وکیل کلاهبرداری در مشهد- یکی از پرونده‌هایی که در دعاوی کیفری بسیار مطرح می‌شود بحث مشارکت در جرم کلاهبرداری است. قبل از این درباره کلاهبرداری و مجازات‌های آن به بحث و بررسی پرداخته‌ایم. در این مقاله می‌خواهیم درباره مشارکت در جرم کلاهبرداری و دیدگاه قانون در مورد مشارکت‌کنندگان در کلاهبرداری صحبت کنیم.
مشارکت در جرم کلاهبرداری
اگر با یک وکیل جرم کلاهبرداری درباره این مسئله مشورت کنید به شما خواهد گفت که بهترین روش برای درک یک جرم تعریف جزئیات آن جرم است؛ بنابراین اگر بخواهید بدانید که مشارکت و همکاری در جرم کلاهبرداری از نظر قانونی چطور اتفاق می‌افتد و این جرم چه مجازات‌هایی دارد به توضیحات اندکی نیاز خواهید داشت.
مشارکت در جرم: مشارکت به معنای همکاری و شرکت و دخالت در ارتکاب یک جرم است. مشارکت در جرم کلاهبرداری به معنای این است که دو یا چند نفر در یک جرم مالی دخالت و همکاری داشته باشند؛ بنابراین جرم واقع شده نتیجه انجام جرم توسط یک گروه یا دسته از افراد است.
جرم مشارکت در کلاهبرداری چه زمانی اتفاق می‌افتد؟
زمانی که هرکدام از افراد شرکت‌کننده در جنایت به نحوی در جرم کلاهبرداری مشارکت و نقش‌آفرینی داشته باشند جرم مشارکت رخ‌داده است.
ماده 125 قانون مجازات اسلامی دراین‌باره این‌طور تصویب شده است: « هر کس با شخص یا اشخاص دیگر در عملیات اجرائی جرمی مشارکت کند و جرم، مستند به رفتار همه آنها باشد خواه رفتار هر یک به تنهایی برای وقوع جرم کافی باشد خواه نباشد و خواه اثر کار آنان مساوی باشد خواه متفاوت، شریک در جرم محسوب و مجازات او مجازات فاعل مستقل آن جرم است. در مورد جرائم غیرعمدی نیز چنانچه جرم، مستند به تقصیر دو یا چند نفر باشد مقصران، شریک در جرم محسوب میشوند و مجازات هر یک از آنان، مجازات فاعل مستقل آن جرم است.
تبصره- اعمال مجازات حدود، قصاص و دیات در مورد شرکت در جنایت با رعایت مواد کتاب‌های دوم، سوم و چهارم این قانون انجام می‌گیرد.»
مطابق این ماده‌قانونی شرکت فرد به معنای دخالت فرد است که موجب تحقق کلاهبرداری گردد. اگر با یک وکیل کیفری در مشهد درباره کلاهبرداری صحبت کنید به شما خواهد گفت که « هر یک از فاعلان این جرم در به وجود آمدن نتیجه مجرمانه سهیم بوده و نتیجه مجرمانه در اثر رفتار مجرمانه ایشان تحقق‌یافته است.»
ماده ١ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری :
« هر کس از راه حیله و تقلب مردم را به وجود شرکت‌ها یا تجارتخانه‌ها یا کارخانه‌ها یا مؤسسات موهوم یا به داشتن اموال و اختیارات واهی فریب دهد یا به امور غیرواقع امیدوار نماید یا از حوادث و پیش آمدهای غیرواقع بترساند و یا اسم و یا عنوان مجعول اختیار کند و به یکی از وسایل مذکور و یا وسایل تقلبی دیگر وجوه و یا اموال یا اسناد یا حواله‌ها یا قبوض یا مفاصا حساب و امثال آنها تحصیل کرده و از این راه مال دیگری را ببرد کلاه‌بردار محسوب و علاوه بر رد اصل مال به صاحبش، به حبس از یک تا ۷ سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است محکوم می‌شود.»
برای اطلاعات بیشتر:
ویژگیهای بهترین وکیل کیفری در مشهد
عدم لزوم شرکت همۀ شرکت‌کننده‌ها در تمام بخش‌های جرم
در زمینه جرم کلاهبرداری همواره سؤالات مختلفی ایجاد می‌شود. به عنوان مثال آیا مباشرت در کلاهبرداری به معنای این است که هرکدام از مشارکت‌کنندگان باید بخشی از جرم را انجام بدهند؟ یا همۀ انجام دهندگان این جرم باید در تمام مراحل آن حضور داشته باشند؟
در جرم مشارکت در کلاهبرداری دخالت همه شرکا در تمام بخش‌های تشکیل‌دهندۀ جرم لازم نیست. این احتمال وجود دارد که هر فرد تنها بخشی از جرم را انجام دهد و نتیجه یک عملیات جمعی به یک جرم تبدیل گردد. چیزی که در زمینه شرکت در کلاهبرداری مهم است نتیجۀ این مشارکت است.
به عبارت دیگر مطابق قانون « شرکت در کلاهبرداری به این معناست که در صورت فقدان هریک از افعال مجرمانه صورت گرفته، نتیجه مجرمانه حاصل نگردد.» مثلاً در حین جرم کلاهبرداری جعل سندی توسط یکی از افراد گروه رخ دهد که اگر این سند جعل شده وجود نداشت عمل کلاهبرداری به سرانجام نمی‌رسید.
تفاوت بین مشارکت در کلاهبرداری و معاونت در کلاهبرداری
یکی از اشتباهات رایج موکلین من، این است که گمان می‌کنند هر نوع کمک به وقوع جرم، مشارکت محسوب می‌شود؛ در حالی که طبق ماده ۱۲۶ قانون مجازات اسلامی، اگر کسی فقط مقدمات جرم را فراهم کند (مثلاً فرار متهم را ممکن کند، ابزار جرم را فراهم کند یا اطلاعاتی بدهد که منجر به وقوع جرم شود) او معاون جرم است، نه شریک.
تفاوت این دو در این است که شریک در جرم، مجازات اصلی را می‌گیرد ولی معاون معمولاً مجازات خفیف‌تری دارد. بنابراین تشخیص صحیح نقش فرد در جریان رسیدگی به پرونده اهمیت بالایی دارد.
مانور متقلبانه توسط شرکاء در جرم
درصورتی‌که چندین نفر در زمینه‌ای متحدانه مانور متقلبانه انجام دهند چه حکمی خواهد داشت و آیا مشارکت در جرم کلاهبرداری در صورت دخالت چند شریک در یک حرکت نیز تحقق می‌یابد؟
اگر با یک وکیل پایه یک دادگستری در مشهد مشورت کنید به شما خواهد گفت که اگر چند نفر با هم در انجام یک کلاهبرداری مشارکت داشته باشند، فرقی ندارد که در بخشی از ماجرا دخالت داشته‌اند یا در همۀ آن، و از نظر قانون این افراد مرتکب جرم همکاری در کلاهبرداری شده‌اند.
در یک دعوی کیفری اگر یک فرد خود با ارائه کردن یک سند جعلی خودش را مالک یک اتومبیل معرفی می‌کند، نفر دوم خودش را مالک نمایشگاه فروش اتومبیل معرفی می‌کند و درستی سند ارائه شده را برای خریدار تائید می‌کند. خریدار براساس حرف و سند این دو نفر اعتماد کرده و اتومبیلی را می‌خرد که بعداً مشخص می‌شود مالک دیگری داشته یا دزدی بوده است.
چون جرم کلاهبرداری رخ‌داده نتیجه همکاری این دو نفر با یکدیگر است و درصورتی‌که یکی از آنها عمل مجرمانه را انجام نمی‌داد جرم اتفاق نمی‌افتاد، پس این دو نفر در جرم کلاهبرداری مشارکت داشته‌اند.
مانور متقلبانه چیست؟
مانور متقلبانه به کارهایی گفته می‌شود که باعث فریب فرد شده و موجب اعتماد او گردد تا اموالش را راحت‌تر در اختیار فرد کلاه‌بردار قرار دهد. مثلاً مالک یک شرکت در حال زیان که وانمود می‌کند شرکت سودآوری بالایی دارد و با ظاهرسازی و دروغ افراد را برای سرمایه‌گذاری قانع می‌کند.
مجازات مشارکت در جرم کلاهبرداری
مطابق قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری مرتکبین این جرائم به حبس از 1 تا 7 سال و یا 2 تا 10 سال (بسته به پرونده) و همچنین رد مال به مالک آن و مجازات نقدی معادل مبلغ کلاهبرداری شده محکوم میشوند . همچنین چنانچه فرد کارمند دولت باشد به طور دائمی از خدمت معلق میگردد.
مشارکت در کلاهبرداری نیز مطابق قانون برای هرکدام از شریکان جرم مجازات مستقلی دارد . بنابراین هرکدام از این افراد به مجازات کامل این جرم محکوم میگردند.
امکان بازگرداندن مال کلاهبرداری شده (رد مال) به مالباخته
خوشبختانه قانون برای حمایت از قربانیان کلاهبرداری، علاوه بر مجازات کیفری، الزام به بازگرداندن مال را هم مقرر کرده است. مطابق ماده ۱ قانون تشدید، مجرم موظف است عین مال یا معادل آن را به صاحبش برگرداند.
حتی اگر مال توسط شرکای دیگر جرم مصرف یا منتقل شده باشد، می‌توان با دستور قضایی از اموال آنان توقیف کرد. توصیه من به موکلین این است که هنگام ثبت شکایت کیفری، حتماً مطالبه رد مال را هم به‌صورت رسمی قید کنند تا در کنار مجازات مجرم، بازگشت دارایی هم پیگیری شود.
وکیل جرم کلاهبرداری در مشهد
موسسه حقوقی مهر آرتا نوین با همکاری وکلای با سابقه و کارآزموده آمادگی این را دارد تا در تمام جرائم کیفری از جمله کلاهبرداری به عزیزان هموطن مشاوره ارائه نماید. اگر به نحوی درگیر یک پرونده کلاهبرداری شده اید، پیشنهاد میکنیم که با همکاران ما در این زمینه مشورت کنید تا بهتر و سریع تر به حقوق خود دست پیدا کنید.
سؤالات متداول درباره مشارکت در جرم کلاهبرداری
آیا کسی که فقط پول حاصل از کلاهبرداری را دریافت کرده ولی در فریب افراد نقشی نداشته، شریک جرم محسوب می‌شود؟
اگر فرد از ماجرای کلاهبرداری آگاه بوده و عمداً در فرایند بهره‌برداری مالی از آن مشارکت داشته باشد، شریک در جرم محسوب می‌شود؛ اما اگر ثابت شود که بدون اطلاع و ناآگاهانه وجهی را دریافت کرده است، ممکن است از اتهام مشارکت تبرئه شود. تشخیص این موضوع نیاز به بررسی دقیق مستندات دارد.
اگر یکی از شرکای جرم شناسایی نشود یا فراری باشد، آیا پرونده بقیه متوقف می‌شود؟
خیر. قانون به‌گونه‌ای تنظیم شده است که رسیدگی به اتهام سایر افراد ادامه خواهد داشت، حتی اگر یکی از شرکای جرم شناسایی یا دستگیر نشود. در صورت کشف اطلاعات بیشتر، می‌توان رسیدگی به افراد متواری را جداگانه ادامه داد.
اگر شاکی رضایت دهد، آیا شرکای جرم کلاهبرداری بخشیده میشوند؟
در جرائم کلاهبرداری، رضایت شاکی ممکن است در تخفیف مجازات مؤثر باشد اما باعث بسته شدن پرونده نمی‌شود؛ زیرا کلاهبرداری از جمله جرائم غیرقابل گذشت است و جنبه عمومی دارد. با این حال رضایت می‌تواند مسیر پرونده را برای متهمان تا حدی هموارتر کند.
آیا همه شرکای کلاهبرداری دقیقاً یک مجازات می‌گیرند؟
اصولاً بله؛ چون طبق قانون، هر شریک در جرم مجازات فاعل مستقل را خواهد داشت. اما در مرحله صدور حکم، قاضی می‌تواند با در نظر گرفتن شدت نقش، سابقه کیفری، یا همکاری در بازگرداندن مال، مجازات‌ها را شخصی‌سازی کرده و تخفیف دهد.