پیش از این درباره انواع قرارهای صادره در دادسرا صحبت کردیم حال نوبت به قرار نهایی رسید. قرار نهایی چیست و چه زمانی صادر می‌شود؟ معنای صدور قرار نهایی چیست؟
باید بگوییم که قرار نهایی یکی از تصمیمات دادگاه محسوب می‌شود که به معنای این است که رسیدگی به پرونده به اتمام رسیده است و تعقیب متهم انجام شده است. این قرار می‌تواند هم توسط دادگاه و هم توسط دادسرا صادر شود و ابلاغ آن برای افراد به دو صورت انجام می‌گیرد. یا از طریق سامانه ثنا و یا اس طریق اس ام اس قرار نهایی برای شاکی و متهم ارسال می‌شود و بر اساس نوع قرار صادرشده، سرنوشت پرونده مشخص می‌شود.
صدور قرار نهایی
پس از ثبت پرونده در دادسرا، باید مراحلی قانونی طی شود. هزینه دادرسی پرداخت شود و بعد از آن پرونده وارد مرحله ابتدایی می‌شود. در این مرحله مسائلی مانند کشف دلیل انجام جرم، مدارک و دلایل وقوع جرم، پیدا کردن متهم و مسائلی مانند این بررسی می‌شود. این بررسی‌ها تا زمانی که درباره نتیجه دعوا تصمیم‌گیری شود ادامه خواهد داشت. سپس نتیجه این بررسی‌ها در قالب انواع قرارهای قضایی اعلام می‌شود.
به‌طورکلی قرارها می‌توانند چگونگی رسیدگی به پرونده و سرنوشت آن را مشخص کنند. یکی از این قرارها، قرار نهایی است که معنا و مفهوم آن این است که تحقیقات روی پرونده تمام شده است و درصورتی‌که ابلاغ این قرار صادر شود، برای شاکی و متهم و، اس ام اس قرار نهایی صادر می‌شود.
در این مقاله به بررسی این مسئله می‌پردازیم که قرار نهایی به چه معنا است و این قار چه مصادیقی دارد؟
قرار نهایی چیست؟
قبل از اینکه درباره قرار نهایی در دادگاه صحبت کنیم لازم است باید درباره قرار توضیحاتی ارائه کنیم.
لفظ قرار در حقوق به معنی تصمیم دادگاه درباره موضوع یک پرونده بدون بررسی ماهیت آن و به صورت شکلی است.
ماده 299 قانون آیین دادرسی مدنی قرار را این‌طور تعریف می‌کند:
چنانچه رأی دادگاه راجع به ماهیت دعوا و قاطع آن به طور جزئی یا کلی باشد، حکم و در غیر این صورت قرار نامیده می‌شود.
قرار نهایی در برابر قرار اعدادی یا قرار مقدماتی، یک نوع از قرار است که نشان‌دهنده اتمام تحقیقات و رسیدگی به پرونده است. برخی از مشهورترین قرارهای نهایی عبارت‌اند از قرار موقوفی تعقیب، قرار ترک تعقیب، قرار نهایی دادیاری، قرار جلب به دادرسی و منع تعقیب از دادسرا و قرار بایگانی کردن پرونده در دادگاه که ما جداگانه درباره هرکدام از این قرارها مقاله‌هایی را ارائه کرده‌ایم. صدور هرکدام از قرارهای رسیدگی به پرونده به معنای خاتمه رسیدگی به پرونده در آن مرجع قضایی است و پس از آن امکان ادامه تحقیقات وجود نخواهد داشت.
البته با توجه به شرایط در قرارهای منع و موقوفی تعقیب شاکی می‌تواند اعتراض خود را اعلام کند؛ یعنی اگر در داخل کشور است تا ده روز از زمان صدور قرار و اگر خارج از کشور است تا یک ماه از زمان صدور قرار اعتراض خود را در سامانه ثنا ثبت کند.
معنای صدور قرار نهایی چیست؟
زمانی که برای فردی ابلاغیه قرار نهایی صادر می‌شود، معنای آن چیست؟ قرار نهایی به معنی این است که تصمیم مرجع قضایی به پایان تحقیقات و اتمام رسیدگی به پرونده است و پرونده مختومه می‌باشد. صدور این قرار توسط دادسرا یا دادگاه انجام می‌شود. زمانی که گفته می‌شود قرار نهایی پرونده‌ای صادر شد، یعنی دادگاه تصمیم گرفته است که ادامه تحقیقات و رسیدگی به پرونده بی‌فایده است و تصمیم خود را با صدور یک قرار به اطلاع طرفین می‌رساند.
ابلاغ دادنامه قرار نهایی
معنای ابلاغ دادنامه قرار نهایی چیست؟ دادنامه چیست؟دادنامه در حقیقت رأی کتبی دادگاه است که در سربرگ ویژه‌ای تایپ می‌شود و در مدت سه روز بعد از صادر شدن دادنامه این متن به طرفین دعوا ابلاغ می‌شود.
بعد از پایان رسیدگی، دادگاه موظف است رأی خود را صادر کند و نمی‌تواند طرفین دعوا را بلاتکلیف نگه دارد. چنانچه دادگاه تصمیم بگیرد ادامه رسیدگی به جرم فایده‌ای ندارد، با صدور قرار نهایی خاتمه رسیدگی به جرم را اعلام می‌کند و مجازات مجرم را مشخص می‌کند.
بیشتر بدانید:
پیامک صادر شدن قرار نهایی
قبل از سال 1395 ابلاغیه‌های قضایی به‌صورت پستی ارسال می‌شد؛ اما این کار زمان‌بر و هزینه‌بر بود. با پیشرفت فناوری، سامانه اینترنتی ثنا شکل گرفت که وظیفه ارسال ابلاغیه‌های دادگستری را برعهده دارد. زمانی که قرار نهایی در زمینه پرونده‌ای صادر می‌شود، یک پیامک با عنوان در مورد پرونده شماره ____ با ردیف فرعی ____ در شعبه ____ بازپرسی___ ناحیه ____ قرار نهایی صادر شد برای دو طرف ارسال می‌شود. معنای دریافت این پیام این است که پرونده شما در دادسرا مختومه شده است و رسیدگی به آن پایان‌یافته است.
پس‌ازاینکه این اس ام اس و پیامک صادر شد، چند روزی طول می‌کشد تا متن ابلاغیه روی سامانه ثنا قرار بگیرد. افراد می‌توانند به‌حساب کاربری خود در سامانه ثنا مراجعه کنند و از متن ابلاغیه با خبر شوند.
بعد از دریافت پیامک قرار نهایی چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
بعد از اینکه پیامک قرار نهایی به دست شما رسید، باید متن ابلاغیه را در سامانه ثنا مشاهده کنید؛ اما بسیاری از افراد می‌پرسند که پس از دیدن ابلاغیه قرار نهایی چه باید کرد؟ باید بگوییم پس از دیدن متن ابلاغیه، با توجه به نوع قراری که صادر می‌شود، سرنوشت پرونده متفاوت خواهد بود.
اگر قرار صادرشده منع تعقیب، موقوفی تعقیب یا ترک تعقیب باشد، مفهوم آن این است که یا شاکی پرونده رضایت داده است و یا متهم بی‌گناه شناخته شده است.
اگر قرار جلب دادرسی صادرشده به این معنی است که دادسرا متهم را مجرم تشخیص داده است و فرد باید برای رسیدگی و تعیین مجازات به دادگاه برود.
البته فرد می‌تواند به قرار موقوفی تعقیب و منع تعقیب اعتراض کند. ما پیش از این در مقاله‌هایی جداگانه به این مسئله پرداخته‌ایم که می‌توانید از لینک زیر درباره آن بیشتر بخوانید.
صدور قرار نهایی با ردیف فرعی 1
معنای جمله قرار نهایی با ردیف فرعی 1 صادر شد چیست؟ مفهوم این جمله این است که قرار نهایی توسط دادسرا صادرشده است و دادسرا تصمیم به توقف تحقیقات درباره پرونده گرفته است یا اینکه پرونده را برای رسیدگی بیشتر به دادگاه ارسال کرده است.
قرار نهایی با ردیف فرعی 2
این جمله به معنای این است که قرار نهایی توسط دادگاه صادرشده است.
تفاوت صدور قرار نهایی توسط دادگاه و دادسرا
قرار نهایی می‌تواند توسط دادگاه یا دادسرا صادر شود اما صدور قرار نهایی توسط دادگاه و دادسرا با هم تفاوت دارد؛ زیرا وظیفه عمده دادگستری کشف جرم و تعقیب مجرم است.
بر اساس ماده 22 قانون آیین دادرسی کیفری
به منظور کشف جرم، تعقیب متهم، انجام تحقیقات، حفظ حقوق عمومی و اقامه دعوای لازم در این مورد، اجرای احکام کیفری، انجام امور حسبی و سایر وظایف قانونی، در حوزه قضائی هر شهرستان و در معیت دادگاه‌های آن حوزه، دادسرای عمومی و انقلاب و همچنین در معیت دادگاه‌های نظامی استان، دادسرای نظامی تشکیل می‌شود.
دادگاه بخش دیگری از دادگستری است که وظیفه آن رسیدگی به دعاوی حقوقی و کیفری است.
تفاوت دادگاه و دادسرا این است که دادسرا متهم را شناسایی و دستگیر می‌کند و بررسی می‌کند که آیا فرد جرم را مرتکب شده است یا خیر. پس‌ازاینکه دادسرا تشخیص به مجرم بودن فرد داد، او را به دادگاه ارجاع می‌دهد و دادگاه درباره میزان مجازات و نحوه مجازات مجرم تصمیم‌گیری می‌کند.
بنابراین قرار نهایی با ردیف یک به معنی این است که دادسرا با صدور قرار جلب به دادرسی پرونده را به دادگاه انتقال می‌دهد یا با صدور قرار منع تعقیب، موقوفی تعقیب و یا ترک تعقیب ادامه تحقیقات را متوقف می‌کند.
قرار نهایی با ردیف فرعی 2
صدور این قرار در دادگاه انجام می‌شود؛ یعنی دادگاه با استفاده از نتایج تحقیقات دادسرا یکی از قرارهای تعلیق مجازات، منع تعقیب، موقوفی تعقیب و… صادر می‌کند.
بر اساس قانون در جرائم تعزیری درجه 7 یا 8 که به صورت مستقیم در دادگاه مطرح می‌شود، در صورت تشخیص بی‌گناهی متهم، قرار موقوفی تعقیب یا منع تعقیب صادر می‌شود.
مجازات‌های تعزیری درجه 7 و 8 میزان بسیار کمی دارند و در صورت نبود شاکی یا رضایت او، دادگاه پس از تفهمیم شرایط به متهم قرار بایگانی پرونده را صادر می‌کند.
در جرائم تعزیری درجه 3 تا 8 در صورت وجود یک سری شرایط خاص، مجازات شخصی از 1 تا 5 سال به تعویق می‌افتد و قرار تعلیق مجازات صادر می‌شود.
صدور قرار نهایی با ردیف فرعی 2 به معنای این است که دادگاه رسیدگی به پرونده را بی‌جهت دانسته و درصورتی‌که متهم در بازداشت باشد، با صدور این قرار آزاد می‌شود.
قرار نهایی در پرونده‌های کیفری
سؤالی که در این بخش ایجاد می‌شود این است که قرار نهایی در مسائل کیفری به چه قراری گفته می‌شود؟ در پرونده‌های کیفری، قرار نهایی به معنای این است که تحقیقات و رسیدگی به پرونده در دادگاه کیفری یا دادسرا به اتمام رسیده است و قرار جلب به دادرسی، موقوفی تعقیب، منع تعقیب یا ترک تعقیب صادرشده است.
امیدواریم که این مقاله پاسخ سؤالات شما را در زمینه این قرار داده باشد. در صورت نیاز به توضیحات بیشتر و هرگونه مشاوره حقوقی می‌توانید با مشاوران حقوقی موسسه مهر آرتا نوین و شماره تلفن‌های 09155046909 و 09393106011 تماس بگیرید و از همکاران ما در زمینه پرونده خود راهنمایی بخواهید.