شهادت کذب و آثار و تبعات آن
جرم شهادت دروغ چیست؟ هرگاه شخصی در محضر دادگاه بجای گفتن حقیقت به دروغ و کذب درباره موضوع و مسئله ای گفته ها و مطالبی را بیان نماید که حقیقت ندارد شهادت کذب و شهادت دروغ نامیده می شود. در واقع گواهی دروغ به نفع یا ضرر دیگران می باشد. که از جمله جرایم کیفری بوده و و مرتکب آن محکوم به حبس و جزای نقدی خواهد بود.
شهادت کذب یا شهادت دروغ به معنای بیان مطالب خلاف واقع در محضر مراجع رسمی قضایی است، که از سوی شخصی به‌عنوان شاهد انجام می‌گیرد. در این حالت، شخص با قصد گمراه کردن دادگاه و تغییر نتیجه دادرسی، واقعیت را وارونه جلوه می‌دهد. این عمل از نظر قانون مجازات اسلامی، جرم تلقی شده و مرتکب آن مشمول مجازات خواهد شد.
عنصر قانونی جرم شهادت دروغ
مطابق ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات):
«هرکس در دادگاه نزد مقامات رسمی شهادت دروغ بدهد، به سه ماه و یک روز تا دو سال حبس یا یک میلیون و پانصد هزار تا دوازده میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.»
این ماده صرفاً ناظر بر ادای شهادت دروغ در دادگاه نزد مقامات رسمی قضایی است و شهادت خارج از چارچوب رسمی مشمول این حکم نمی‌گردد.
شرایط تحقق جرم شهادت دروغ کدامین موارد می باشد؟
- شهادت دروغ باید در دادگاه و نزد مراجع قضایی انجام پذیرد اعم از دادگاه عمومی و اختصاصی، و شهادت خارج از دادگاه مشمول حکم این ماده نمی باشد.
- تنها نزد مقامات رسمی و قانونی ادای شهادت رسمیت دارد و مورد قبول است. در نتیجه فردی که استماع شهادت می کند باید صلاحیت داشته باشد در غیر این صورت نمی توان ادای شهادت را جزو ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات دانست. برای هر دعوی حقوقی، جزایی و یا کیفری شما نیازمند یکسری ادله برای اثبات دعوا می باشید. شما از راههای مختلفی چون: اقرار، اسناد و مدارک کتبی، شهادت شهود، امارات و قراین، و قسم می باشید تا بتوانید به مراجع قضایی و اجرایی دعوی خود را اثبات کرده و احقاق حق نمایید.
ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی کتاب تعزیرات:
هرکس در دادگاه نزد مقامات رسمی شهادت دروغ بدهد، به سه ماه و یک روز تا دو سال حبس و یا یک میلیون وپانصد هزار تا دوازده میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.
شرایط شاهد معتبر طبق قانون
بر اساس ماده ۱۳۱۳ قانون مدنی و ماده ۱۵۵ قانون آیین دادرسی کیفری، شاهد باید واجد شرایط زیر باشد:
- بلوغ
- عقل
- عدالت
- ایمان
- طهارت مولد (مشروع‌الولاده بودن)
- نداشتن نفع شخصی یا دشمنی با طرفین دعوا
مزایای استفاده از وکیل در مجازات شهادت کذب
در صورتی شهادت دروغ از انجا که شما به موجب این شهادت حقی را از شخصی ضایع کرده اید و حقیقت را پنهان کرده و اتهامی را به دیگری نسبت داده اید و موجب سلب حقی از شخصی شده اید در نتیجه مجازات شامل حالتان می شود که در صورت داشتن وکیلی توانمند با بیانی شیوا و استدلالی مناسب که به تمامی راه های قانونی آگاه و عالم باشد و با تجربه ی کاری خود با بهترین راه حل ها مشکلتان را به سهولت و آسانی حل کند می توانید از این چاله ی حقوقی جان سالم به درببرید و نجات پیدا کنید.
شرایط شاهد برای ادای شهادت به موجب ماده ۱۳۱۳قانون مدنی و ماده ۱۵۵ قانون آیین دادرسی کیفری عبارتند از:
- بلوغ
- عقل
- عدالت
- ایمان
- طهارت مولد
- عدم وجود انتفاع شخصی یا ضرر برای شاهد
ماده ۲۵۹ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب سال ۱۳۹۲:
در صورتی که بازداشت بر اثر اعلان مغرضانه جرم، شهادت دروغ(کذب) و یا تقصیر مقامات قضایی باشد، دولت پس از جبران خسارت می تواند به مسئول اصلی مراجعه کند.
در صورتی که به موجب شهادت کذب شخصی حکم دادگاه صادر شود و حکم قطعی بوده باشد می توانید از طریق دیوان عالی کشور اقدام به تقاضای اعاده دادرسی نمایید.
در صورت کذب و دروغ بودن شهادت
اگر کذب بودن شهادت پس از اجرای حکم مشخص شود و اثبات گردد شاهدان ضامن بوده و ضامن مالی هستند که شخصی که حکم بر علیه اوست پرداخته است و در صورت اینکه حکم قصاص و دیه باشد باز هم شاهدان به قصاص و پرداخت دیه محکوم می شوند.
ماده ۲۳۱ قانون آیین دادرسی مدنی:
در کلیه دعاوی که جنبه حق الناسی دارد اعم از امور جزائی یا مدنی، به شرح ماده فوق هرگاه به علت غیبت یا بیماری، سفر و حبس و غیره… حضور گواه اصلی متعذر یا متعسر باشد گواهی بر شهادت گواه اصلی مسموع خواهد بود.
تبعات و آثار شهادت دروغ
۱. مجازات کیفری
- حبس از ۳ ماه و ۱ روز تا ۲ سال
- یا جزای نقدی تا ۱۲ میلیون ریال
۲. ضمانت مالی شاهد
طبق قوانین آیین دادرسی، اگر شهادت دروغ منجر به خسارت مادی یا جانی به شخصی شود و کذب آن بعداً اثبات گردد، شاهد ضامن جبران خسارت خواهد بود. در مورد قصاص یا دیه نیز ممکن است شاهد مسئول شناخته شود.
۳. بی‌اعتباری آینده شاهد
شاهدی که شهادت دروغش اثبات شود، در پرونده‌های آینده اعتبار خود را از دست خواهد داد و شهادتش دیگر ارزش حقوقی ندارد.
۴. امکان اعاده دادرسی
طبق قانون، اگر حکمی بر اساس شهادت دروغ صادر شده باشد و این موضوع بعداً اثبات گردد، ذی‌نفع می‌تواند از دیوان عالی کشور درخواست اعاده دادرسی نماید.
۵. مسئولیت دولت و بازخواست از شاهد
بر اساس ماده ۲۵۹ آیین دادرسی کیفری، اگر بازداشت یا محکومیت به دلیل شهادت دروغ رخ دهد، دولت موظف به جبران خسارت فرد زیان‌دیده است و سپس می‌تواند به شاهد یا مقام مقصر رجوع کند.
تفاوت شهادت کذب در دعاوی کیفری و حقوقی
- در دعاوی کیفری، شهادت دروغ ممکن است منجر به حبس، قصاص، یا دیه شود و آثار جدی‌تری دارد.
- در دعاوی حقوقی، اغلب جنبه مالی دارد اما همچنان جرم محسوب می‌شود.
آیا استفاده از وکیل در پرونده‌های شهادت دروغ ضروری است؟
حضور یک وکیل کیفری باتجربه می‌تواند نقش حیاتی در پرونده‌هایی که مبتنی بر شهادت هستند ایفا کند. یک وکیل متخصص با شناخت دقیق از قوانین، آیین دادرسی، و تجربه در دفاع یا اثبات شهادت دروغ می‌تواند از تحمیل مجازات ناحق یا ضایع شدن حق موکل جلوگیری کند.
سوالات متداول
جرم شهادت دروغ چیست و چه مجازاتی دارد؟
شهادت دروغ به معنای بیان آگاهانه مطالب خلاف واقع در محضر دادگاه است. طبق ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی، این عمل جرم بوده و مرتکب آن به حبس از سه ماه و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی تا دوازده میلیون ریال محکوم می‌شود.
آیا جرم اظهارات دروغ در دادگاه با شهادت دروغ تفاوت دارد؟
بله، هرچند هر دو از مصادیق بیان خلاف واقع در دادگاه هستند، اما:
- اظهارات دروغ ممکن است توسط طرفین دعوا یا وکیل آنها انجام شود.
- شهادت دروغ به‌طور خاص توسط شاهد صورت می‌گیرد.
هر دو ممکن است جرم تلقی شوند، اما شهادت کذب مجازات مستقلی دارد.
شهادت دروغ کتبی نیز جرم است؟
بله. اگر شاهد به‌صورت کتبی و رسمی نزد دادگاه یا مرجع قضایی شهادت دروغ بدهد، همچنان مشمول جرم شهادت کذب خواهد بود؛ زیرا معیار، دروغ بودن محتوای شهادت و رسمی بودن مرجع است، نه شفاهی یا کتبی بودن آن.
چگونه می‌توان ثابت کرد که شاهد، دروغ گفته است؟
برای اثبات شهادت کذب باید مدارک و مستنداتی قوی مانند:
- شهادت شهود دیگر
- اسناد و مدارک معتبر
- رأی نقض‌شده پیشین یا نتیجه اعاده دادرسی
ارائه گردد تا دروغ بودن اظهارات شاهد بر دادگاه محرز شود.
آیا شهادت دروغ موجب اعاده دادرسی می‌شود؟
بله. اگر ثابت شود که حکم صادرشده بر اساس شهادت دروغ بوده، امکان اعاده دادرسی از طریق دیوان عالی کشور وجود دارد؛ خصوصاً در پرونده‌های کیفری که آثار سنگینی دارند.