درباره تقسیم ترکه میان ورثه چه میدانید؟ روش تقسیم ارث در قانون ایران چگونه است و چه کسانی از متوفی ارث می‌برند؟ باید بگوییم که تقسیم ترکه میان ورثه یا همان تقسیم ارث یک مسئله حقوقی تخصصی است که مسائل مختلفی را در برمی‌گیرد. به همین دلیل بهتر است تقسیم ارث بر عهده وکیل انحصار وراثت باشد. مخصوصاً زمانی که این احتمال وجود دارد که یکی از وراث ترکه را رد کند.
پس از فوت یکی از اعضای خانواده، دارایی‌هایی که از او به جا مانده است بر طبق وصیت یا در صورت نبود وصیت بر طبق قانون میان خویشاوندان تقسیم می‌شود؛ اما چه کسی از متوفی ارث می‌برد؟ آیا خویشاوندان مختلف فرد سهم برابری در اموال او دارند؟ کدام دسته از خویشان از فرد ارث می‌برند و کدام دسته از ارث محروم می‌شوند؟ این‌ها تنها بخشی از سؤالاتی است که در زمینه ارث و میراث باید به آن پاسخ داده شود.
تماس فوری با بهترین تیم وکلا در شهر شما
شماره تلفن‌های ۰۹۱۵۵۰۴۶۹۰۹ و ۰۹۳۹۳۱۰۶۰۱۱
موجبات ارث کدم‌اند؟
مشخص شدن نحوه تقسیم ارث و ترکه، بستگی به موارد مختلفی دارد از جمله مجرد یا متأهل بودن متوفی، وصیت او و…
ماده 861 قانون مدنی دو عامل را موجب ارث بردن فرد از دیگری می‌داند. نسب و سبب
به‌عبارت‌دیگر رابطه خونی میان ورثه با متوفی را رابطه نسبی و رابطه‌ی ایجاد شده در اثر ازدواج را رابطه نسبی میگویند.
دو نکته مهم
- فرزندخوانده به دلیل نداشتن رابطه نسبی یا سببی در بحث ارث سهمی ندارد. مگر اینکه مستقیماً در وصیت متوفی به این مسئله اشاره شده باشد و سهم او مشخص شده باشد.
- قرابت رضاعی که ناشی از شیر دادن یک فرد به طفل است موجب ارث بردن افراد نمی‌شود و این نوع رابطه صرفاً به دلیل اینکه مانع ازدواج میان طرفین است در قوانین مطرح شده است و در زمینه ارث موضوعیت ندارد.
قرابت نسبی و نحوه تقسیم ترکه و ارث
براساس قانون اقوام نسبی براساس میزان دوری یا نزدیکی به متوفی این‌طور طبقه‌بندی می‌گردند.
- طبقه اول: پدر، مادر، فرزند
- پدربزرگ، مادربزرگ، نوه، نتیجه، فرزندان خواهر و برادر، خواهر و برادر
- عمه‌ها، عموها، خاله‌ها، دایی‌ها و فرزندان آنها
قاعده تقسیم ترکه میان ورثه
در تقسیم ترکه میان ورثه یک سی قواعد کلی وجود دارد که ما در اینجا به آنها اشاره می‌کنیم:
- در هر طبقه، افراد دسته در کنار هم از ارث سهم می‌برند و هیچ‌کدام مانع از ارث بردن دیگری نیست.
- وجود هر طبقه وارث از ارث بردن طبقه بعدی جلوگیری می‌کند.
- تا زمانی که درجۀ نزدیک‌تر خویشاوندی وجود دارد، درجۀ دورتر از تقسیم ترکه میان ورثه سهمی نمی‌برد.
قرابت سببی و نحوه تقسیم ترکه میان ورثه
تقسیم ارث یا تقسیم ترکه میان ورثه، در میان زن و شوهر فقط در شرایطی وجود دارد که ازدواج زوج و زوجه دائمی‌باشد؛ بنابراین زن صیغه‌ای و صیغه 99 ساله و محرم و … سهمی از ارث مرد ندارند و برعکس برای زن نیز به همین ترتیب است.
در ازدواج موقت یا نکاح منقطع میان زن و مرد، توارث وجود ندارد و اگر این شرط در زمان صیغه گذاشته شود قابل‌قبول نیست و شرط باطل است. البته صیغه را باطل نمی‌کند اما قانون آن را نمی‌پذیرد؛ زیرا قانون ارث یک قانون آمره است و نمی‌توان برخلاف این قانون کسی را به ورثه اضافه کرد یا از آن کم کرد.
تعدد اسباب ارث
زمانی که بنا بر تقسیم ترکه میان ورثه قرار می‌گیرد، آن دسته از وراث که به خاطر رابطه خویشاوندی با هم ارتباط دارند و همزمان با ازدواج خانوادگی، قرابت سببی نیز با متوفی پیداکرده‌اند، از هر دو طرف ارث می‌برند.
مثلاً اگر دخترعموی فرد متوفی با او ازدواج کرده هم به عنوان زوجه سهم می‌برد و هم در صورت نبود طبقه اول ارث، در طبقه دوم ارث سهمی به عنوان دخترعمو خواهد داشت؛ بنابراین هیچ کدام از قرابت‌ها مانع از دیگری نمی‌باشد و در تقسیم ارث متوفی فرد از هر دو نسبت خود ارث می‌برد.
قبول و رد ترکه متوفی
زمانی که تقسیم ترکه میان ورثه صورت گرفت و سهم هر فرد مشخص شد، قبول کردن یا رد سهم ارث به مالکیت ورثه ارتباطی پیدا نمی‌کند؛ یعنی این‌طور نیست که ورثه با قبول ترکه مالک آن شوند و اگر آن را رد کنند مالک آن نباشند. این مسئله صرفاً درباره بدهی‌ها و دیون متوفی صادق است.
قبول ترکه
در زمان تقسیم ارث میان وراث فردی که سهم ارث خود را می‌پذیرد دو حالت ایجاد می‌شود:
- در حالت اول وراث بدون هیچ اعتراض و شرطی، ترکه متوفی را می‌پذیرند. در این حالت ورثه باید تمام بدهی‌های متوفی را بپردازند و اگر بدهی فرد، بیشتر از اموال او باشد، هرکدام از ورثه به نسبت سهم‌الارث خود مازاد آن را بپردازند. مگر اینکه ثابت کنند ترکه از دیون فرد کمتر بوده و یا بدون اینکه آنها مقصر باشند از بین رفته.
- قبول مشروط ارث که در صورت تحریر آن پذیرفته می‌گردد؛ یعنی وارثان فقط تا آن حدی مسئول پرداخت دین متوفی هستند که از اموال فرد ارث می‌برند.
رد ترکه
در زمان تقسیم ترکه متوفی رد ترکه چه معنایی دارد؟ رد ترکه یعنی رد تصفیه ترکه و این کلمه به معنای رد مالکیت نیست. این مسئله یعنی تملک ترکه به صورت قهری است و بعد از اینکه بدهی‌های فرد پرداخت شد، ورثه قهرا مالک مابقی اموال خواهند بود، اگر ورثه باقیمانده اموال را نپذیرند، براساس شرایطی می‌توان آن را اعراض دانست.
تماس فوری با بهترین تیم وکلا در شهر شما
شماره تلفن‌های ۰۹۱۵۵۰۴۶۹۰۹ و ۰۹۳۹۳۱۰۶۰۱۱
نحوه تقسیم ترکه میان ورثه
- توارث میان هم مرگ‌ها: شرط ارث بردن یک فرد از دیگری این است که فرد در زمان مرگ دیگری زنده باشد. حال اگر دو نفر که از هم ارث می‌برند به صورت همزمان بمیرند تکلیف تقسیم ارث چگونه خواهد بود؟
- اگر مشخص باشد که یکی از دو طرف قبل از دیگری فوت کرده، متوفایی که دیرتر فوت کرده از اولی ارث می‌برد.
- درصورتی‌که زمان فوت یکی از دو نفر مشخص باشد و زمان فوت دیگری مشخص نباشد، از اصل تأخر حادث استفاده می‌شود؛ یعنی آن کسی که تاریخ فوتش مشخص نیست را مؤخر فرض می‌کنند و از دیگری ارث می‌برد.
- چنانچه مشخص شود که هر دو طرف در یک زمان فوت کرده‌اند، هیچ‌کدام از دیگری ارث نمی‌برد.
- درصورتی‌که تاریخ فوت دو طرف مشخص نباشد، هیچ‌کدام از دیگری ارث نمی‌برد؛ زیرا اصل تأخر حادث در هر یک با اصل تأخر حادث در فرد دیگر تعارض دارد و هر دو ساقط می‌شوند مگر در غرق و هدم
ارث‌بری در حالت غرق و هدم
ارث بردن در حالت غرق و هدم یک استثنای قانونی است. تقسیم ارث به این حالت است که درصورتی‌که دو نفر در اثر غرق شدن فوت کنند، اول فرض را براین می‌گذارند که اولین فرد در زمان فوت نفر دوم زنده بوده و سهم‌الارث خود را می‌گیرد. بعد برای تقسیم ترکه فرد اول، این‌طور فرض می‌شود که فرد دوم در زمان فوت اولی زنده بوده و سهم‌الارث خود را از اموال فرد اول بدون محاسبه سهم‌الارث که از ترکه دومین فرد گرفته، دریافت می‌کند.
ارث حمل
یکی از شرایط تقسیم ترکه میان ورثه ارث حمل است. برای این نوع از تقسیم ارث دو شرط مشخص شده است:
- انعقاد نطفه حین الموت
- زنده متولد شدن حمل
نحوه تقسیم ترکه میان ورثه در مورد فرد مفقودالاثر
یکی از سؤالاتی که در زمینه تقسیم ترکه میان ورثه ایجاد می‌شود این است که شرایط حقوقی ورثه‌ای که مفقودالاثر هستند به چه صورت خواهد بود؟
- وضع حقوقی ورثه‌ای که غایب هستند قبل از صدور حکم موت فرضی: سهم این افراد به فرد امین یا ولی خاص آنها سپرده می‌شود تا در صورت بازگشت به آنها داده شود.
- وضع حقوقی ورثه‌ی غایب بعد از صدور موت فرضی: اموال این فرد بین ورثه در زمان صدور حکم موت فرضی تقسیم می‌گردد.
موانع ارث
موانع ارث بردن افراد از دیگری کدم‌اند؟
- قتل
- کفر
- لعان
- ولادت از زنا
قوانین دریافت مهریه از سهم الارث شوهر
نحوه تقسیم ترکه میان ورثه
نحوه ارث بردن افراد از متوفی به این صورت است:
- به فرض
- به قرابت
- گاهی به فرض و گاهی به قرابت
فرض چیست: فرض سهم‌الارث مشخص شده در قانون است؛ مثلاً سهم مادر، شوهر، همسر یا همسران عقدی مرد.
فرض قرابت: وارثینی که به واسطه قرابت ارث می‌برند، سهم‌الارث مشخصی ندارند و بعد از اینکه وراث فرض سهم خود را دریافت کردند، از مابقی ترکه سهم می‌برند.
وراث گاهی به فرض و گاهی به قرابت: پدر را می‌توان یکی از این نوع وراث دانست. اگر متوفی فرزندی داشته باشد فرض بر است و ارث فرض می‌گیرد اما اگر متوفی فرزند نداشته باشد، قرابت بر می‌باشد.
رد (تقسیم ترکه بیش از سهم قانونی)
درصورتی‌که همه ورثه سهم معین خود را ببرند و بعد از بردن سهم خود، ترکه فرد زیاد بیاید، مازاد ترکه به نسبت سهم‌الارث میان آنها تقسیم می‌گردد.
چند نکته در مورد سهم بیش از سهم اصلی
- این مسئله در مورد زوجه کاربری ندارد و منحصر به سایر ورثه است. زن صرفاً سهم خود را می‌برد. بقیه اموال شوهر به عنوان مال اشخاص بلا وارث است که در صورت نبودن ورثه، تقسیم آن با حاکم است.
- سهم بیش از سهم اصلی به شوهر نمی‌رسد مگر اینکه تنها وارث زن باشد. درصورتی‌که وارث دیگری نباشد، شوهر تمام اموال زن متوفی خود را مشروط بر اینکه زن عقدی او باشد ارث می‌برد.
- این سهم به مادر نمی‌رسد مگر اینکه مادر متوفی حاجب داشته باشد.
قوانین تقسیم ارث میان مسلمان و غیرمسلمان
حجب و حرمان چیست؟
یکی از مسائل مرتبط با ارث مسئله حجب و حرمان است. ما در اینجا به یک توضیح اندک درباره این کلمات بسنده می‌کنیم.
حجب: حجب از بعض ارث با وجود حاجب باعث می‌شود وارث دیگر کمتر ارث ببرد.
حرمان: حجب از اصل ارث و با وجود وارث در هر طبقه مانع از ارث بردن طبقه بعدی وراث می‌شود.
پیشنهاد ما این است که در صورت هرگونه مشکل حقوقی در زمینه ارث با یک وکیل تقسیم ارث تماس بگیرید. همکاران ما در سامانه حقوقی عدلاک آماده پاسخگویی به سؤالات شما و راهنمایی شما عزیزان در این زمینه و هر زمینه حقوقی و کیفری دیگری خواهند بود. فراموش نکنید در روزهای سخت ما در کنار شما هستیم.
تقسیم ارث مردانی که فرزند ندارند چه شرایطی دارد؟