زمانی که صحبت از وصیت‌نامه می‌شود، بیشتر افراد گمان می‌کنند که لازم است مالی از طرف متوفی به فردی که به نفع او وصیت شده انتقال پیدا کند، اما بیان این نکته ضروری و لازم است که وصیت فقط مربوط به اموال نمی‌شود. متوفی می‌تواند انجام کار یا وظایفی را پس از فوت خود بر دوش یکی یا همه ورثه قرار بدهد و آنها را ملزم به انجام آن کار کند.

تماس فوری با تیم حقوقی متخصص در شهر شما

تماس با تلفن‌های 09150998001 و 09393106011

برای انجام مشاوره حقوقی تلفنی و حضوری با همکاران ما کلیک کنید.

انواع وصیت

وصیت دو نوع است:

1- وصیت عهدی

2- وصیت تملیکی

در قانون برای هرکدام از آنها مواردی مشخص شده است. بر این اساس هر فرد می‌تواند برای بعد از فوت خود، نسبت به دارایی‌هایش، وظایفش و واجبات دینی خود تعیین تکلیف کند؛ اما این مسئله از نظر قانونی ممکن است؟ در این مقاله تلاش می‌کنیم درباره شرایط پذیرش یا قبول وصیت توسط وراث یا موصی‌له بررسی‌هایی انجام دهیم.

اقسام وصیت

حال بیایید درباره اقسام وصیت صحبت کنیم.

وصیت تملیکی: در این نوع از وصیت متوفی اموالی را برای پس از فوت خود به یک فرد یا افراد دیگری واگذار می‌کند. در این حالت فرد وصیت‌کننده به عنوان موصی شناخته می‌شود و وارث به نام موصی‌له نامیده می‌شود. همچنین مالی که در مورد آن وصیت شده در قانون موصی‌به نامیده می‌شود.

وصیت تملیکی نیز دو نوع است:

وصیت تملیکی خاص
وصیت تملیکی عام

وصیت عهدی: در این نوع وصیت یک تعهد یا وظیفه از طرف متوفی بر عهده فرد یا افرادی قرار می‌گیرد؛ بنابراین فردی که برای پس از فوت خود وصیت می‌کند این است که نگهداری از فرزندان بی‌سرپرست خود یا اداره دارایی‌ها و اموال یا وظایف دینی یا امور مربوط به کفن و دفن خود را به یک فرد یا افراد معتمد میسپارد. در این حالت وصیت‌کننده را موصی می‌نامند و کسی که به خاطر وصیت به انجام کاری از طرف متوفی متعهد شده است وصی نامیده می‌شود.

رد یا قبول وصیت عهدی

براساس ماده 834 قانون مدنی، در وصیت عهدی، قبول کردن وصیت شرط تحقق وصیت نیست اما وصی می‌تواند تا زمانی که موصی در قید حیات است وصیت عهدی را رد نماید و اعلام کند که آن مسئولیت را قبول نمی‌کند و آن کار را انجام نمی‌دهد و درصورتی‌که وصیت عهدی را پیش از فوت موصی رد نکند، پس از فوت او دیگر نمی‌تواند آن را رد کند و موظف است آن را انجام دهد.

حتی اگر از آن وصیت خبر نداشته باشد. براساس این ماده‌قانونی مشاهده می‌کنیم که قبول کردن یا رد وصیت عهدی فقط در زمان حیات موصی امکان‌پذیر است و پس از مرگ، وصیت عهدی پذیرفته شده حساب می‌شود و دیگر نمی‌توان آن را رد کرد.

رد وصیت یا قبول آن در وصیت تملیکی

روش‌های قبول وصیت قبل از فوت موصی:

موصی می‌تواند هر زمان که بخواهد از وصیتی که کرده رجوع کند .حتی زمانی که موصی‌له، موصی‌به را قبض کرده باشد و تصرف کند؛ بنابراین براساس ماده 829 قانون مدنی، قبول کردن موصی‌له پیش از فوت موصی تأثیری ندارد و موصی می‌تواند هر وقت که بخواهد از وصیت خود رجوع کند . حتی درصورتی‌که موصی‌له مال را قبض کرده باشد.
در وصیت تملیکی درصورتی‌که موصی‌له پیش از فوت موصی وصیت را رد کرده باشد، پس از فوت می‌تواند آن را بپذیرد اما درصورتی‌که پس از فوت وصیت را پذیرفته باشد و موصی‌به را تحویل گرفته باشد دیگر نمی‌تواند وصیت را رد کند.
درصورتی‌که موصی‌له پیش از فوت وصیت را رد کرده باشد، وصیت یک عهد باطل نخواهد بود و فرد می‌تواند پس از فوت دوباره وصیت را بپذیرد.

روش قبول وصیت پس از فوت موصی

زمانی که فرد وصیت‌کننده فوت کند و موصی‌له، وصیت را پذیرفته باشد ولی مال را تحت تصرف خود در نیاورده باشد، می‌تواند وصیت را رد کند.
وقتی‌که موصی فوت کرده باشد و موصی‌له وصیت را پذیرفته باشد و مال را تصرف کرده باشد دیگر نمی‌تواند وصیت را رد کند.

تکلیف ورثه موصی قبل از قبول یا رد موصی‌له

براساس ماده 833قانون مدنی، ورثه‌ی موصی تا وقتی‌که موصی‌له قبول یا رد خود را نسبت به مال وصیت شده به نفع او اعلام نکرده نمی‌تواند مال را تصرف کند؛ اما اگر تاخیر موصی‌له درباره قبول یا رد مال موجب خسارت و ضرر به ورثه شود،

ورثه می‌توانند با مراجعه به دادگاه موصی‌له را ملزم کنند که زودتر تصمیم خود را بگیرد؛ مثلا درصورتی‌که متوفی یک سوم دارایی‌اش را به نفع یک نفر فردی وصیت کند و آن فرد از اعلام کردن پذیرش خودداری کند یا آن را به تاخیر بیندازد، بقیه ورثه نمی‌توانند نسبت به بقیه ترکه یعنی بقیه خانه اقدام کنند؛ بنابراین لازم است از طریق دادگاه این مسئله تعیین تکلیف گردد.

برای انجام مشاوره حقوقی تلگرامی و آنلاین کلیک کنید.

محروم کردن برخی وراث از ارث

بعضی از افراد زمانی که از یکی از فرزندان یا ورثه خود دچار اختلاف شدند، برای آزار او یا تحقیر کردنش، وصیت‌نامه‌ای تنظیم می‌کنند و در این وصیت او را از ارث محروم می‌کنند؛ اما بیایید ببینیم این مسئله در حقوق چه جایی دارد؟

باید بگوییم درصورتی‌که یک فرد وصیت وصیت خود را شفاهی یا کتبی ثبت کند و در آن یک یا همه ورثه را از ارث محروم کند، وصیت آن فرد درست نخواهد بود چه این وصیت بیشتر از یک سوم اموال باشد یا کمتر از آن.

وصایای متعارض

درصورتی‌که موصی دو وصیت داشته باشد که در تعارض با هم هستند باقی بگذارد، تکلیف ورثه چه خواهد بود؟

درصورتی‌که تقدم یا تاخر در وصیت معین باشد، در این شرایط وصیت آخر فرد قابل اجرا است.
درصورتی‌که تاریخ یک وصیت‌نامه مشخص باشد و تاریخ دیگری معلوم نباشد، با توجه به اصل تاخر حادث، وصیت‌نامه‌ای که تاریخ مشخصی ندارد اجرا می‌شود.
درصورتی‌که تاریخ هر دو وصیت‌نامه مشخص نباشد، هر دوی آنها از اعتبار ساقط می‌شود.
چنانچه هر دو وصیت در یک تاریخ نوشته شده باشند، هر دوی آنها بی‌اعتبارند.

ویژگی‌های موصی‌به

همانطور که گفته شد، وصیت یک فرد فقط نسبت به یک سوم اموال او قابل اجرا است و وصیت کردن بیشتر بر یک سوم اموال درست نخواهد بود و این وصیت نافذ نخواهد بود. ورثه می‌توانند وصیت را تا سقف یک سوم اجرا کند و بیشتر از آن نیازی به اجرا ندارد. مگر اینکه ورثه بپذیرند که وصیت در بقیه اموال نیز نافذ باشد.