درباره دعوای ممانعت از حق چه میدانید؟ چطور میتوان دعوای ممانعت از حق را اثبات کرد؟ دعوای ممانعت از حق یکی از مهمترین دعاوی ای است که در زمینه اموال غیرمنقول رخ می‌دهد. اهمیت این دعوا به این دلیل است که هم از جنبه حقوقی و هم از جنبه کیفری قابل پیگیری می باشد؛ بنابراین چنانچه مالک مجوز بهره بردن متصرف از ملک خود را ندهد، مرتکب جرم ممانعت از حق شده است.
- در این مقاله میخوانید:
- حقوق ملکی در قانون ایران
- حق ارتفاق
- دعوای ممانعت از حق چیست؟
- اما چه زمانی دعوای ممانعت از حق حقوقی است؟ چه زمانی کیفری حساب می‌شود؟
- چطور میتوان جرم ممانعت از حق را اثبات کرد؟
- مجازات ممانعت از حق چیست؟
در این حالت متصرف ملک که در اثر عمل مالک دچار ضرر شده می‌تواند در دادگاه دعوا طرح کند و حقوق خود را به صورت قانونی طلب کند.در این مقاله قصد داریم درباره اثبات ممانعت از حق بیشتر با شما گفتگو کنیم.
حقوق ملکی در قانون ایران
قبل از اینکه درباره دعوای ممانعت از حق صحبت کنیم باید با بعضی از حقوق مرتبط با املاک آشنا شوید. مشهورترین حقوق مرتبط با املاک، حق انتفاع از ملک و حق ارتفاق است.
حق انتفاع چیست؟ حق انتفاع حقی است که براساس آن فرد می‌تواند در ملکی ساکن شود و از منافع آن استفاده کند. حق انتفاع می‌تواند موقت یا عمری باشد؛ مثلاً به فردی این حق داده می‌شود که تا پایان عمرش در ملک مورد نظر ساکن شود و از منافع آن استفاده کند.
حق رقبی چیست؟ اگر فردی برای زمان مشخص و براساس یک سری توافق در ملکی ساکن شود و حق انتفاع از آن را کسب کند به این حق، حق رقبی گفته می‌شود؛ مانند حق مستاجر در ملکی که اجاره می‌کند. به عبارتی زمانی که ملکی را اجاره میکنید بر آن ملک حقوقی دارید.
زمانی که فردی ملکی را اجاره می‌کند در حقیقت برای مدت مشخص شده ای با طرف مقابل در سر حق انتفاع از ملک در مقابل پرداخت پول توافق می‌کند. حالا اگر حق تصرف فرد در قرارداد مشخص نشده باشد، آن فرد نسبت به ملک تحت اجاره حق مطلق دارد؛ اما به جز اجاره، مورد دیگری نیز وجود دارد که حق مطلق رخ می‌دهد. در این حالت شرایط طوری است که مالک حق رجوع به ملک دارد؛ اما اگر رجوع نکند، فرد می‌تواند تا پایان عمر از منافع آن ملک بهره ببرد.
حق ارتفاق
حق ارتفاق حقی است که برطبق آن فرد نسبت به ملک فرد دیگر دارای حق می‌شود. بر يبق این حق یک نفر حق استفاده از آب شرب، محل عبور از ملک دیگری یا یک مجرا را برای عبور پیدا می‌کند.
برای انجام مشاوره حقوقی تلفنی و حضوری کلیک کنید.
دعوای ممانعت از حق چیست؟
ماده 159 آیین دادرسی مدنی بیان میدارد:
دعوای ممانعت از حق عبارت است از: تقاضای کسی که رفع ممانعت از حق ارتفاق یا انتفاع خود را در ملک دیگری بخواهد.
در این ماده قانونی تعریف مناسبی از دعوای ممانعت از حق ارائه شده است. بر این اساس در دعوای ممانعت از حق، یک نفر با مراجعه به مراجع قانونی و قضایی، رفع ممانعت طرف مقابل را از حقوق قانونی خود خواستار می‌شود و برعلیه او دعوایی را مطرح می‌کند که بسته به مورد می‌تواند حقوقی و کیفری باشد.
در حقیقت در این شرایط فردی بدون اینکه مجوز قانونی داشته باشند از حق دیگری به زور ممانعت می‌کنند و این مسئله موجب می‌شود تا یک نفر نتواند از حقوق ملکی که در اختیار دارد استفاده کند؛ بنابراین چنانچه فردی اجازه نمی‌دهد که شما از حقوق ملکی خودتان در زمین و آپارتمان یا ملک استفاده کنید اما آن ملک را در تصرف نداشته باشد، می‌توانید با طرح کردن دعوی در دادگاه و رسیدگی به پرونده حقوقتان را مطالبه کنید.
اما چه زمانی دعوای ممانعت از حق حقوقی است؟ چه زمانی کیفری حساب می‌شود؟
در دعوای ممانعت از حق فرد این اجازه را نمی‌دهد که مالک ملک یا فرد متصرف از حق انتفاع یا ارتفاق خود استفاده کند و هیچ تصرفی در ملک مورد نظر انجام نداده است بنابراین ممانعت از حق یک مسئله متفاوت از بحث مزاحمت ملکی یا تصرف عدوانی در ملک دیگران محسوب می‌شود. ما قبلاً در مقاله هایی درباره تصرف عدوانی و دعوای ممانعت از حق مفصل با شما گفتگو کرده ایم.
چطور میتوان جرم ممانعت از حق را اثبات کرد؟
برای اینکه ممانعت از حق را تعریف کنیم باید ابتدا فرد برای اثبات حقوق خود به دادگاه مراجعه کند و اقامه دعوا کند.
در حقیقت دلایل اثبات جرم ممانعت از حق در قانون ایران بسیار مفصل است ما در اینجا به بعضی از مهمترین موارد اشاره می‌کنیم:
- شاکی باید بتواند در دادگاه ثابت کند که قبل از این سابقه تصرف در ملک را داشته یا از آن منتفع بوده است. برای این مسئله لازم است یک استشهادیه تنظیم شود و در آن به این مسئله اشاره شده و تاکید شود که قبل از این فرد حق تصرف در ملک، ارتفاق یا انتفاع از آن را داشته است.
- دعوای ممانعت از حق در ملک فرد دیگر رخ می‌دهد بنابراین باید اثبات کنید که ملک در دسترس شما بوده است.
- لازم است فرد در دادگاه این مسئله را ثابت کند که متهم با انجام دادن کارهایی مانع از حقوق انتفاع و ارتفاق فرد در ملک شده است.
- این مسئله باید ثابت شود که یک نفر با اجبار یا تصرف عدوانی مانع از انتفاع شما شده و شاکی رضایتی در این زمینه نداشته است. از طرف دیگر باید به قاضی ثابت شود که فرد توانایی رفع مانع و دسترسی به حقوقش را نداشته است.
- لازم است بتوانید ثابت کنید که فردی که مرتکب جرم ممانعت شده از عمل خود هدف و غرضی داشته تا مانع از دسترسی شما به حق قانونیتان شود.
برای انجام مشاوره حقوقی تلگرامی و آنلاین کلیک کنید.
مجازات ممانعت از حق چیست؟
ممانعت از حق یکی از جرائمی است برعلیه اموال انجام می‌شود. ماده 690 قانون مجازات اسلامی این جرم را اینطور معنا می‌کند:
هر کس به وسیله صحنه‌سازی از قبیل پی‌کنی، دیوارکشی، تغییر حد فاصل، امحای مرز، کرت‌بندی، نهرکشی، حفر چاه، غرس اشجار و‌زارعت و امثال آن به تهیه آثار تصرف در اراضی مزروعی اعم از کشت شده یا در آیش زراعی، جنگل‌ها و مراتع ملی شده، کوهستان‌ها، باغ‌ها، قلمستان‌ها،منابع آب، چشمه‌سارها، انهار طبیعی و پارک‌های ملی، تاسیسات کشاورزی و دامداری و دامپروری و کشت و صنعت و اراضی
موات و بایر و سایر اراضی و املاک متعلق به دولت یا شرکت‌های وابسته به دولت یا شهرداری‌ها یا اوقاف و همچنین اراضی و املاک و موقوفات و محبوسات و اثلاث باقیه که برای مصارف عام‌المنفعه اختصاص یافته یا اشخاص حقیقی یا حقوقی به منظور تصرف یا ذی‌حق معرفی کردن خود یا دیگری، مبادرت نماید
یا بدون اجازه سازمان حفاظت محیط زیست یا مراجع ذیصلاح دیگر مبادرت به عملیاتی نماید که موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی گردد یا اقدام به هر گونه تجاوز و تصرف عدوانی یا ایجاد مزاحمت یا ممانعت از حق در موارد مذکور نماید به مجازات یک ماه تا یک سال حبس محکوم می‌شود. دادگاه موظف است حسب مورد رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق یا اعاده وضع به حال سابق نماید.
تبصره 1 – رسیدگی به جرائم فوق‌الذکر خارج از نوبت به عمل می‌آید و مقام قضایی با تنظیم صورتمجلس دستور متوقف ماندن عملیات متجاوز را تا صدور حکم قطعی خواهد داد.
تبصره 2 – در صورتی که تعداد متهمان سه نفر یا بیشتر باشد و قرائن قوی بر ارتکاب جرم موجود باشد قرار بازداشت صادر خواهد شد، مدعی می‌تواند تقاضای خلع ید و قلع بنا و اشجار و رفع آثار تجاوز را بنماید.
بر این اساس برای تحقق این جرم باید یک سری شرایط موجود باشد:
- وجود حق برای افراد دیگر یعنی حقی که براساس قانون برای دیگران شناخته می‌شود. حق دیگری می‌تواند حق مالکیت، حق انتفاع، ارتفاق یا … باشد.
- عمدی بودن و آگاهی مرتکب: مرتکب این جرم باید از وجود حق دیگران آگاه باشد و بداند که عمل او مانع شدن از حق دیگران است.
- ممانعت از حق: منظور از ممانعت از حق هر اقدامی است که از اعمال حق دیگران ممانعت ایجاد می‌کند و می‌تواند به معنای انجام یک کار یا ترک آن باشد.
- مجازات این جرم از یک ماه تا شش ماه حبس و تا 74 ضربه شلاق یا یکی از آنها می باشد.
تماس فوری با تیم حقوقی متخصص در شهر شما
تماس با تلفن‌های 09150998001 و 09393106011