درباره قتل شبه عمد چه میدانید؟ پیش از این به صورت مفصل در زمینه قتل و قتل عمد و مجازات قتل عمد و شرایط سقوط مجازات قتل صحبت کرده‌ایم. به طور کلی جرم قتل سه حالت دارد. قتل عمد، قتل شبه عمد و قتل غیر عمد، در این مقاله قصد داریم در زمینه قتل شبه عمد و شرایط آن با هم گفتگو کنیم.
اجرای حکم قصاص در جنایتهای چند نفره
قتل در اسلام
براساس دین اسلام قتل یکی از گناهان بزرگ و نابخشودنی محسوب می‌شود. خداوند متعال در آیات مختلفی در زمینه جرم قتل و مجازات آن صحبت کرده است. به عنوان مثال در آیه 32 سوره مائده آمده است:
هرکس انسانی را جز به قصاص یا به کیفر فساد در زمین بکشد، پس مانند آن است که او همه انسان‌ها را کشته است.
اما همه قتل‌ها عامدانه رخ نمی‌دهند. در این مقاله می‌خواهیم در زمینه قتل شبه عمد و مصادیق آن در قانون مجازات با شما صحبت کنیم. در این مقاله با سامانه حقوقی عدلاک باشید تا بیشتر درباره جرم قتل شبه عمد و تفاوت آن با قتل خطای محض با شما عزیزان صحبت کنیم.
تماس فوری با بهترین تیم وکلا در شهر شما
شماره تلفن‌های 09150998001 و ۰۹۳۹۳۱۰۶۰۱۱
برای انجام مشاوره حقوقی تلفنی و حضوری با همکاران ما در سامانه حقوقی عدلاک کلیک کنید.
مفهوم قتل شبه عمد
کلمه قتل یک کلمه عربی به معنای کشتن است و کلمه عمد به معنی انجام عامدانه و با قصد قبلی است؛ بنابراین هرگاه فردی عمداً عملی را انجام دهد که در حالت عادی کشنده نیست و هدف او از انجام آن عمل نیز کشتن دیگری نباشد اما آن عمل منجر به مرگ فردی شود، در این حالت میگوییم قتل شبه عمد رخ داده است.
بنابراین می‌توانیم بگوییم که قتل شبه عمد در صورتی رخ می‌دهد که مجرم عمداً عملی را علیه مقتول انجام داده است اما آن کار اصولاً کشنده نیست و هدف از انجام آن کار نیز کشتن طرف مقابل نباشد و فرد نداند که کارش ممکن است موجب فوت طرف مقابل گردد.
بر این اساس اگر بخواهیم تفاوت کلی قتل عمد و شبه عمد را بیان کنیم باید بگوییم که در قتل عمد، فرد عامدانه و با قصد کشتن طرف مقابل و با آگاهی از کشنده بودن عمل خود، به مقتول حمله می‌کند یا او را میزند و با اختیار و قصد خود او را می‌کشد؛ اما قتل شبه عمد به دلیل بی‌احتیاطی و اشتباه رخ داده است و عمدی در کار نبوده است.
چنانچه به هر نحو درگیر جرم قتل عمد یا شبه عمد یا موارد مشابه شده‌اید و نیاز به مشورت با وکیل کیفری متخصص دارید، همکاران ما در سامانه حقوقی عدلاک آماده‌اند تا از شما عزیزان پشتیبانی کنند.
شرایط قتل شبه عمد
در چه مواردی قتل در حکم شبه عمد است؟ براساس ماده 291 قانون مجازات، در شرایط زیر قتل شبه عمد محسوب می‌شود:
- درصورتی‌که مرتکب قتل نسبت به مقتول قصد انجام یک عمل خشونت‌آمیز را داشته باشد اما هدف کشتن یا جنایت نداشته باشد مثلاً بخواهد طرف مقابل را بترساند. براساس بند الف ماده 291 قانون مجازات می‌فهمیم چیزی که در موارد قتل شبه عمد در قانون مشخص شده است، مقتول است. چرا که اگر یک نفر کاری را که اصولاً کشنده نبوده را نسبت به فرد مشخصی انجام دهد و منجر به مرگ طرف مقابل شود اصولاً نمی‌توان آن قتل را شبه عمد دانست و لازم است شرایط دیگری نیز بررسی شود.
- درصورتی‌که مرتکب شونده جنایت ناآگاه باشد و بعداً برخلاف این مسئله مشخص شود؛ یعنی فرد با اعتقاد به اینکه به یک حیوان یا شی صدمه میزند عملی را انجام دهد مثلاً با قصد شکار شلیک کند اما به جای حیوان، تیرش به انسان بخورد،
- درصورتی‌که جنایت به دلیل تقصیر ناشی از بی‌احتیاطی و غفلت یا عدم مهارت مرتکب واقع شود درصورتی‌که ثابت شود فرد عمداً این کار را نکرده براساس ماده 714 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات فرد مرتکب قتل شبه عمد شده.
« هرگاه بی‌احتیاطی یا بی‌مبالاتی یا عدم رعایت نظامات دولتی یا عدم مهارت راننده ( اعم از وسایل نقلیه زمینی یا آبی یا هوایی ) یا متصدی وسایل نقلیه منتهی به قتل غیرعمدی شود … »
انواع جرم قتل چیست؟ مجازات جرم قتل در قانون ایران
مجازات قتل شبه عمد
مجازات قتل غیرعمد چیست؟ براساس قانون مجازات قتل شبه عمد پرداخت دیه است؛ بنابراین کسی که متهم به قتل شبه عمد می‌شود، باید در دو سال، هر سال نیمی از میزان دیه را بپردازد اما چنانچه فرد فرار کند به‌طوری‌که دسترسی به او امکان‌پذیر نباشد، براساس قانون دیه مقتول از اموال او پرداخت می‌شود و چنانچه فرد توانایی مالی مناسبی ندارد، دیه او از بیت‌المال پرداخت می‌شود.
بند پ ماده 616 کتاب پنجم قانون بخش تعزیرات، درباره مجازات قتل شبه عمد بیان می‌دارد:
« درصورتی‌که قتل غیر عمد به‌واسطه بی‌احتیاطی یا بی‌مبالاتی یا اقدام به امری که مرتکب در آن مهارت نداشته است یا به سبب عدم رعایت نظامات واقع شود مسبب به حبس از یک تا سه سال و نیز به پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه اولیا دم محکوم خواهد شد ». اجرای حکم مقرر در این ماده در صورتی است که وقوع قتل شبه عمد برای دادگاه محرز شود.»
در قتل شبه عمد درصورتی‌که ولی مقتول درخواست دیه کند، چنانچه قاتل از ورثه مقتول باشد، آیا از مقتول ارث می‌برد؟
باید بگوییم خیر، درصورتی‌که قاتل یکی از وارثان مقتول باشد، در قبل عمد یا شبه عمد و خطایی قاتل از مقتول ارث نمی‌برد؛ بنابراین دیه مقتول را باید از دارایی خودش بپردازد.
امیدواریم که این مقاله توانسته باشد به سؤالات شما در زمینه مسائل مرتبط با قتل شبه عمد پاسخ دهد. چنانچه به هر نحو درگیر پرونده مرتبط با قتل عمد یا خطای محض یا قتل شبه عمد شدید، در اولین فرصت با همکاران ما در سامانه حقوقی عدلاک تماس بگیرید. تیم حقوقی متخصص ما آماده کمک به شما عزیزان و پشتیبانی از شماست.
تماس فوری با بهترین تیم وکلا در شهر شما
شماره تلفن‌های 09150998001 و ۰۹۳۹۳۱۰۶۰۱۱