کند، باید آمادگی ارائه مدارک و دفاع از خود را داشته باشد. حضور بدون وکیل ممکن است روند دادرسی را طولانی‌تر کند و شانس موفقیت را کاهش دهد، به‌ویژه در پرونده‌های پیچیده.