افترا در لغت به معنای دروغ بستن به دیگران، تهمت است. در قانون مجازات افترا زدن به دیگران جرم محسوب شده است و قوانین متعددی درباره آن نوشته شده است که در ادامه به بعضی از این قوانین اشاره می‌کنیم:
- در این مقاله میخوانید:
- مجازات افترا زننده در قانون چیست؟
- شرایط تحقق جرم افترا چیست؟
- اعاده حیثیت
- مجازات افترا
- دفاع در برابر جرم افترا
ماده ۶۹۸ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۵ در مورد جرم افترا می‌گوید:
هرکس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله نامه، شکواییه، مراسلات، عرایض، گزارش یا توزیع هرگونه اوراق چاپی یا خطی با امضا یا بدون امضا اکاذیبی را اظهار کند یا به همان مقاصد اعمالی را بر خلاف حقیقت راسا یا به عنوان نقل‌قول به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی تصریحاً یا تلویحاً نسبت دهد، اعم از اینکه به طریق مزبور به نحوی از انحا ضرر مادی یا معنوی به غیرواقع شود یا نه علاوه بر اعاده حیثیت در صورت امکان، باید به حبس از ۲ ماه تا ۲ سال یا شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم شود.
در این ماده هرکس اشاره مستقیمی به فردی است که تهمتی میزند و مرتکب جرم افترا فقط می‌تواند یک شخص حقیقی باشد و اشخاص حقوقی مانند شرکت‌ها مشمول این جرائم نمی‌شوند و نسبت دادن یک عمل مجرمانه به آنها جرم حساب نمی‌شود.
از سوی دیگر افترا باید کاری باشد که در جمع به دیگران نسبت داده شود. بنابراین درصورتی‌که کسی در کنار دیگران کاری مجرمانه را به آنها نسبت دهد، آن عمل را نمی‌توان افترا دانست.
طرف مقابل که قربانی جرم افترا شده است به عنوان شاکی خصوصی می‌تواند برای اعاده حیثیت اقدام کند. به این ترتیب فرد با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی و دادسرا شکایت خود را مطرح میکند .برای این کار می‌تواند از کمک یک وکیل متخصص استفاده کند.
تماس فوری با تیم حقوقی حرف‌های در شهر شما
تماس با تلفن‌های ۰۹۱۵۰۹۹۸۰۰۱ و ۰۹۳۹۳۱۰۶۰۱۱
مجازات افترا زننده در قانون چیست؟
کسی که به دیگران دروغ و بستان میبندد ، یعنی یک جرم یا عمل مشخصی را برخلاف حقیقت به اشخاص مشخصی وارد میکند، درصورتی‌که نتواند ادعا و تهمت خود را ثابت کند مرتکب جرم شده است.
افترا می‌تواند کتبی باشد یا با اشاره انجام شود یا اینکه شفاهی مطرح شود.
افترای کتبی: جرم افترا در نوشتار معمولا توسط نویسندگان، در نامه‌ها، مقاله‌ها، رادیو، تلویزیون، تصاویر و کاریکاتورها و … انجام می‌شود و در اکثر مواقع شامل رسانه ها می‌باشد.
افترای شفاهی: در این نوع از افترا، شاکی باید ثابت کند که افترا به آبرو و اعتبار او صدمه زده است. زیرا آسیب ناشی از جرم افترا ثابت و پایدار نیست . اما در بعضی موارد که فرد مورد افترای رسانه ای واقع می‌شود، آسیب‌هایی که فرض می‌شود به او وارد شده بررسی می‌شود و دادگاه بدون نیاز به اثبات آنها حکم را صادر می‌نماید.
برای انجام مشاوره حقوقی تلفنی و حضوری کلیک کنید.
شرایط تحقق جرم افترا چیست؟
برای اینکه افترا تحقق پیدا کند و احراز شود لازم است یک سری شرایط رعایت شود:
1- انتساب جرم به دیگران : اگر مفتری عملی را به فردی نسبت بدهد، یعنی هر فعلی که براساس قوانین در زمان افترا جرم حساب گردد، چنانچه عمل انتسابی در قانون جرم حساب شود، دیگر نمی‌توان گفت که جرم افترا رخ داده است.
2- صراحت انتساب: مسئله دیگر این است که در جرم افترا لازم است به صراحت جرم به دیگری انتساب داده شود. بنابراین انتساب یک امر مجرمانه به دیگران باید صریح و واضح باشد و مفتری نباید سوء نیتی درباره طرف مقابل داشته باشد. بنابراین چنانچه فردی با قصد شوخی و مراحل حرف دوپهلویی بزند که بیشتر از یک معنا را در ذهن ایجاد کند، دیگر نمی‌توان آن عمل را افترا دانست زیرا نمی‌توان سوء نیت مفتری را ثابت کرد.
3- عدم توانایی برای اثبات: فردی که افترایی به دیگران میزند، درصورتی‌که نتواند درستی آن امر را ثابت کند، مرتکب افترا شده است بنابراین اگر طرف مقابل به آن عمل اعتراف کند یا اینکه مراجع قضایی بتوانند درستی حرف مفتری را ثابت کنند جرم افترا منتفی می‌گردد.
اعاده حیثیت
زمانی که فردی قربانی جرم افترا می‌شود، این حق را دارد که از حق خود دفاع کند. برای این کار باید برای اعاده حیثیت اقدام کند. اعاده حیثیت یعنی فرد مسئله‌ای غیرواقعی را به دیگران نسبت دهد و این کار موجب آسیب به آبرو یا حقوق مادی و معنوی طرف مقابل شود.
در این حالت قانون به فرد آسیب‌دیده کمک میکند که بتواند از حقوق و آبروی خود دفاع کند . ما قبلا در مقاله‌ای درباره اعاده حیثیت و روشهای آن صحبت کرده ایم. ماده 698 قانون اساسی می‌گوید:
هر کس به قصد اِضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله نامه یا شکواییه یا مراسلات یا عرایض یا گزارش یا توزیع هر گونه اوراق چاپی یا خطی با امضا یا بدون امضا اکاذیبی را اظهار نماید یا با همان مقاصد اعمالی را برخلاف حقیقت راساً یا به عنوان نقل‌قول به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی تصریحاً یا تلویحاً نسبت دهد اعم از اینکه از طریق مزبور به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به غیر وارد شود یا نه علاوه بر اعاده حیثیت در صورت امکان، باید به حبس از یک ماه تا یک سال و یا شلاق تا (74) ضَربه محکوم شود.
برای انجام مشاوره حقوقی تلگرامی و آنلاین کلیک کنید.
مجازات افترا
با توجه به آنچه در این ماده ذکر شد، افترا در بعضی موارد یک جرم حدی است و مرتکب آن به یک ماه تا یک سال حبس و تا 74 ضربه شلاق محکوم می‌گردد.
جرم افترا در نوع حدی آن قذف نامیده می‌شود که جرمی جدی است ما در این مقاله درباره جرم قذف صحبت کرده ایم. قذف یعنی نسبت دادن زنا یا لواط به دیگران . بناراین این عمل نیز افترا محسوب می‌شود و از نظر شرعی جرم محسوب می‌شود.
دفاع در برابر جرم افترا
درصورتی‌که مشخص شود افترا زننده به شخصی به جز شاکی توهین کرده و افترا زده او می‌تواند برای دفاع از خود از یکی از روشهای زیر استفاده کند:
- بیان حقیقت: در این حالت اتهام افترا پیگیری نمی‌شود مگر اینکه ثابت شود این موضوع واقعیت دارد.
- جلب رضایت : زمانی که بتوان اثبات کرد که شاکی از انتشار افترا رضایت دارد یا اینکه این جملات با تحریک خود او منتشر شده است دیگر نمی‌توان طرف مقابل را به افترا محکوم کرد.
- برتری: در مواردی که بحث آزادی اطلاعات و صداقت در میان باشد ، حفظ جریان آزاد اطلاعات و صداقت بر حفظ آبروی افراد اولویت دارد.
- تفسیر منصفانه : این تنفسیر به طور معمول از روی رسانه ها و صحبت‌های افرادی که حرفهایشان در رسانه ها منعکس می‌شود دریافته می‌شود و درصورتی‌که افراد مسائل مرتبط به منافع عمومی را با صداقت و بدون سوء نیت تفسیر کنند از افترای رسانه ای مصون خواهند بود.
تماس فوری با تیم حقوقی حرف‌های در شهر شما
تماس با تلفن‌های ۰۹۱۵۰۹۹۸۰۰۱ و ۰۹۳۹۳۱۰۶۰۱۱