در این راهنمای کامل انواع مالیات شرکت‌ها در ایران نحوه ارسال اظهارنامه جرایم مالیاتی معافیت‌ها و نکات کلیدی مالیاتی برای سال ۱۴۰۴ آشنا می‌شوید.
اگر صاحب شرکت هستید یا به تازگی کسب و کار خود را راه‌اندازی کرده‌اید درک قوانین مالیاتی و آشنایی با مسئولیت‌های مالیاتی شرکت‌ها ضروری است الیات بخشی اجتناب ناپذیر از فعالیت اقتصادی در ایران است و ناآگاهی از قوانین آن می‌تواند تبعات جدی از جمله جرایم سنگین یا محرومیت از معافیت‌ها به دنبال داشته باشد در این مقاله هر آنچه باید در مورد مالیات شرکتهای تجاری در ایران در سال ۱۴۰۴ بدانید از صفر تا ۱۰۰ از انواع مالیات گرفته تا اظهارنامه فاتر قانونی جرایم معافیت‌ها و سوالات متداول توضیح داده شده است.
مالیات شرکتهای تجاری چیست
مالیات شرکت‌ها سهم قانونی دولت از سود فعالیت‌های اقتصادی شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی است این مالیات توسط سازمان امور الیاتی کشور بر اساس قوانین مالیاتی مصوب دریافت می‌شود همه شرکت‌ها (اعم از بازرگانی دانش بنیان و….) موظفند نسبت به پرداخت خود اقدام نمایند حتی اگر فعالیتی نداشته باشند (شرکتهای غیر فعال نیز باید اظهارنامه بدهند و نسبت به پرداخت مالیات خود اقدام نمایند).
انواع مالیات شرکت‌ها در ایران
مالیات بر درآمد یا عملکرد شرکت
مالیاتی است که هر ساله بر اساس سود خالص شرکت تعیین می‌شود. مهلت تسلیم اظهارنامه تا پایان تیر ماه سال بعد. نرخ مالیات برای اشخاص حقوقی معمولاً ۲۵٪ از سود خالص است و شرکت‌ها موظفند اظهارنامه آن را تا پایان تیر ماه سال بعد از طریق سامانه سازمان امور مالیاتی ثبت کنند.
نکته مهم: هزینه‌های قابل قبول مانند بیمه حقوق کارکنان استهلاک و….. از سود کسب می‌شود.
مالیات بر ارزش افزوده(VAT)
مالیاتی است که به فروش کالاها و خدمات افزوده می‌شود شرکتهای مشمول باید هر سه ماه یک بار اظهارنامه خود را ثبت کرده و نرخ ۹٪ را شامل ۶ ٪سهم شهرداریها پرداخت نمایند.
دوره مالی: هرسه ماه( فصلی)
نرخ در سال ۱۴۰۴: ۹٪(۶٪سهم دولت+۳٪سهم شهرداریها)
وظیفه شرکت‌ها اخذ مالیات از مشتری و پرداخت به دولت از طریق سامانه مالیات و ارزش افزوده.
مالیاتهای تکلیفی
مالیاتیست که شرکت‌ها به جای اشخاص ثالث( مثل پیمانکاران یا مالک ملک اجاره‌ای یا مشاور) کسر و به دولت پرداخت می‌کنند و مستقیماً به حساب دولت واریز می‌شود.
مثال ها
-مالیات حقوق کارکنان
-مالیات اجاره املاک
-مالیات قراردادها با اشخاص حقیقی
نکته: عدم پرداخت مالیاتهای تکلیفی جریمه‌های سنگین به همراه دارد
اظهارنامه مالیاتی شرکت‌ها
یکی از مهم‌ترین وظایف سالانه هر شرکت است.
اظهارنامه عملکرد (سالانه) شرکت‌ها موظفند تا ۳۱ تیر ماه هر سال اظهارنامه مالیاتی خود را در سامانهtax.gov.ir ثبت کنند.
این اظهارنامه شامل اطلاعاتی مانند:
- ترازنامه وحساب سود وزیان
- خلاصه درآمدها وهزینه ها
- لیست اموال ودارایی
- مشخصات کارکنان واطلاعات بیمه ایی پرسنل وحقوق ودستمزد
مدارک مورد نیاز اظهارنامه
- کد اقتصادی وشناسه ملی
- دفاتر پلمب شده قانونی( روزنامه وکل)
- فاکتورهای رسمی فروش وخرید
- لیست بیمه ومالیات حقوق کارکنان
- صورت جلسات مجامع عمومی (در صورت وجود)
پلمب دفاتر چیست؟
دفاتر قانونی شامل دفتر روزنامه و دفتر کل هستند که باید قبل از شروع سال مالی جدید توسط اداره ثبت شرکت‌ها پلمپ شده و مورد استفاده قرار گیرند.
اهمیت دفاتر پلمپ شده
– ثبت دقیق و منظم اطلاعات مالی
– جلوگیری از تشخیص مالیات علی الراس
– پذیرش اسناد حسابداری و هزینه‌ها به عنوان هزینه‌های قابل قبول مالیاتی
در صورت نبود دفاتر یا رد آنها توسط ممیز
– ممیز مالیاتی بر اساس تخمین( تشخیص عل الراس) مالیات تعیین می‌کند – ممکن است و معمولاً چنین است که مالیات بسیار بیشتر از واقعیت محاسبه شود
معافیت‌های مالیاتی شرکت‌ها
برخی شرکت‌ها با توجه به نوع فعالیت موقعیت جغرافیایی یا ویژگی‌های خاص از معافیت‌های مالیاتی برخوردار می‌شوند.
شرکتهایی که مشمول معافیت یا تخفیف هستند
-شرکتهای دانش بنیان معافیت تا ۱۰ سال
– شرکتهای فعال در مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی
شرکتهای تولیدی در مناطق محروم تخفیف تا ۸۰ ٪ مالیات
– شرکتهای نوپ(ا استارت‌آپ‌ها) که در حوزه تولید فناوری فعالیت می‌کنند در برخی شرایط
نحوه استفاده از معافیت
– ثبت نام در سامانه‌های مربوط
– اخذ مجوز از مراجع ذی صلاح (مثل دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد یا معاونت علمی ریاست جمهوری برای شرکت دانش بنیان)
جرایم مالیاتی رایج
عدم رعایت مهلتها یا وظایف مالیاتی ممکن است منجر به جرایم سنگین شود
مثلا -میزان جریمه برای عدم ارائه اظهارنامه عملکرد ۳٪ مالیات متعلق است
-میزان جریمه برای تاخیر در ارسال اظهارنامه VAT دو درصد به ازای هرماه تاخیر است
-جریمه عدم ارائه یا رد دفاتر قانونی تشخیص علی الراس وافزایش پایه مالیاتی است
-جریمه کتمان درآمد یا فاکتورهای غیرواقعی تشکیل پرونده قضایی وجرم مالیاتی +محرومیت از معافیت‌ها وتسهیلات مالیاتی است
نکات مهم برای مدیریت صحیح مالیات شرکت
-از حسابدار یا مشاور مالیاتی استفاده کنید
– دفاتر قانونی را به موقع و دقیق ثبت و نگهداری کنید
– فاکتورهای رسمی صادر کنید (سامانه مودیان شناسه یکتا )آگاهی از تخفیفات مشوق‌ها و معافیت‌ها و استفاده از آنها خودداری از انجام صوری معاملات و حذف فعالیت‌های مالی مشکوک
– اظهارنامه‌ها را در موعد مقرر ارسال نمایید
– داشتن پرونده مالیاتی شفاف و منظم که موجب اعتماد نهادهای نظارتی و افزایش اعتبار شرکت در تعاملات تجاری می‌شود
سوالات متداول و رایج در حوزه مالیات شرکت‌ها
۱- آیا همه شرکت‌ها باید مالیات پرداخت کنند؟
بله مگر آنکه در زمره شرکتهای معاف قرار گیرند حتی شرکتهایی که فعالیت نداشته‌اند نیز باید اظهارنامه بدهند
۲- آیا شرکت تازه تاسیس از مالیات معاف است؟
خیر مگر در شرایط خاص مانند شرکتهای دانش بنیان یا فعالیت در مناطق آزاد
۳- چطور می‌توان مالیات کمتری پرداخت کرد؟
با استفاده از راهکارهای قانونی مانند
– کاهش هزینه‌های غیر ضروری
– ثبت کامل و دقیق دفاتر
– استفاده از معافیت‌ها
– تنظیم درست قراردادها و فاکتورها
۴- آیا پرداخت بیمه پرسنل ربطی به مالیات دارد؟
بله اطلاعات بیمه کارمندان به سازمان امور مالیاتی منتقل می‌شود و با اطلاعات اظهارنامه تطبیق داده می‌شود مغایرت بین آنها می‌تواند موجب تشخیص مالیات بیشتر شود
۵- آیا فاکتورهای دستی و غیر استاندارد مورد قبول اداره مالیات هستند؟
خیر فقط فاکتورهایی که طبق قانون دارایی شماره سریال آدرس شناسه ملی کد اقتصادی و مهر و امضا باشند مورد پذیرش هستند
۶- اگر اظهارنامه دیر ارسال شود چقدر جریمه خواهیم شد؟
برای اظهارنامه عملکرد ۳ ٪ مالیات متعلق به عنوان جریمه در نظر گرفته می‌شود برای ارزش افزوده جریمه تاخیر ۲٪ به ازای هر ماه تاخیر است
۷- در صورت رد دفاتر قانونی چه اتفاقی می‌افتد؟
در این حالت مالیات شرکت به صورت علی الراس محاسبه می‌شود که معمولاً بیش از مبلغ واقعی خواهد بود و امکان اعتراض نیز محدود است
۸- آیا می‌توان هزینه‌های غیر رسمی را در دفاتر ثبت کرد؟
خیر فقط هزینه‌هایی که با اسناد رسمی و قابل استناد ثبت شوند قابل قبول هستند هزینه‌های بدون سند رسمی توسط ممیز حذف خواهند شد
۹- آیا مالیات ارزش افزوده به عهده فروشنده است یا خریدار؟
فروشنده دریافت کننده مالیات از خریدار است و موظف است آن را به حساب دولت واریز کند
۱۰- تفاوت مالیات بر عملکرد با مالیات بر ارزش افزوده چیست؟
مالیات بر عملکرد بر اساس سود خالص سالانه شرکت تعیین می‌شود در حالی که مالیات بر ارزش افزوده بر مبنای فروش دوره ایی کالا و خدمات محاسبه و هر سه ماه پرداخت می‌شود
۱۱- چگونه می‌توان از معافیت‌های مالیاتی اطلاع پیدا کرد؟
با مراجعه به سایت سازمان امور مالیاتی مطالعه قوانین بودجه سالیانه و یا مشورت با مشاور مالیاتی می‌توان از معافیت‌های مرتبط با نوع شرکت یا منطقه فعالیت مطلع شد
۱۲- آیا شرکتهایی که زیان ده هستند هم باید مالیات بدهند؟
در صورت اثبات واقعی بودن زیان و ثبت صحیح دفاتر و اظهارنامه مالیات تعلق نمی‌گیرد اما شرکت همچنان باید اظهارنامه را ارائه دهد
۱۳- اگر اشتباهی در اظهارنامه رخ دهد امکان اصلاح وجود دارد؟
بله اظهارنامه را می‌توان تا یک ماه پس از پایان مهلت قانونی اصلاح کرد پس از آن فقط در مراحل رسیدگی قابل دفاع خواهد بود
۱۴- آیا جرایم مالیاتی قابل بخشودگی هستند؟
در برخی شرایط بله به ویژه اگر پرداخت مالیات به موقع انجام شود ودرخواست بخشودگی به همراه مستندات به اداره مالیات ارائه گردد
جمع بندی
شناخت دقیق قوانین مالیاتی و پیروی از الزامات آن و انجام صحیح تکالیف و بهره‌گیری از مشوق‌های قانونی یکی از ارکان مهم موفقیت و ماندگاری شرکت‌هاست عدم توجه به مسائل مالیاتی می‌تواند منجر به جرایم سنگین ممنوع الخروجی مدیرعامل محرومیت از معافیت‌ها و حتی توقیف حساب‌های بانکی شود با مدیریت مالیاتی صحیح و استفاده از مشاوران حرفه‌ای می‌توانید علاوه بر پرداخت به موقع مالیات از فرصت‌های قانونی برای کاهش آن نیز بهره ببرید و امنیت و پایداری شرکت خود را در بلند مدت تضمین کنید
