شرح ماوقع جرم قاچاق کالا و ارز:
موکل حین بازگشت از سفر خارجی اقدام به خرید دو بطری شیشه ای نوشیدنی انرژی زا خارجی نموده لکن در فرودگاه ایران بطری ها از داخل چمدان کشف و مشخص می گردد نوشیدنی الکلی بوده است. بلافاصله موضوع توسط مأمورین صورتجلسه شده و موکل طی گزارشی به دادسرای عمومی و انقلاب مستقر در فرودگاه معرفی می شود.
پرونده به جرم قاچاق کالای ممنوعه تشکیل و پس از جری تشریفات قانونی با کیفرخواست به دادگاه ارسال می شود. دادگاه محترم نیز موکل را به شرح دادنامه ذیل بابت قاچاق کالا (دو بطری نوشیدنی حاوی مشروبات الکلی) به پرداخت جزای نقدی و تحمل شش ماه حبس تعزیری محکوم می نماید.
نمونه دادنامه بدوی جرم قاچاق کالا و ارز (قاچاق کالای ممنوعه مشروبات الکلی):
پس از صدور دادنامه بدوی و محکومیت موکل به جرم قاچاق کالا و ارز (قاچاق کالای ممنوعه مشروبات الکلی) که بدون حضور وکیل برگزار و منجر به دادنامه فوق شده موکل به سامانه مراجعه و پس از تشکیل پرونده و اخذ اطلاعات لازم لایحه تجدیدنظرخواهی ایشان به شرح ذیل تنظیم و تقدیم دادگاه تجدیدنظر گردید:
نمونه لایحه تجدیدنظر جرم قاچاق کالا و ارز(مشروبات الکی)
بسمه تعالی
تجدیدنظرخواه: ……….
تجدیدنظرخواسته: دادنامه شماره ………. مورخه ….. صادره از شعبه …………..دادگاه انقلاب اسلامی…………. در پرونده کلاسه ……… به شماره بایگانی ……
ریاست و مستشاران محترم دادگاه تجدیدنظر استان………….
سلام علیکم
احتراماً اینجانب ….. با تقدیم یک فقره وکالت‌نامه ملصق به تمبر مالیاتی به شماره ………. و به وکالت از آقای …… متهم به قاچاق کالای ممنوع از نوع مشروبات الکلی، مراتب اعتراض خود را نسبت به دادنامه شماره ………..مورخه ….. صادره از شعبه … دادگاه انقلاب اسلامی تهران موضوع کلاسه پرونده …… که در تاریخ …… به موکل ابلاغ گردیده است در مهلت مقرر قانونی و به استناد بندهای (ب) و (ت) از ماده ۴۳۴ و مواد ۴۲۷و ۴۳۱ قانون آیین دادرسی کیفری اعلام داشته ضمن تقاضای تجدیدنظرخواهی ، به شرح ذیل درخواست رسیدگی مجدد و نقض دادنامه معترض عنه را از آن مرجع عالی استدعا دارم.
نخست شرح پرونده :
1-موکل در بدو ورود به فرودگاه بین المللی………..( پس از بازگشت از سفر خارج ) در تاریخ …/…/1403 و در حین چک و کنترل بار مسافرین در ورودی هواپیمایی ماهان توسط عوامل گمرک مسافری به علت کشف تعداد 2 بطری شیشه مشروبات الکلی ۳۶۰ میلی لیتری با الکل ۱۲درصد و به ارزش سه میلیون ریال (300 هزار تومان) ضمن ضبط مرسوله بازداشت میگردد.
2-به دنبال آن جهت اخذ توضیحات در اختیار پلیس فرودگاه………………قرار گرفته که متعاقباً نیز جهت سیر مراحل قانونی ضمن تشکیل پرونده برای مشارالیه در شعبه … بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه ……….. قرار نهایی مبنی بر جلب به دادرسی به اتهام قاچاق کالای ممنوعه توسط اشخاص حقیقی از نوع مشروبات الکلی برای ایشان صادر که نهایتاً پس از ارجاع پرونده به شعبه … دادگاه انقلاب با توجه به گزارش پلیس فرودگاه،
نظریه کارشناس گمرک، صورتجلسه کشف و دستگیری موکل و کیفرخواست صادره حکم به محکومیت ایشان به جریمه نقدی و تحمل ۶ ماه حبس تعزیری به استناد بند الف و تبصره ذیل ماده ۲۲ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز صادر میگردد.
شرح ماوقع:
1-همانگونه که مستحضرید و با ملاحظه اوراق پرونده نیز قابل ملاحظه می‌باشد موکل فردی عائله مند و صاحب سه فرزند می‌باشد که کوچکترین آنها کمتر از دو سال دارد. (ضمیمه1) موکل فردی روستایی است و چنانچه به آدرس مندرج در سامانه وی دقت شود ایشان ساکن …. هستند. روستای محل اقامت موکل روستای …. است که اخیراً با توسعه کلان شهر …………. به شهرک ….تغییر نام داده است. (صحت و سقم این ادعا با یک جستجوی ساده در اینترنت قابل احراز است).
2-شغل اصلی موکل همانند پدرش در روستای … کشاورزی و دامداری است و در کنار آن به جهت علاقه به ورزش و حمایت مسئولین وقت چند سال قبل مجموعه…. نیز دایر کرد که با شیوع بیماری کرونا و عدم استقبال اهالی تعطیل شده و با ورشکستگی مواجه گردید. موکل فردی فعال و در محل سکونت خود و بین اهالی به حسن اخلاق و رفتار نیز شهرت دارد.
(ضمیمه2)
3-موکل که فرزند ارشد ذکور خانواده بوده و وظیفه کمک و اداره اراضی کشاورزی پدر را نیز بر عهده داشته فرصت ادامه تحصیل نیافته و از سوادی در سطح دوره ابتدایی برخوردار است. فردی ساده که به جهت عدم دارا بودن سواد کافی به مسافری دیگر اعتماد کرده و با توصیه غیر الکلی و عدم ممنوعیت کالا مبادرت به خرید 2 عدد بطری شیشه ای نوشیدنی به عنوان تحفه یا یادگاری نموده است.
شیشه هایی که مشابه آن لکن به زبان فارسی یا بعضاً انگلیسی با همان عکس های انگور قرمز تحت عنوان نوشیدنی یا شامپاین بدون الکل در داخل کشور تولید، عرضه و خرید و فروش آن آزاد است. قضات محترم عنایت دارند که حتی در داخل کشور نیز افراد با سواد و تحصیلکرده حین خرید نوشیدنی کمتر به ترکیبات آن توجه و دقت می کنند و صرفاً شکل و طعم برای آنها مهم است. این حداقل در کشور ما امری عادی است و نمی توان از یک فرد کم سواد در یک کشور خارجی انتظار داشت که بتواند از اطلاعات درج شده روی شیشه یا ترکیبات و درصدهای آن اطلاع داشته یا قادر به خواندن آن باشد.
موکل نزد اینجانب قسم یاد کرده که از الکلی بودن محتوی شیشه نوشیدنی ها اطلاع نداشته و به گمان انرژی زا بودن و تازه آن هم پس از پرسش از یک مسافر غریبه که به زعم اینجانب وی هم فاقد اطلاعات بوده خریداری و با خود به ایران حمل نموده است.
3-موکل پس از کشف کالای ممنوعه مذکور در فرودگاه………… تازه از الکلی و ممنوعه بودن آنها اطلاع حاصل نموده است در نتیجه ضمن همکاری کامل با عوامل ……، در تمام مراحل تحقیقات مقدماتی چه در نزد ضابطان دادگستری و یا نزد بازپرس محترم شعبه …دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه ……… با حسن نیت ضمن پذیرش مسئولیت قانونی خود، از همان ابتدا صراحتاً و مطابق با واقع نسبت به محتویات شیشه های مکشوفه ابراز بی اطلاعی نموده
و هرگونه علم و آگاهی در خصوص وجود الکل در شیشه های خریداری شده از کشور مبدأ را منکر گردیده است که با توجه به مشابهت بطری های مذکور با نوشابه های انرژی زا در کشور مزبور به لحاظ شکل بسته بندی و طرح لوگو و عدم تسلط موکل به زبان درج شده بر روی بطری ها و اینکه موکل به قصد یادگاری و دکوری و خودمانیم در حقیقت برای پُز دادن به دیگران اقدام به خرید مینماید.
قضات محترم عنایت دارند که در این گونه مواقع داشتن یک شیشه بطری متفاوت با آن زبان تایلندی و شکل و شمایل خارجی و آسیای شرقی و به ظاهر لاکچری اش (منظور شباهت زبان تایلندی به زبان ژاپنی،چینی و کره ای است) برای فردی با سطح سواد موکل و محیط سنتی و محدودی که در آن رشد کرده است نوعی کلاس و مایه تبختر و فخر فروشی محسوب می گردد. (ضمیمه 3)
با تحقیقی که بنده در مورد نوع مارک نوشیدنی ممنوعه ضبط شده به عمل آورده ام و همانطور که در ارزیابی اداره گمرک نیز مشخص است نوشیدنی مذکور در کشور مبدأ جزو ارزان ترین و دم دست ترین مارک ها محسوب می شود فلذا به جهت ارزانی و وفور آن تصور موکل این بوده است که حتماً نوشیدنی حلال و فاقد الکل است
به همین جهت هم بلافاصله حرف مسافر غریبه را باور کرده است و الا وی از بازرسی سخت در فرودگاه و وجود دستگاه ایکس ری xray یا همان اسکنر در فرودگاه اطلاع کامل داشته و تصور خلاف اینکه بخواهد به این راحتی کالای ممنوعه را از گیت و بازرسی سفت و سخت فرودگاه عبور دهد دور از ذهن به نظر می رسد.
نتیجه مطلب آنکه پر واضح است که موکل در خصوص موضوع کالای خریداری شده نه تنها دچار اشتباه موضوعی گردیده که در تشخیص نوع عمل و کیفیات و نتایج آن با توجه به عدم اطلاع نیز تصوری خلاف واقع داشته است.
دفاع ماهوی از موکل :
خاطر نشان میسازد ،
1- همانطور که قضات معزز دادگاه تجدیدنظر نیز مستحضرند هر جرمی از سه عنصر مادی، قانونی و روانی تشکیل می شود که در صورت فقدان هر یک از این سه رکن یا اصولاً جرمی واقع نشده و یا در صورت وقوع مرتکب قابل کیفر و مجازات نیست. در مانحن فیه به شرحی که گذشت عنصر روانی جرم مکتوم است. مطلق یا مقید بودن نوع جرم نیز تأثیری در اینکه بخواهیم عنصر روانی یا سوء نیت خاص موکل را مفروض بدانیم ندارد.
اینکه موکل با وارد کردن کالای ممنوعه مرتکب فعل مجرمانه (رکن مادی) شده که در قانون برای آن مجازات تعیین گردیده است (رکن قانونی) قابل انکار نیست اما همانطور که فوقاً بیان گردید موکل با این تصور که کالای حلال و مجاز خریداری نموده است دو عدد بطری مذکور را داخل چمدان خویش گذاشته اند.
قطع یقین اگر علم و آگاهی بر حرام و ممنوعه بودن آن داشتند مبادرت به خرید آن نمی کردند. قضات محترم عنایت دارند که در جرایم عمدی ضروری است بزهکار از نظر روانی قصد مجرمانه و آگاهی لازم برای ارتکاب جرم را نیز داشته باشد چرا که جرم را باید یک رفتار عمدی دانست و مرتکب این رفتار در صورتی مستحق کیفر خواهد بود که آگاهانه و با قصد سوء ارتکاب آنرا اراده کرده باشد. بنابراین برای تحقق جرم عمدی وجود قصد مجرمانه الزامی است، از این روی اشتباه موضوعی که حاکی از سلب قصد مجرمانه با احراز حسن نیت است به دلیل فقدان عنصر روانی از عوامل رافع مسئولیت کیفری محسوب خواهد شد.
2-از آنجا که مبنای پذیرش جرم قاچاق کالا و ارز بعنوان یک بزه عمدی آن است که در جهت اثبات این عمل، اجزای عمد بر مرجع رسیدگی کننده احراز شود، لذا بر این اساس مطابق ماده ۱۴۴ قانون مجازات اسلامی ضرورت داشته :
اولاً مرتکب عمل، علم به موضوع داشته باشد که این علم در وهله اول ناظر به وجود موضوع و در وهله دوم علم به وصف موضوع می‌باشد. از این روست که در صورت فقدان علم مرتکب به شرح فوق، پر واضح است که جرم قاچاق کالا و ارز نمی تواند محقق گردد.
ثانیاً مرتکب باید قصد ارتکاب رفتار را نیز داشته باشد.
و
ثالثاً با توجه به اینکه این جرم حسب مورد میتواند جرمی مطلق یا مقید باشد، در فروضی که بزه قاچاق مقید به نتیجه می‌باشد، حتماً قصد تحقق نتیجه و یا علم به تحقق نتیجه نیز باید احراز گردد.
گذشته از موارد فوق، از آنجا که عنصر روانی جرم برخلاف عنصر مادی از طریق حواس قابل مشاهده و یا احراز نیست لذا احراز آنرا باید وظیفه دادگاهی دانست که در مقام رسیدگی به جرم باید بر پایه تحلیل ذهنی اطلاعات موجود (وضعیت و شرایط نحوه بزه انتسابی) در خصوص عنصر مادی جرم، به برداشتی صحیح از عنصر روانی مرتکب دست یابد.
بنابراین برای شناخت درست این موضوع لازم است که انطباق رفتار مرتکب با رفتار یک انسان متعارف مطابقت داده شده تا بدین وسیله مرجع رسیدگی کننده بتواند به درکی درستی از عنصر روانی دست یابد.
علاوه بر آن پرواضح خواهد بود که این حق نیز برای متهم محفوظ است که بتواند تفاوت وضعیت ذهنی خود را در زمان ارتکاب رفتار مجرمانه با یک انسان متعارف نزد دادگاه رسیدگی کننده ثابت نماید. امری که بر خلاف حقیقت موضوع و محتویات پرونده به شرحی که گذشت به آن توجهی نشده است.
3-صرفنظر از مطالب فوق هرچند در بسیاری از مصادیق بزه قاچاق کالا منجمله قاچاق کالای ممنوعه، ورود کالای قاچاق یا ممنوع از حیث عنصر مادی برای ارتکاب بزه قاچاق کفایت می نماید و در خصوص عنصر روانی نیز هر چند با توجه به اینکه فرض بر این است که مرتکب از نوع و جنس کالا یا کالاهای همراه خود آگاهی داشته و علم متهم در این خصوص مفروض انگاشته میشود، اما براساس اصل برائت و تفسیر مضیق به نفع متهم و با توجه به مراتب فوق این امر بدین معنا نخواهد بود که مشارالیه نتواند ادعای خود را در اینباره که اقدام او مبتنی بر عدم آگاهی وی می‌باشد نزد دادگاه به اثبات برساند،
که در اینصورت با اثبات این امر بدیهی است تعیین و اعمال مجازات در مواردی که وقوع جرم یا انتساب آن به متهم و یا مسئولیت و استحقاق مجازات وی به جهتی محل تردید باشد به موجب قاعده درء کیفر قابل اسقاط می‌باشد. بنابراین در صورت تردید در علم مرتکب به وصف یا وجود موضوع و بروز شک و شبهه در اینباره با توجه به اینکه شک و شبهه موضوع قاعده درء اعم از شبهات موضوعیه و حکمیه می‌باشد و از طرفی اعمال این قاعده که از بنیان های اصلی حقوق کیفری اسلامی است و شامل کلیه مجازات‌ها از جمله حدود، تعزیرات و قصاص میشود،
بدیهی است که مسوولیت کیفری تحت تأثیر این قاعده منتفی شده و میتواند آنرا زایل نماید.
4-از طرف دیگر شرط تحقق قاچاق بالأخص کالای ممنوعه آن است که مرتکب علاوه بر علم به ممنوعیت داشتن آن کالا عامدانه و بطور مخفیانه آن کالای ممنوع را وارد کشور نماید که در مانحن فیه موکل نه تنها نسبت به محتویات بطری ها به شرحی که فوقاً اشاره شده اطلاع و آگاهی نداشته که نسبت به مخفی نمودن اقلام مذکور همراه خود نیز اقدام قابل توجهی به عمل نیاورده است،
چرا که قرار دادن آن کالاها در چمدان همراه مسافر که قطعاً در حین ورود به کشور در گیت بازرسی خصوصاً دستگاه اسکنر مورد بررسی و توجه قرار خواهد گرفت، صدق عنوان مخفی نمودن کالا نداشته، بنابراین در این فقره نه تنها وصف مجرمانه عمل موکل محل تردید است بلکه تقصیر و مسئولیت کیفری وی نیز از این حیث قابل احراز نمیباشد.
5- پر واضح است با توجه به سیاق مواد مندرج در قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز بویژه ماده ۶۵ قانون مذکور که در خصوص احراز سوء نیت در حمل و نگهداری کالای قاچاق بصورت غیر محصور به قرائن قانونی از قبیل نحوه جاسازی کالای قاچاق و ممنوعه جهت اثبات رکن روانی جرم اشاره داشته، توجه رویه قضایی به موارد دیگر از جمله فرارمتهم از پلیس، نحوه حمل کالا توسط موکل، گزارش ضابطان، عدم مراجعه و حضور متهم در فرایند تحقیقات و رسیدگی و مواردی از این دست، نقش تعیین کننده
در احراز رکن معنوی جرم و در نهایت سوءنیت مرتکب داشته که همانگونه که صدراً اشاره شد با توجه به جمیع این موارد و نحوه رفتار موکل اثبات انگیزه مجرمانه و احراز سوءنیت مشارالیه در عمل ارتکابی محل تردید بوده و با عنایت به منطوق و مفهوم مواد مندرج در قانون قاچاق کالا و ارز اگر در واقع حامل نداند که کالای همراهش از مصادیق کالای قاچاق و یا ممنوعه بوده، قصد فعل مجرمانه “حمل کالا قاچاق یا ممنوع” مصداق نخواهد یافت.
6-جمله زیبایی در مقدمه یک کتاب (رهایی نوشته ارسلان حقیقی مارشک) خواندم که نوشته بود “ترسناک تر از سوسکی که هست سوسکی است که نیست”. قضات محترم و معزز تجدیدنظر مستحضرند که یکی از فلسفه های اعمال تخفیف، تعویق، تعلیق یا معافیت مجازات ها صرفنظر از وضعیت خاص مجرم جنبه بازدارندگی آن است. در تأیید جمله درج شده در کتاب فوق لازم می دانم به عرض عالیجنابان برسانم که همواره ترس از وقوع یک حادثه یا خطر سخت تر از وقوع خود آن حادثه یا واقعه است.
اگر به گذشته بازگردیم در طول زندگی بارها برای ما اتفاق افتاده است که در موقعیت هایی قرار گرفته ایم که در زمان مواجهه با آنچه مدت ها از وقوعش هراس داشتیم دریافته ایم که در طول این مدت بی جهت خود را آزار داده ایم و آنچه رخ داده به سهمگینی و ترسناکی که گمان می بردیم نیست.
در ما نحن فیه نیز صرفنظر از دفاعیات به عمل آمده در باب فقدان عنصر روانی، ارتکاب فعل مادی غیر قانونی موکل قابل انکار نیست لکن فردی در جایگاه موکل به عنوان معتمد محلی و دارای سه فرزند دختر به جهت اشتباه در حمل دو عدد بطری نوشیدنی الکلی و قاچاق آن هم به ارزش 300 هزار تومان مستحق چنین مجازات سنگینی نیست.
بدیهی است بذل عنایت آن بزرگواران در معافیت موکل یا تخفیف مجازات وی با عنایت به ندامت شدید و فقد سابقه کیفری علاوه بر تأثیر روانی ناشی از رأفت اسلامی جنبه بازدارندگی تأثیرگذاری خواهد داشت که نه تنها در ادامه زندگی برای همسر و فرزندانش امنیت به ارمغان می آورد بلکه باعث خواهد شد من بعد بیشتر مراقب رفتار و عملکرد خویش باشد و زندگی عاری از هر گونه جرم را تجربه کرده و الگوی مناسبی برای فرزندانش باشد.
اینکه مطابق ماده 71 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز بزه انتسابی قابلیت تعلیق ندارد نباید باعث گردد تا از اعمال تخفیف در مجازات و تبدیل آن حداقل به جزای نقدی غافل شد. در پایان لازم می دانم به عرض عالی برسانم که بنده حین اولین مراجعه شاهد ترس و اضطراب موکل پس از صدور حکم تجدیدنظرخواسته و نگرانی شدید وی برای همسرش، فرزندانش و آبرویش بوده و هستم و معتقدم همسر و فرزندان موکل استحقاق برخورداری از تخفیف را دارند.
علیهذا با عنایت به شرح فوق و به استناد مراتب بعرض رسیده بدواً تقاضای رسیدگی مجدد به موضوع اتهامی و در نهایت در راستای اجرای عدالت قضایی و به لحاظ عدم حصول علم و قناعت وجدانی و عدم کفایت ادله شرعی و قانونی، تقاضای نقض دادنامه بدوی و صدور رأی شایسته بر برائت موکل و در صورت عدم پذیرش دفاعیات بذل عنایت به جهات مخففه (ندامت شدید و فقدان سابقه کیفری و وضعیت خاص) و تخفیف مجازات وی و تبدیل حبس مندرج در دادنامه تجدیدنظرخواسته به جزای نقدی از محضر عالیجنابان مورد استدعاست.
با تشکر و تجدید احترام
مژگان عرب زاده
با وصول پرونده به دادگاه تجدیدنظر و ملاحظه لایحه و مطالعه پرونده شخصیت موکل دادگاه تجدیدنظر با تبدیل مجازات حبس به جزای نقدی به شرح ذیل مبادرت به صدور حکم نموده است.
نمونه دادنامه تجدیدنظر جرم قاچاق کالا و ارز (قاچاق کالای ممنوعه مشروبات الکلی):
سامانه حقوقی عدلاک با بهره مندی از تیم مجرب و حرفه ای وکلای جرم قاچاق کالا و ارز در خدمت شماست.
